Odczyn gleby a materia organiczna - próchnica magazynem składników pokarmowych dla roślin

Zgłębić wiedzę do gruntu!

Wszystko jest chemią! Skały, wody, gleby, mikroorganizmy, rośliny, zwierzęta, ludzie... Z naukowego punktu widzenia wszystko to mniej lub bardziej skomplikowane substancje chemiczne i układy, które tworzą wzajemnie powiązania.

Gleba warsztatem produkcji roślinnej

Gdyby porównać glebę do zaawansowanego laboratorium, spełnia ona wszystkie kryteria takiego miejsca. Stwarza odpowiednie warunki do wykonywania zaplanowanych prac (gromadzi wodę, powietrze, materię organiczną).

Po pierwsze – badania gleby

Dostarczenie składników w formie nawozów naturalnych i mineralnych będzie efektywne, jeżeli gleba ma właściwą strukturę i panują w niej odpowiednie warunki powietrzno-wodne.

Zasobność gleb w Polsce

W Polsce od kilkudziesięciu lat przeprowadzane są badania dotyczące zawartości podstawowych składników pokarmowych w glebie oraz jej odczynu (pH).

Fosfor na wysokim poziomie

Wyniki badania zawartości fosforu w analizowanych powiatach pokazują, że średnio w kraju (wg programu „Grunt to wiedza”) jest 15,79 mg P2O5 na 100 g gleby.

Potas: średnio na glebach rednich

Przyporządkowanie wyników potasu do klas zasobności nie jest tak proste, jak fosforu – dla różnych kategorii agronomicznych są różne zakresy.

Warto dbać o magnez

Średnio w kraju według 3-letnich wyników badań programu „Grunt to wiedza” stwierdzono 7,4 mg Mg na 100 g gleby.

Charakterystyka azotu

Składnik aminokwasów – budulca m.in. wszystkich białek strukturalnych i enzymów.

Formy azotu w glebie i nawozach - pobieranie

Transport i objawy niedoboru azotu

Charakterystyka fosforu

Składnik nukleotydów wchodzących w skład DNA i RNA.

Formy fosforu oraz zasobność gleb - pobieranie

Transport i objawy niedoboru fosforu

Charakterystyka potasu

Poprzez obecność w wakuoli i cytoplazmie odgrywa główną rolę w regulacji ciśnienia osmotycznego komórki.

Formy potasu w glebie i w nawozach oraz zasobność gleb - pobieranie

Transport i objawy niedoboru potasu

Charakterystyka magnezu

Magnez jest pierwiastkiem powszechnie występującym w glebach, jednak w różnej koncentracji.

Formy magnezu w glebie i w nawozach oraz zasobność gleb - pobieranie

Transport i objawy niedoboru magnezu

Charakterystyka siarki

Składnik chlorofilu związany z białkami wiązaniami chelatowymi. Odpowiedzialny za fotosyntezę.

Typy nawozów siarkowych, pobieranie i rodzaje siarki w glebie - pobieranie

Transport i objawy niedoboru siarki

Charakterystyka wapnia

Stabilizuje błony cytoplazmatyczne komórki.

Transport i objawy niedoboru wapnia

Charakterystyka boru

Odpowiada za powstawanie prawidłowej struktury ściany komórkowej.

Transport i objawy niedoboru boru

Charakterystyka cynku

Składnik wielu enzymów.

Transport i objawy niedoboru cynku

Charakterystyka manganu

Uczestniczy w rozkładzie cząsteczki wody i wydzielania tlenu w fotosyntezie.

Transport i objawy niedoboru manganu

Charakterystyka miedzi

Uczestniczy w rozkładzie cząsteczki wody i wydzielania tlenu w fotosyntezie.

Transport i objawy niedoboru miedzi

Charakterystyka molibdenu

Odpowiedzialny za gospodarkę azotową rośliny.

Transport i objawy niedoboru molibdenu

Charakterystyka żelaza

Aktywator syntezy chlorofilu i wielu białek.

Transport i objawy niedoboru żelaza

Stan zakwaszenia gleb w Polsce - przyczyny zakwaszenia gleb

Żeby dokładnie zrozumieć, dlaczego zdecydowana większość gleb w Polsce jest kwaśna, należy cofnąć się w czasie do epoki plejstocenu.

Stan zakwaszenia gleb w Polsce - odczyn gleb w kraju

Obecnie w skali kraju 40% gleb ma odczyn kwaśny lub bardzo kwaśny, co obrazuje mapa przygotowana przez Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach (IUNG – PIB).

Stan zakwaszenia gleb w Polsce - zużycie nawozów wapniowych w Polsce

Za niezadowalający stan gleb pod kątem odczynu odpowiedzialne jest niedostatecznie stosowanie nawozów wapniowych w stosunku do dość dużego zużycia nawozów mineralnych.

Metody pomiaru odczynu gleby - sposoby badania pH

Powszechnie wiadomo, że stan polskich gleb – jeśli chodzi o odczyn – nie jest najlepszy. Około 40% wszystkich użytków rolnych w Polsce ma odczyn kwaśny lub bardzo kwaśny.

Metody pomiaru odczynu gleby - polowe i laboratoryjne badanie odczynu

Do polowego badania pH gleby służy tzw. płytka Helliga. To najprostsze, jednak – co zaskakujące – nie najpopularniejsze urządzenie, którym możemy zbadać odczyn gleby bezpośrednio na polu.

Rola odczynu w nawożeniu roślin - wpływ pH gleby na dostępność składników

Nie od dziś wiadomo, że niemalże każdy z niezbędnych składników pobieranych przez rośliny uprawne wymaga odpowiedniego poziomu pH gleby do jego optymalnej dostępności.

Rola odczynu w nawożeniu roślin - odczyn gleby a makroskładniki

Większość makroskładników dostępna jest dla roślin uprawnych w przedziale pH od 6,5 do 8,5, tzn. przy odczynie od lekko kwaśnego do zasadowego.

Rola odczynu w nawożeniu roślin - odczyn gleby a mikroskładniki

Zdecydowana większość mikroelementów jest dostępna przy niższych wartościach pH (poniżej 6,5), a tylko molibden może być pobrany przez rośliny w warunkach obojętnego i zasadowego odczynu gleby – pH powyżej 7,0.

Rola odczynu w nawożeniu roślin - wrażliwość roślin na pH

Większość roślin uprawianych w naszym kraju nie toleruje niskiego odczynu gleby. Ta największa grupa, do której należy większość zbóż, rzepak, kukurydza czy buraki cukrowe najlepiej rozwija się na stanowiskach o pH 6,0–7,5.

Odczyn gleby a materia organiczna - bogaty skład próchnicy glebowej

Dość często błędnie utożsamia się materię organiczną gleb z próchnicą glebową. W rzeczywistości w skład materii organicznej wchodzą wszystkie związki organiczne węgla, występujące w glebie.

Odczyn gleby a materia organiczna - rola próchnicy w kształtowaniu żyzności gleb

Próchnica ma istotne znaczenie w kształtowaniu szeregu właściwości gleby, decydujących o jej żyzności.

Odczyn gleby a materia organiczna - próchnica utrzymuje strukturę gruzełkowatą

Próchnica glebowa odpowiedzialna jest za strukturę gruzełkowatą gleb, zapewniając korzeniom roślin odpowiednie stosunki powietrzno-wodne.

Odczyn gleby a materia organiczna - utrzymanie i budowanie prawidłowego poziomu próchnicy w glebie

Zmniejszanie dopływu materii organicznej skutkować będzie postępującymi procesami mineralizacji próchnicy, co pociągnie za sobą pogorszenie jakości plonów, obniżenie zdolności sorpcyjnej i retencji wód i zwiększoną podatnością na przesuszenie oraz na erozję wodną i wietrzną.

Odczyn gleby a materia organiczna - słoma może sprawiać kłopoty

Negatywny wpływ przyorywanej słomy ujawnia się w przypadku jej przyorania bez rozdrobnienia i wymieszania przed orką w uprawach ozimin w mokrych latach na glebach zwięzłych, jak również zakwaszonych.

Odczyn gleby a materia organiczna - czy warto stosować preparaty mikrobiologiczne?

Narasta zainteresowanie rolników możliwością wykorzystania różnego rodzaju preparatów biologicznych, zawierających mikroorganizmy jako tańszej alternatywy do nawożenia słomy azotem.

Odczyn gleby a materia organiczna - jak drobnoustroje pracują bez azotu?

Przy niedoborze azotu drobnoustroje intensywniej przekształcają słomę w substancje humusowe i „zmuszone” są do wiązania azotu atmosferycznego.

Odczyn gleby a materia organiczna - jak racjonalnie zastosować wapno?

Warunkiem skutecznego działania słomy jako nawozu, jak i czynnika tworzenia próchnicy, jest staranne i odpowiednie jej rozdrobnienie.