Content
Nawożenie upraw
Jęczmień jary
106089 wyświetleń
W warunkach dobrych gleb żytnich daje wyższy i o lepszej wartości paszowej plon jak żyto
Charakterystyka ogólna
Jęczmień jary jest zbożem o krótkim okresie wegetacji, słabym systemie korzeniowym, wrażliwym na niskie temperatury we wczesnych fazach rozwojowych i niedobór oraz nadmiar wody. Wykazuje małą zdolność przytłumiania chwastów. Wymaga siewu w dobrze ogrzaną rolę i w początkowym okresie po siewie temperatura poniżej 8ºC hamuje jego rozwój. Umiarkowana wilgotność gleby do końca krzewienia wpływa na lepsze ukorzenienie. Większych opadów wymaga w fazie strzelania w źdźbło, a przede wszystkim w okresie kłoszenia. Nadmiar wody sprzyja wyleganiu, a w okresie formowania i dojrzewania ziarna sprzyja rozwojowi chorób grzybowych. W warunkach dobrych gleb żytnich daje wyższy i o lepszej wartości paszowej plon jak żyto.
Wymagania glebowe
Jęczmień jary ma dość duże wymagania glebowe ze względu na słaby system korzeniowy i krótki okres wegetacji. Wymaga gleb przewiewnych, ciepłych, dobrze gromadzących wodę. Zboże to zaleca się uprawiać na glebach kompleksów pszennego bardzo dobrego i dobrego (klasa I do IIIb), żytniego bardzo dobrego (klasa IIIa i IIIb), pszennego górskiego i zbożowego górskiego oraz zbożowo-pastewnego mocnego. Na słabszych glebach, na przykład kompleksu żytniego dobrego (klasa IVa i IVb) należy zwrócić większą uwagę na uregulowanie odczynu gleby i wysoką jej kulturę. Na słabszych glebach, a jest to dla jęczmienia klasa IV, nie powinno się stosować zbyt dużo uproszczeń i zbyt oszczędnych technologii. Gleba powinna mieć uregulowany odczyn (pH w 1M KCl powyżej 6,0; do 6,8), powinna zawierać jak najwięcej próchnicy i co najmniej średnią zasobność przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu.
Wiosną należy jak najbardziej ograniczyć uprawki, by zminimalizować straty wody, a jednocześnie zniszczyć kiełkujące chwasty. Zaleca się też wyrównać pole włóką lub broną, zastosować przedsiewne dawki nawozów i przykryć nawozy broną z wałem strunowym. Wysiewu zboża powinno dokonać się możliwie jak najwcześniej, po owsie i pszenicy, bo jęczmień ma większe wymagania cieplne. Wcześniej zasiany lepiej się ukorzeni i rozkrzewi, a dłuższy okres wegetacji (do kwitnienia), wpływa na lepsze plony. Optymalny termin siewu jęczmienia w zależności od temperatury gleby to najczęściej I-II dekada kwietnia. Jęczmień jary jest mało wrażliwy na przymrozki, które są mniej szkodliwe dla plonu jak opóźniony termin siewu.
Wiosną należy jak najbardziej ograniczyć uprawki, by zminimalizować straty wody, a jednocześnie zniszczyć kiełkujące chwasty. Zaleca się też wyrównać pole włóką lub broną, zastosować przedsiewne dawki nawozów i przykryć nawozy broną z wałem strunowym. Wysiewu zboża powinno dokonać się możliwie jak najwcześniej, po owsie i pszenicy, bo jęczmień ma większe wymagania cieplne. Wcześniej zasiany lepiej się ukorzeni i rozkrzewi, a dłuższy okres wegetacji (do kwitnienia), wpływa na lepsze plony. Optymalny termin siewu jęczmienia w zależności od temperatury gleby to najczęściej I-II dekada kwietnia. Jęczmień jary jest mało wrażliwy na przymrozki, które są mniej szkodliwe dla plonu jak opóźniony termin siewu.
Wymagania pokarmowe
Jęczmień jary jako roślina o bardzo słabym systemie korzeniowym, słabo pobiera składniki pokarmowe i wodę z gleby, dlatego wymaga dokładnie zbilansowanego nawożenia. Jęczmień jary z plonem 1 t ziarna i odpowiednią ilością słomy przeciętnie pobiera: 27 kg azotu (N), 11 kg fosforu (P2O5), 22 kg potasu (K2O), 7 kg wapnia (CaO), 4,5 kg magnezu (MgO), 3,5 kg siarki (S) lub w przeliczeniu na SO3 – 9 kg oraz 5 g boru (B), 9 g miedzi (Cu), 260 g żelaza (Fe), 70 g manganu (Mn), 0,7 g molibdenu (Mo) i 60 g cynku (Zn). Wykazuje dużą wrażliwość na niedobór miedzi i średnią na niedobór manganu. Niedobór manganu występuje najczęściej w glebie świeżo wapnowanej oraz przy pH gleby powyżej 6,5.
Nawożenie
Jeżeli gleba jest bardzo kwaśna, należy zastosować wapno węglanowe lub tlenkowe na ścierń, następnie wymieszać je kultywatorem lub wykonać podorywkę i natychmiast zabronować. W przypadku bardzo niskiej zasobności gleby w magnez zaleca się stosować wapno magnezowe, nawet niewielkie ilości - 300-600 kg/ha dolomitu. Nawożenie fosforem i potasem jest najbardziej efektywne gdy nawozy są dobrze wymieszane z 10-20 cm warstwą gleby. Nawozy kompleksowe najlepiej stosować pod orkę - jesienią lub pod wiosenne uprawki przedsiewne, 7-14 dni przed siewem ziarna. Dawki nawozów, w zależności od zasobności gleby i przewidywanego plonu, przedstawiono w tabeli.
Zalecane dawki nawozów kompleksowych do przedsiewnego nawożenia jęczmienia jarego w kg/ha*
| Nawóz [N:P2O5:K2O:(MgO:SO3)] | Zasobność gleby w fosfor i potas | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| bardzo niska i niska | średnia1 | wysoka i bardzo wysoka | ||||
| Przewidywany plon ziarna w t/ha | 3,0 | 4,0 | 3,5 | 5,0 | 4,5 | 6,0 |
| POLIFOSKA 4 [4:12:32:(2:9)] | 300 | 400 | 230 | 330 | 190 | 250 |
| POLIFOSKA 5 [5:15:30:(2:7)] | 240 | 320 | 190 | 270 | 150 | 200 |
| POLIFOSKA 6 [6:20:30:(7)] | 180 | 240 | 140 | 200 | 110 | 150 |
| POLIFOSKA 8 [8:24:24:(9)] | 150 | 200 | 115 | 165 | 95 | 125 |
| POLIFOSKA M-MAKS [5:16:24:(4:7)] | 225 | 300 | 175 | 250 | 140 | 190 |
| POLIDAP Light [14:34:(17)] + sól potasowa 60 | 105 +90 | 140 +120 | 82 +70 | 115 +100 | 66 +60 | 90 +80 |
| POLIDAP [18:46:(5)] +sól potasowa 60 | 80 +90 | 105 +120 | 60 +70 | 87 +100 | 50 +60 | 65 +80 |
* - przewidując plon 3,5 t ziarna z hektara należy stosować dawki podane w tabeli, na przykład na glebie o średniej zasobności zastosować 140 kg/ha POLIFOSKI 6, a przy plonie 5 t ziarna - 200 kg/ha POLIFOSKI 6; 1 - jeżeli nie jest znana zasobność gleby, stosować dawki jak dla średniej zasobności, do czasu wykonania analizy gleby.
Zalecane dawki są bardzo oszczędne (minimalne), ale wysoce efektywne, a stosowanie mniejszego nawożenia powoduje znaczne obniżenie plonów.
Ważny wybór nawozu
W przypadku zbioru słomy w uprawie „zboże po zbożu” nawóz kompleksowy powinien charakteryzować się szerszym stosunkiem fosforu do potasu (P:K), czyli co najmniej 1:1,5, a więc przemiennie w latach zaleca się stosować nawozy o stosunku P:K-1:1,5 (POLIFOSKA 6, POLIFOSKA M-MAKS) i o szerszym stosunku: POLIFOSKA 4 (P:K-1:2,7), POLIFOSKA 5 (P:K-1:2).
W przypadku przyorywania słomy (która jest bogatym źródłem potasu) w uprawie „zboże po zbożu” stosowany nawóz kompleksowy powinien charakteryzować się węższym stosunkiem P:K, czyli 1:1 do 1:1,5, to znaczy przemiennie w latach należy stosować nawóz o stosunku P:K-1:1 (POLIFOSKA 8) z nawozami o stosunku P:K-1:1,5 (POLIFOSKA 6, POLIFOSKA M-MAKS).
W przypadku przyorywania słomy (która jest bogatym źródłem potasu) w uprawie „zboże po zbożu” stosowany nawóz kompleksowy powinien charakteryzować się węższym stosunkiem P:K, czyli 1:1 do 1:1,5, to znaczy przemiennie w latach należy stosować nawóz o stosunku P:K-1:1 (POLIFOSKA 8) z nawozami o stosunku P:K-1:1,5 (POLIFOSKA 6, POLIFOSKA M-MAKS).
Nawożenie azotem
Zaleca się stosować po około 25 kg azotu na każdą przewidywaną tonę ziarna. Przewidując plon 4 ton należy stosować 100 kg N/ha minus około 30 kg N/ha z zapasów glebowych = 70 kg N/ha. Na zbyt wysokie i zbyt późno stosowane nawożenie azotem jęczmień reaguje wyleganiem, dlatego ustalając dawkę azotu należy oszacować dostępne zapasy azotu glebowego, które najczęściej wynoszą 30-50 kg N/ha, a w drugim roku po oborniku i poplonach ścierniskowych lub po motylkowych 50-70 kg N/ha. Należy pamiętać o tym, że zboża pobierają najwięcej azotu, bo ponad 70% azotu od fazy krzewienia do fazy rozpoczęcia kłoszenia, a nawozy azotowe są bardzo „ruchliwe” w glebie, stąd dawki azotu należy stosować doglebowo w 2 terminach, jednorazowo nie więcej jak 60 kg/ha azotu. Jęczmień jary zaleca się nawozić wiosną dawką 70-110 kg/ha azotu, najlepiej 2 terminach:
- 1 termin - 7-10 dni przed siewem zboża w ilości 40-60 kg N/ha,
- 2 termin - wcześniej jak u innych zbóż - już w fazie krzewienia, a nie na początku strzelania w źdźbło, gdy wyczuwalne jest pierwsze kolanko - w ilości 30-50 kg N/ha azotu,
Można stosować dwie dawki azotu doglebowo oraz dokarmianie dolistne MOCZNIKIEM w formie oprysków.
Zalecane dawki nawozów azotowych do nawożenia jęczmienia jarego w kg/ha*
| Termin i forma nawozu | Potrzeby nawożenia azotem | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| duże i bardzo duże | średnie1 | bardzo małe i małe | ||||
| Przewidywany plon ziarna w t/ha Przedsiewnie na przyorywaną słomę - MOCZNIK | 3,0 | 4,0 | 3,5 | 5,0 | 4,5 | 6,0 |
| 60-90 | ||||||
| N-1 wiosną przedsiewnie: ZAKSAN lub RMS 28 albo SALETRZAK, SALMAG | 120 140 | 175 215 | 110 130 | 160 195 | 120 140 | 165 200 |
| N-2 druga dawka (faza 25-31): ZAKSAN lub MOCZNIK | 100 76 | 120 87 | 90 65 | 120 87 | 95 70 | 120 87 |
* - w zależności od przewidywanego plonu zalecane nawożenie azotem, na przykład plon ziarna jęczmienia 5 t z ha na glebie o średnich potrzebach nawożenia azotem: przed przyoraniem słomy przedplonu, gdy uprawiany jest po zbożu, zastosować 60-90 kg MOCZNIKA/ha, wczesną wiosną przedsiewnie pierwszą dawkę (N-1) - 160 kg ZAKSAN® lub 195 kg SALETRZAKU, SALMAGU, a druga dawka (N-2) to 120 kg ZAKSAN® lub 87 kg/ha MOCZNIKA; 1 - jeżeli występują problemy z oceną potrzeb nawożenia azotem zaleca się dawki w wysokości jak dla średnich potrzeb nawożenia.
Wyższe dawki azotu, duże zagęszczenie łanu i częste deszcze mogą prowadzić do wylegania zboża, dlatego intensywna uprawa jęczmienia jarego wymaga co najmniej jednokrotnego skracania, po ukazaniu się drugiego kolanka, a przed ukazaniem się ości.
W rejonach, gdzie często występują wiosenne niedobory wody wskazane jest zastosowanie dużej (70% planowanej) dawki przedsiewnie w formie MOCZNIKA. MOCZNIK zabezpiecza roślinom azot w początkowym okresie ich wzrostu, gdy jest dobrze wilgotna gleba i umożliwia jednocześnie prawidłowy rozwój korzeni, co powoduje, że rośliny lepiej zniosą późniejsze niedobory wody, a jednocześnie są dobrze odżywione azotem. Saletrzana forma azotu stosowana przedsiewnie w dużej dawce powoduje słaby wzrost i rozwój korzeni.
Dokarmianie dolistne
Dokarmianie dolistne MOCZNIKIEM można stosować przy wykonywaniu praktycznie wszystkich zabiegów ochrony zbóż (na choroby grzybowe i szkodniki), gdy dozwolone jest mieszanie pestycydu z MOCZNIKIEM. Najlepiej wykonać co najmniej dwukrotne dokarmianie zbóż, pierwszy oprysk należy wykonać w końcu fazy krzewienia (15% roztwór MOCZNIKA + nawóz z miedzią, manganem, molibdenem i borem), a drugi oprysk w końcu fazy strzelania w źdźbło, stosując 5-6% roztwór MOCZNIKA + nawóz dolistny z manganem i borem. Koniec fazy krzewienia lub początek strzelania w źdźbło to najważniejszy termin stosowania większości mikroskładników, które mają duży wpływ na przemiany azotu w roślinie i jakość ziarna, co jest szczególnie ważne w warunkach intensywnego nawożenia azotem na glebach świeżo wapnowanych i o uregulowanym odczynie o pH powyżej 6,5. Dobre wyniki uzyskuje się również stosując dolistnie MOCZNIK (+ mangan i zawsze tylko do 50 g/ha boru) w fazie kłoszenia - dawka jakościowa, szczególnie skuteczna w suche lata.
Przyorując słomę jęczmienia jarego, pozostaje w glebie średnio na każdą 1 tonę ziarna 7,5 kg azotu (N), 2,5 kg fosforu (P2O5) i 16 kg potasu (K2O), czyli przy plonie 5 t ziarna, z przyoraną słomą wprowadza się do gleby średnio: 37,5 kg azotu, 12,5 kg fosforu i 80 kg potasu.
Przyorując słomę, by przyspieszyć jej rozkład w glebie, należy zastosować azot w ilości 6-8 kg na 1 tonę słomy, czyli 24-34 kg N/ha, a więc najlepiej od 55 do 75 kg/ha MOCZNIKA. Zaleca się nawożenie mocznikiem przed przyoraniem słomy, zawsze wówczas gdy po jęczmieniu jarym będzie uprawiana roślina ozima.
Przyorując słomę jęczmienia jarego, pozostaje w glebie średnio na każdą 1 tonę ziarna 7,5 kg azotu (N), 2,5 kg fosforu (P2O5) i 16 kg potasu (K2O), czyli przy plonie 5 t ziarna, z przyoraną słomą wprowadza się do gleby średnio: 37,5 kg azotu, 12,5 kg fosforu i 80 kg potasu.
Przyorując słomę, by przyspieszyć jej rozkład w glebie, należy zastosować azot w ilości 6-8 kg na 1 tonę słomy, czyli 24-34 kg N/ha, a więc najlepiej od 55 do 75 kg/ha MOCZNIKA. Zaleca się nawożenie mocznikiem przed przyoraniem słomy, zawsze wówczas gdy po jęczmieniu jarym będzie uprawiana roślina ozima.
Wpływ nawożenia na jakość
Prawidłowe nawożenie fosforem i potasem zwiększa odporność jęczmienia jarego na choroby, niedobory wody i wyleganie, decyduje także o lepszym wypełnieniu ziarna i równomiernym dojrzewaniu. Największy wpływ na jakość ziarna wykazuje nawożenie azotem, które zwiększa masę plonu oraz zawartość białka w ziarnie. Nadmierne nawożenie azotem sprzyja rozwojowi wielu chorób i szkodników.
Sprawdź optymalne terminy stosowania nawozów - interaktywny haromonogram nawożenia
Udostępnij
Ekspert nawozy.eu
Masz pytanie dotyczące tego artykułu? Szukasz porady?
nawozy.eu polecają
charakterystyka ogólna, wymagania glebowe i pokarmowe, wybór nawozu, pogoda, notowania
Niższe zbiory unijnych ziemniaków
W związku z niesprzyjającymi w tym roku warunkami w okresie wegetacji, tj. suszy i wysokiej temperatury zbiory ziemniaków w Unii Europejskiej są sporo mniejsze niż rok wcześniej.
Grudziądz
piątek, 16 Listopad 2018
3°C
1°C
min
min
5°C
max
max
Pszenica z późnych siewów – jaką odmianę wybrać?
dr inż. Agnieszka KrawczykSiew pszenicy w opóźnionym terminie to częsta praktyka w gospodarstwach uprawiających gatunki późno schodzące z pola, jak kukurydza, czy buraki cukrowe.