Content
Nawożenie upraw
Owies
118931 wyświetleń
Nie jest wrażliwy na niskie temperatury i kiełkuje w temperaturze 2-3ºC
Charakterystyka ogólna
Owies jest zbożem jarym, o krótkim okresie wegetacji oraz silnie rozwiniętym systemie korzeniowym, co uodparnia go na suszę. Pobiera trudniej dostępne składniki pokarmowe z gleby, dlatego prawie nie reaguje na przedplon. Bardzo mocno reaguje na nawożenie azotem. Słabo się krzewi. Nie jest wrażliwy na niskie temperatury i kiełkuje w temperaturze 2-3ºC. Niskie wiosenne temperatury sprzyjają dobremu ukorzenieniu się, dlatego owies powinien być siany jak najwcześniej. Lubi chłodną i wilgotną pogodę, więc dobrze plonuje w północnych i północno-wschodnich oraz podgórskich rejonach kraju. Ma z wszystkich zbóż największe wymagania co do wilgotności gleby. Większych opadów wymaga w fazie strzelania w źdźbło, a przede wszystkim w okresie kłoszenia. Jest rośliną fitosanitarną.
Wymagania glebowe
Owies ma dość małe wymagania glebowe ze względu na silny system korzeniowy. Może być uprawiany na prawie wszystkich glebach, które są zasobne w wodę, ale nie podmokłe; także na glebach-nowinach. Ze względów ekonomicznych uprawiany jest na glebach słabszych, czyli na glebach kompleksów żytniego dobrego (klasa IVa i IVb) i słabego (klasa IVb i V), zbożowo-pastewnego mocnego (IIIb-IVa) i słabego (IVa-V) oraz wszystkich glebach kompleksów górskich. Nie uprawiać go na glebach lekkich i suchych, ze względu na wymagania wodne. Im słabsza gleba, tym stosować mniej uproszczeń i zbyt oszczędnych technologii. Gleba powinna mieć uregulowany odczyn (pH w 1M KCl powyżej 5,1), zawierać jak najwięcej próchnicy i co najmniej średnią zasobność przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu.
Wiosną jak najbardziej ograniczyć uprawki, by zminimalizować straty wody, a jednocześnie zniszczyć kiełkujące chwasty. Zaleca się wyrównać pole włóką lub broną, zastosować przedsiewne dawki nawozów i przykryć nawozy broną z wałem strunowym. Wysiewu owsa należy dokonać możliwie jak najwcześniej, w drugiej połowie marca, a tylko w rejonach północno - wschodnim i podgórskim do początku kwietnia. Im wcześniej owies jest zasiany, tym lepiej się ukorzeni i rozkrzewi, a dłuższy okres wzrostu wegetatywnego (do kwitnienia) decyduje o lepszym plonie. Siew po 10 kwietnia zawsze obniża plon ziarna.
Wiosną jak najbardziej ograniczyć uprawki, by zminimalizować straty wody, a jednocześnie zniszczyć kiełkujące chwasty. Zaleca się wyrównać pole włóką lub broną, zastosować przedsiewne dawki nawozów i przykryć nawozy broną z wałem strunowym. Wysiewu owsa należy dokonać możliwie jak najwcześniej, w drugiej połowie marca, a tylko w rejonach północno - wschodnim i podgórskim do początku kwietnia. Im wcześniej owies jest zasiany, tym lepiej się ukorzeni i rozkrzewi, a dłuższy okres wzrostu wegetatywnego (do kwitnienia) decyduje o lepszym plonie. Siew po 10 kwietnia zawsze obniża plon ziarna.
Wymagania pokarmowe
Silnie rozwinięty system korzeniowy owsa umożliwia dobre pobieranie składników pokarmowych i wody z gleby. Zboże to specyficznie reaguje na nawożenie azotem i fosforem. Bardzo dobrze wykorzystuje trudno dostępny azot i fosfor z gleby, a pomimo to bardzo silnie reaguje na nawożenie tymi składnikami. Reakcja ta zależy w dużym stopniu od ilości i rozkładu opadów, dlatego owies wymaga zbilansowanego nawożenia.
Owies z plonem 1 t ziarna i odpowiednią ilością słomy przeciętnie pobiera: 25-29 kg azotu (N), 13 kg fosforu (P2O5), 32 kg potasu (K2O), 10 kg wapnia (CaO), 5 kg magnezu (MgO), 4 kg siarki (S) lub w przeliczeniu na SO3 – 10 kg oraz 7 g boru (B), 9 g miedzi (Cu), 250 g żelaza (Fe), 240 g manganu (Mn), 0,9 g molibdenu (Mo) i 95 g cynku (Zn). Wykazuje dużą wrażliwość na niedobór miedzi i manganu oraz średnią na niedobór cynku i molibdenu. Niedobór manganu występuje najczęściej w glebie świeżo wapnowanej oraz przy pH gleby powyżej 6,5, a miedzi na glebach – nowinach.
Owies z plonem 1 t ziarna i odpowiednią ilością słomy przeciętnie pobiera: 25-29 kg azotu (N), 13 kg fosforu (P2O5), 32 kg potasu (K2O), 10 kg wapnia (CaO), 5 kg magnezu (MgO), 4 kg siarki (S) lub w przeliczeniu na SO3 – 10 kg oraz 7 g boru (B), 9 g miedzi (Cu), 250 g żelaza (Fe), 240 g manganu (Mn), 0,9 g molibdenu (Mo) i 95 g cynku (Zn). Wykazuje dużą wrażliwość na niedobór miedzi i manganu oraz średnią na niedobór cynku i molibdenu. Niedobór manganu występuje najczęściej w glebie świeżo wapnowanej oraz przy pH gleby powyżej 6,5, a miedzi na glebach – nowinach.
Nawożenie
Owies nie lubi gleb przewapnowanych. W przypadku bardzo niskiej zasobności gleby w magnez zaleca się stosować wapno magnezowe, nawet niewielkie ilości - 300-600 kg/ha dolomitu, ponieważ źle rośnie na glebach ubogich w magnez.
Nawożenie fosforem i potasem jest najbardziej efektywne gdy nawozy są dobrze wymieszane z 10-20 cm warstwą gleby. Nawozy kompleksowe stosować najlepiej pod orkę - jesienią (na glebach mocniejszych, o uregulowanym odczynie) lub pod wiosenne uprawki przedsiewne, 7-14 dni przed siewem ziarna. Dawki nawozów, w zależności od zasobności gleby i przewidywanego plonu, przedstawiono w tabeli.
Zalecane dawki nawozów kompleksowych do przedsiewnego nawożenia owsa w kg/ha*
| Nawóz [N:P2O5:K2O:(MgO:SO3)] | Zasobność gleby w fosfor i potas | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| bardzo niska i niska | średnia1 | wysoka i bardzo wysoka | ||||
| Przewidywany plon ziarna w t/ha | 3,0 | 4,0 | 3,5 | 5,0 | 4,5 | 5,5 |
| POLIFOSKA 4 [4:12:32:(2:9)] | 300 | 400 | 260 | 375 | 225 | 300 |
| POLIFOSKA 5 [5:15:30:(2:7)] | 240 | 320 | 210 | 300 | 180 | 240 |
| POLIFOSKA 6 [6:20:30:(7)] | 180 | 240 | 160 | 250 | 135 | 180 |
| POLIFOSKA 8 [8:24:24:(9)] | 150 | 200 | 130 | 190 | 110 | 150 |
| POLIFOSKA M-MAKS [5:16:24:(4:7)] | 225 | 300 | 200 | 280 | 170 | 225 |
| POLIDAP Light [14:34:(17)] + sól potasowa 60 | 105 +125 | 140 +165 | 95 +95 | 130 +130 | 80 +60 | 105 +80 |
| POLIDAP [18:46:(5)] +sól potasowa 60 | 75 +125 | 105 +165 | 70 +95 | 100 +130 | 60 +60 | 80 +80 |
* - przewidując plon 3,5 t ziarna z hektara należy stosować dawki podane w tabeli, na przykład na glebie o średniej zasobności zastosować 210 kg/ha POLIFOSKI 5, a przy plonie 5 t ziarna - 300 kg/ha POLIFOSKI 5; 1 - jeżeli nie jest znana zasobność gleby, stosować dawki jak dla średniej zasobności, do czasu wykonania analizy gleby.
Zalecane dawki są bardzo oszczędne (minimalne), ale wysoce efektywne, a stosowanie mniejszego nawożenia powoduje znaczne obniżenie plonów.
Ważny wybór nawozu
W przypadku zbioru słomy w uprawie „zboże po zbożu” nawóz kompleksowy powinien charakteryzować się szerszym stosunkiem fosforu do potasu (P:K), czyli co najmniej 1:1,5, a więc przemiennie w latach zaleca się stosować nawozy o stosunku P:K-1:1,5 (POLIFOSKA 6, POLIFOSKA M-MAKS) i o szerszym stosunku: POLIFOSKA 4 (P:K-1:2,7), POLIFOSKA 5 (P:K-1:2).
W przypadku przyorywania słomy (która jest bogatym źródłem potasu) w uprawie „zboże po zbożu” stosowany nawóz kompleksowy powinien charakteryzować się węższym stosunkiem P:K, czyli 1:1 do 1:1,5, to znaczy przemiennie w latach należy stosować nawóz o stosunku P:K-1:1 (POLIFOSKA 8) z nawozami o stosunku P:K-1:1,5 (POLIFOSKA 6, POLIFOSKA M-MAKS).
W przypadku przyorywania słomy (która jest bogatym źródłem potasu) w uprawie „zboże po zbożu” stosowany nawóz kompleksowy powinien charakteryzować się węższym stosunkiem P:K, czyli 1:1 do 1:1,5, to znaczy przemiennie w latach należy stosować nawóz o stosunku P:K-1:1 (POLIFOSKA 8) z nawozami o stosunku P:K-1:1,5 (POLIFOSKA 6, POLIFOSKA M-MAKS).
Nawożenie azotem
Zaleca się, by nawożenie stosować w umiarkowanych dawkach od 15 kg N na zasobnych i dobrze wilgotnych stanowiskach do 20 kg na każdą przewidywaną tonę ziarna na słabych stanowiskach, pomimo że owies pobiera około 25-29 kg azotu na każdą tonę ziarna. Przewidując plon 4 ton należy zastosować więc 60-80 kg N/ha. Na zbyt wysokie i zbyt późno stosowane nawożenie azotem owies reaguje wyleganiem, a w lata suche niskimi plonami. Pamiętając, że ponad 70% azotu zboża pobierają od fazy krzewienia do fazy rozpoczęcia kłoszenia, a nawozy azotowe są bardzo „ruchliwe” w glebie, stąd dawki azotu należy stosować doglebowo w 2 terminach. Nie powinno się także stosować jednorazowo więcej jak 60 kg/ha azotu.
Jeżeli planowana dawka azotu nie przekracza 60 kg/ha, a na glebach mocniejszych - 80 kg N, można ją w całości zastosować przedsiewnie. Wyższe dawki stosować w dwóch terminach. Najlepiej stosować azot wiosną w 2 terminach:
- 1 termin - 7-10 dni przed siewem zboża w ilości 40-70 kg N/ha,
- 2 termin - wcześniej jak u innych zbóż - już w fazie krzewienia, a nie na początku strzelania w źdźbło, kiedy to wyczuwalne pierwsze kolanko - w ilości 30-40 kg N/ha azotu.
Zalecane dawki nawozów azotowych do nawożenia owsa w kg/ha*
| Termin i forma nawozu | Potrzeby nawożenia azotem | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| duże i bardzo duże | średnie1 | bardzo małe i małe | ||||
| Przewidywany plon ziarna w t/ha Przedsiewnie na przyorywaną słomę - MOCZNIK | 3,0 | 4,0 | 3,5 | 5,0 | 4,5 | 6,0 |
| 60-90 | ||||||
| N-1 wczesną wiosną: ZAKSAN lub RMS 28 albo SALETRZAK, SALMAG | 120 140 | 175 215 | 110 130 | 160 195 | 120 140 | 165 200 |
| N-2 druga dawka (faza 25-31): ZAKSAN lub MOCZNIK | 100 76 | 120 87 | 90 65 | 120 87 | 95 70 | 120 87 |
* - w zależności od przewidywanego plonu zalecane nawożenie azotem, na przykład plon ziarna owsa 5 t z ha na glebie o średnich potrzebach nawożenia azotem: wczesną wiosną przedsiewnie pierwszą dawkę (N-1) - 160 kg ZAKSAN® lub 195 kg SALETRZAKU, SALMAGU, a druga dawka (N-2) to 120 kg ZAKSAN® lub 87 kg/ha MOCZNIKA; 1 - jeżeli występują problemy z oceną potrzeb nawożenia azotem zaleca się dawki w wysokości jak dla średnich potrzeb nawożenia.
Wyższe dawki azotu, duże zagęszczenie łanu i częste deszcze mogą prowadzić do wylegania zboża, dlatego wielkość drugiej dawki azotu zależy od uwilgotnienia gleby i stanu plantacji. Wyższe dawki zaleca się wysiewać na słabych plantacjach.
W rejonach, gdzie często występują wiosenne niedobory wody wskazane jest zastosowanie dużej (co najmniej 70% planowanej) dawki przedsiewnie w formie mocznika. Zabezpiecza on roślinom azot w początkowym okresie ich wzrostu, ponieważ jest dłużej dostępny dla roślin przy niskich temperaturach i dobrze wilgotnej glebie. Ta forma azotu sprzyja prawidłowemu rozwojowi korzeni, co powoduje że rośliny lepiej zniosą późniejsze niedobory wody, a jednocześnie są dobrze odżywione azotem. Saletrzana forma azotu stosowana przedsiewnie w dużej dawce powoduje zawsze słaby wzrost i rozwój korzeni. Poza glebami zimnymi, podmokłymi owies reaguje wyjątkowo dobrze na nawożenie wyższą, przedsiewną dawkę MOCZNIKA. Pogłównie stosować azot w formie saletry amonowej lub MOCZNIKA.
Owies dobrze reaguje na wiosenne nawożenie siarką. Wskazane jest by stosować wczesną wiosną SALETROSAN [N(S) 26-(13)] lub POLIFOSKĘ 21 [N(MgS) 21-(4-35)] w dawce 150-200 kg/ha. Z dawką 200 kg/ha SALETROSANU wprowadza się 26 kg S/ha a z 200 kg POLIFOSKI 21 ok. 70 kg (SO3), czyli 28 kg S oraz 8 kg łatwo przyswajalnego magnezu.
Dokarmianie dolistne
Dokarmianie dolistne MOCZNIKIEM można stosować przy wykonywaniu praktycznie wszystkich zabiegów ochrony zbóż (na choroby grzybowe i szkodniki), gdy dozwolone jest mieszanie pestycydu z MOCZNIKIEM. Najlepiej wykonać co najmniej dwukrotne dokarmianie zbóż, pierwszy oprysk należy wykonać w końcu fazy krzewienia (15% roztwór MOCZNIKA + nawóz z miedzią, manganem, molibdenem i borem), a drugi oprysk w końcu fazy strzelania w źdźbło, stosując 5-6% roztwór MOCZNIKA + nawóz dolistny z manganem i zawsze tylko do 50 g/ha boru. Koniec fazy krzewienia lub początek strzelania w źdźbło to najważniejszy termin stosowania większości mikroskładników, które mają duży wpływ na przemiany azotu w roślinie i jakość ziarna.
Przyorując słomę owsa, pozostaje w glebie średnio na każdą 1 tonę ziarna 10 kg azotu (N), 4,5 kg fosforu (P2O5) i 26 kg potasu (K2O), czyli przy plonie 4 t ziarna, z przyoraną słomą wprowadza się do gleby średnio 40 kg azotu, 18 kg fosforu i 104 kg potasu.
Przyorując słomę owsa, która zawiera więcej azotu (białka) niż słoma pozostałych zbóż, ale glebę bardzo ubogą w azot należy zastosować azot w ilości 6-8 kg na 1 tonę słomy, by przyspieszyć jej rozkład w glebie. Zaleca się stosować 35-45 kg N/ha, a więc około 80-100 kg/ha MOCZNIKA. Mocznik stosować przed przyoraniem słomy, szczególnie zawsze wtedy, gdy po owsie będzie uprawiana roślina ozima.
Przyorując słomę owsa, pozostaje w glebie średnio na każdą 1 tonę ziarna 10 kg azotu (N), 4,5 kg fosforu (P2O5) i 26 kg potasu (K2O), czyli przy plonie 4 t ziarna, z przyoraną słomą wprowadza się do gleby średnio 40 kg azotu, 18 kg fosforu i 104 kg potasu.
Przyorując słomę owsa, która zawiera więcej azotu (białka) niż słoma pozostałych zbóż, ale glebę bardzo ubogą w azot należy zastosować azot w ilości 6-8 kg na 1 tonę słomy, by przyspieszyć jej rozkład w glebie. Zaleca się stosować 35-45 kg N/ha, a więc około 80-100 kg/ha MOCZNIKA. Mocznik stosować przed przyoraniem słomy, szczególnie zawsze wtedy, gdy po owsie będzie uprawiana roślina ozima.
Wpływ nawożenia na jakość
Prawidłowe nawożenie fosforem i potasem zwiększa odporność owsa na choroby, niedobory wody i wyleganie. Decyduje również o lepszym wypełnieniu ziarna i równomiernym dojrzewaniu wiech. Największy wpływ na jakość ziarna wykazuje nawożenie azotem, które zwiększa masę plonu oraz zawartość białka w ziarnie. Nadmierne nawożenie azotem sprzyja rozwojowi wielu chorób i szkodników.
Udostępnij
Ekspert nawozy.eu
Masz pytanie dotyczące tego artykułu? Szukasz porady?
nawozy.eu polecają
charakterystyka ogólna, wymagania glebowe i pokarmowe, wybór nawozu, pogoda, notowania
W skupie nieznaczne zmiany cen zbóż
W dniach od 10 do 16 sierpnia 2020 roku minimalne zmiany cen zbóż w skupie.
Tarnobrzeg
środa, 30 Wrzesień 2020
12°C
11°C
min
min
13°C
max
max
Rośliny bobowate jako źródło azotu w agroekosystemach
dr hab. Monika SkowrońskaBiologiczne wiązanie azotu (N) atmosferycznego stanowi jeden z ważniejszych procesów zachodzących w przyrodzie.