Nawożenie upraw

 

Ziemniak

Ilość wyświetleń46765 wyświetleń
Ziemniak lubi ciepłą pogodę z niezbyt wysokimi, ale równomiernymi opadami

Charakterystyka ogólna

Ziemniak uprawiany jest z przeznaczeniem do konsumpcji, na paszę oraz dla potrzeb przemysłu spożywczego. Odmiany różnią się długością okresu wegetacji, od bardzo wczesnych do późnych. Korzenie rosną początkowo prawie poziomo, po czym zmieniają kierunek na pionowy, więc system korzeniowy nie jest płytki. Plonem są bulwy, które są zgrubiałymi częściami podziemnych łodyg - stolonów (nie korzeni). Okres grubienia stolonów (tworzenia się bulw) rozpoczyna się tuż przed tworzeniem pąków kwiatowych i trwa w fazie kwitnienia.

Kiełkowanie bulw rozpoczyna się dopiero w temperaturze gleby 8-10ºC; części nadziemne wytrzymują przymrozki do -1,5ºC. Ziemniak lubi ciepłą pogodę z niezbyt wysokimi, ale równomiernymi opadami. Okres krytyczny na brak wody to faza zawiązywania bulw i ich wzrostu.

Wymagania glebowe

Ziemniak najlepiej plonuje na glebach lżejszych i przewiewnych. Prawidłowy rozwój stolonów i zawiązywanie bulw zależy w dużym stopniu od dostępu powietrza, dlatego gleby muszą być bardzo strukturalne. Roślina ta żle plonuje na suchych, bardzo lekkich oraz zlewnych glebach gliniastych. Najlepszymi są gleby kompleksu żytniego bardzo dobrego i dobrego (klasa III i IV), dobrymi - żytnie słabe (klasa IV i V) oraz kompleksu pszennego dobrego (średnio ciężkie klasy III). Słabo plonuje na glebach kompleksu żytniego najsłabszego (klasa V i VI), zbożowo-pastewnego słabego i owsiano-ziemniaczanego górskiego. Wymaga gleb o wysokiej kulturze, reaguje spadkiem plonu na duże uproszczenia agrotechniczne i zbyt oszczędne technologie. Gleba powinna mieć uregulowany odczyn (pH w 1M KCl powyżej 5,1), zawierać jak najwięcej próchnicy i co najmniej średnią zasobność przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu. Zasobność gleby powinna być taka sama jak dla buraka cukrowego. Nie powinno uprawiać się ziemniaka na glebach zaperzonych.

Wiosną powinno się jak najbardziej uprościć uprawki, by ograniczyć straty wody, ale zniszczyć kiełkujące chwasty. Zaleca się wyrównać pole włóką lub broną, zastosować nawozy i przykryć je. Uprawa wiosenna powinna być jak najpłytsza, najlepiej do głębokości sadzenia, czyli około 5 cm poniżej powierzchni gleby. Sadzenie możliwie jak najwcześniej, (temperatura gleby powyżej 8ºC) w południowo-zachodnim rejonie do 20 kwietnia, w środkowej Polsce 10-30 kwietnia, a w rejonie północno-wschodnim 20-30 kwietnia.

Wymagania pokarmowe

Bez względu na przeznaczenie bulw, ziemniak pobiera podobne ilości składników pokarmowych na jednostkę plonu. Im gorsze warunki glebowe (w tym zbyt małe ilości składników pokarmowych), agrotechniczne i pogodowe, tym może pobrać więcej składników, nie wytwarzając wyższego plonu, a jakość bulw ulega wówczas znacznemu pogorszeniu.

Ziemniak ma duże wymagania pokarmowe, gdyż z plonem 10 t bulw i odpowiednią masą łęcin przeciętnie pobiera: 40 kg azotu (N), 15 kg fosforu (P2O5), 55-65 kg potasu (K2O), 10-20 kg wapnia (CaO), 8-10 kg magnezu (MgO), 6 kg siarki (S) lub w przeliczeniu na SO3 – 15 kg, 25 g boru (B), 20 g miedzi (Cu), 70 g manganu (Mn), 1 g molibdenu (Mo) i 65 g cynku (Zn). Wykazuje dużą wrażliwość na niedobór cynku i średnią na mangan.

Nawożenie

Jeżeli gleba jest bardzo kwaśna (pH w 1M KCl poniżej 5,0), to co najmniej z dwuletnim wyprzedzeniem zastosować wapno węglanowe. Ziemniak nie lubi gleby świeżo wapnowanej, ponieważ bulwy mogą być bardziej atakowane przez parcha ziemniaczanego. W przypadku bardzo niskiej zasobności gleby w magnez zaleca się stosować wapno magnezowe, nawet bezpośrednio po przedplonie, w niewielkich ilościach - 300-500 kg/ha dolomitu. Źle rośnie na glebach ubogich w magnez.

Nawożenie organiczne

Ziemniak, szczególnie późne odmiany, dobrze reaguje na obornik w dawce 30-35 t/ha. Nie wolno stosować jednorazowo większej dawki. Obornik zaleca się stosować tylko jesienią (wiosną stosować pod kukurydzę) - po zbiorze zbóż, aż do późnej jesieni i przykryć orką „odwrotką” lub orką zimową. Stosowanie obornika wiosną pod późne odmiany nie daje praktycznie efektu wzrostu plonu, chyba że wystąpi bardzo korzystny rozkład opadów w czasie wegetacji. Zgodnie z przepisami podczas wegetacji ziemniaka jadalnego nie wolno stosować gnojowicy i gnojówki. Z dawką 30 t obornika bydlęcego wprowadzamy 150 kg azotu, 90 kg fosforu i około 200 kg potasu i późny ziemniak wykorzysta około 45 kg azotu, 20 kg fosforu i 120 kg potasu. Obornik pokrywa wymagania pokarmowe ziemniaka (plon 50 t z ha) na poziomie około 30% azotu, 40% fosforu oraz około 60% potasu. Stosując obornik, dawki nawozów mineralnych zmniejszamy, do wielkości zalecanych dla bardzo wysokiej zasobności gleby.

Nawożenie mineralne

Nawożenie fosforem i potasem jest najbardziej efektywne gdy nawozy są dobrze wymieszane z 10-20 cm warstwą gleby. Nawozy kompleksowe na glebach średnich i pod odmiany wczesne najlepiej stosować pod orkę zimową. Na glebach kwaśnych i lekkich oraz pod późniejsze odmiany stosować nawozy kompleksowe wiosną. Nawozy te stosować 3-4 tygodnie przed sadzeniem bulw, by wymyciu uległy chlorki. Nawet nawozy bezchlorkowe (na przykład POLIMAG S) zaleca się stosować z dużym wyprzedzeniem. Stosowanie nawozów mineralnych niskoskoncentrowanych bezpośrednio przed sadzeniem może ujemnie wpływać na jakość, w tym smak bulw, szczególnie odmian wcześniejszych.

Zalecane dawki nawozów kompleksowych* pod ziemniaka na oborniku w kg/ha

Nawóz
[N:P2O5:K2O:(MgO:SO3)]		Zasobność gleby w fosfor i potas
bardzo niska i niskaśrednia1wysoka i bardzo wysoka
Przewidywany plon bulw w t/ha20,025,025,035,030,045,0
POLIFOSKA 4 [4:12:32:(2:9)]26533514520560 K90 K
POLIFOSKA 5 [5:15:30:(2:7)]21527012016560 K90 K
POLIFOSKA 6 [6:20:30:(7)]16020090125+55 K60 K290 K
POLIMAG S [10:8:15:(5:35)]40050022030560 K90 K
POLIFOSKA M-MAKS [5:16:24:(4:7)]200250110155+55 K60 K90 K
POLIDAP Light [14:34:(17)]
+ sól potasowa 60		95
+100		120
+125		55
+85		72
+120
60 K
90 K
POLIDAP [18:46:(5)]
+sól potasowa 60		70
+100		87
+85		40
+85		55
+120
60 K
90 K

* - przewidując plon 25 t bulw z hektara należy stosować dawki podane w tabeli, na przykład na glebie o średniej zasobności zastosować 120 kg/ha POLIFOSKI 5, a przy plonie 35 t bulw - 165 kg/ha POLIFOSKI 5; 1 - jeżeli nie jest znana zasobność gleby, stosować dawki jak dla średniej zasobności, do czasu wykonania analizy gleby; 2 - kg/ha soli potasowej, zawierającej 58-60% K2O.

 

Zalecane dawki nawozów kompleksowych* pod ziemniaka bez obornika w kg/ha

Nawóz
[N:P2O5:K2O:(MgO:SO3)]		Zasobność gleby w fosfor i potas
bardzo niska i niskaśrednia1wysoka i bardzo wysoka
Przewidywany plon korzeni w t/ha20,025,025,035,030,045,0
POLIFOSKA 4 [4:12:32:(2:9)]400500335465200300
POLIFOSKA 5 [5:15:30:(2:7)]320400270375160+70 K2240+105 K
POLIFOSKA 6 [6:20:30:(7)]240+50 K300+60 K200+65 K280+95 K120+90 K180+135 K
POLIFOSKA PETROPLON [5:10:30:(3:9)+0,1 B]480600400560240360
POLIMAG S [10:8:15:(5:35)]600750500700300+90 K3450+135 K3
POLIFOSKA M-MAKS [5:16:24:(4:7)]300+50 K375+60 K250+65 K350+95 K150+90 K225+135 K
POLIDAP Light [14:34:(17)]
+ sól potasowa 60		140
+170		175
+210		120
+170		165
+235		70
+150		105
225
POLIDAP [18:46:(5)]
+sól potasowa 60		105
+170		130
+210		85
+170		120
+235		52
150		80
225

* - opis jak dla poprzedniej tabeli; 3 - kg/ha siarczanu potasu - 50% K2O , dla upraw specjalistycznych, nawożonych POLIMAGIEM S; 4 - niska zasobność gleby powoduje, że aby pokryć potrzeby nawozowe, należy stosować dawki mogące ją nadmiernie zasolić. W takich warunkach stosować nawozy bardzo wysoko skoncentrowane, na przykład POLIDAP i sól potasową.

Zalecane dawki są bardzo oszczędne (minimalne), ale wysoce efektywne, a stosowanie mniejszego nawożenia powoduje znaczne obniżenie plonów.

Ważny wybór nawozu

Ze względu na około 3-4 - krotnie większe pobieranie potasu niż fosforu przez ziemniaka, zaleca się stosować nawóz kompleksowy o jak najszerszym stosunku fosforu do potasu (P:K), czyli: POLIFOSKĘ 4 (P:K-1:2,7), POLIFOSKĘ 5 (P:K-1:2) lub POLIFOSKĘ PETROPLON (P:K-1:3).

W przypadku uprawy na oborniku, szczególnie bydlęcym lub na gnojowicy, które są bogatym źródłem potasu, można stosować nawóz kompleksowy o węższym stosunku P:K, czyli 1:1,5 (POLIFOSKA 6, POLIFOSKA M-MAKS). W nawożeniu odmian jadalnych, sadzeniaków odmian wczesnych lub odmian przeznaczonych na frytki lub chipsy, zaleca się stosować nawóz bezchlorkowy, czyli POLIMAG S z mikroskładnikami.

Dopóki ziemniak będzie traktowany jako roślina gleb słabych - o małych potrzebach nawozowych, źle chroniony przed chorobami, dopóty jakość bulw będzie zła, a plony będą tak niskie jak obecnie, czyli praktycznie niezmienne od okresu przedwojennego.

Nawożenie azotem

Zaleca się po 40 kg azotu na każde 10 t bulw, czyli przewidując plon 30 t z hektara zastosować 120 kg/ha azotu. W uprawie na oborniku można obniżyć dawkę o 30-50 kg N/ha, czyli stosować 70-90 kg/ha azotu. Pod wczesne odmiany ziemniaka jadalnego i sadzeniaka, stosować całą dawkę azotu przed sadzeniem, najlepiej w formie saletry amonowej, ewentualnie SALETRZAKU, uwzględniając azot zastosowany w nawozach wieloskładnikowych. Pod ziemniaka przemysłowego oraz późniejsze odmiany ziemniaka jadalnego zaleca się dawkę azotu dzielić. Przed sadzeniem stosować do 2/3 dawki azotu w formie MOCZNIKA, SALETROSANU, POLIFOSKI 21 [N(MgS) 21-(4-35)], SALETRZAKU, SALMAGU lub saletry amonowej. Niskie temperatury i powolny wzrost roślin, a w związku z tym powolne pobieranie azotu powoduje, że azot z mocznika jest dłużej wykorzystywany. Dlatego do nawożenia ziemniaka odmian średniowczesnych i późnych najlepszym nawozem azotowym jest MOCZNIK.

 

Zalecane dawki nawozów azotowych do nawożenia ziemniaka w kg/ha*

Termin i forma nawozuPotrzeby nawożenia azotem
duże i bardzo dużeśrednie1bardzo małe i małe
Przewidywany plon korzeni w t/ha20,025,025,035,020,020,0
w uprawie z obornikiem (25-30 t/ha)
N-1 wiosną przedsiewnie: MOCZNIK
lub SALETROSAN albo SALETRZAK, SALMAG
lub POLIFOSKA 21, albo SIARCZAN AMONU
lub ZAKSAN		130
210
285
175		90
140
190
120		65
110
140
90		90
140
190
120		65
110
140
90		90
140
190
120
N-2 dawka, pogłówna:
ZAKSAN
lub MOCZNIK		0
0		105
75		110
80		130
100		115
85		185
140
w uprawie bez obornika
N-1 wiosną przedsiewnie: MOCZNIK
lub SALETROSAN albo SALETRZAK, SALMAG
lub POLIFOSKA 21, albo SIARCZAN AMONU
lub ZAKSAN		130
215
285
175		150
250
330
205		130
215
285
175		150
250
330
205		130
215
285
175		150
250
330
205
N-2 dawka, pogłówna:
ZAKSAN
lub MOCZNIK		120
87		190
140		155
115		260
190		175
130		325
240

* - w zależności od przewidywanego plonu zalecane nawożenie azotem, na przykład plon bulw ziemniaka 25 t z ha, w uprawie bez obornika, na glebie o średnich potrzebach nawożenia azotem: wczesną wiosną przed sadzeniem bulw (N-1) – 130 kg/ha MOCZNIKA lub 215 kg SALETROSANU, albo SALETRZAKU, bądź 285 kg/ha SIARCZANU AMONU lub POLIFOSKI 21, albo 175 kg ZAKSAN®, a pogłówna dawka (N-2) to 155 kg/ha ZAKSAN® lub 115 kg/ha MOCZNIKA. 1 - jeżeli występują problemy z oceną potrzeb nawożenia azotem zaleca się dawki w wysokości jak dla średnich potrzeb nawożenia.

Drugą dawką azotu stosować w okresie od wschodów aż do kwitnienia. Im później zastosuje się drugą dawkę azotu, tym może mieć (nie musi) ona bardziej ujemny wpływ na jakość bulw. Jeżeli ziemniak uprawiany jest na glebie bardzo lekkiej, a wystąpiły intensywne opady, wówczas celowe jest - szczególnie w uprawie bez obornika - dodatkowe, w późniejszym terminie, zastosowanie azotu. Można wtedy stosować wszystkie nawozy azotowe, poza siarczanem amonu. Stosowanie natomiast saletry wapniowej sprzyja gromadzeniu się w bulwach szkodliwych dla ludzi i zwierząt azotanów oraz pogarsza walory smakowe, a także przechowalnicze ziemniaka. Najlepszymi nawozem do stosowania w tym terminie jest SALETRA AMONOWA I MOCZNIK.

Dokarmianie dolistne

Dokarmianie dolistne ziemniaka jest najbardziej skuteczne na dobrych, zdrowych plantacjach a wykonywać je można od fazy wytworzenia pędów bocznych do fazy formowania jagód, również w fazie kwitnienia. Do nawożenia można wykorzystać 6% wodny roztwór MOCZNIKA, czyli 6 kg MOCZNIKA w 100 litrach wody, łącznie z 5 kg siarczanu magnezem i mikroskładnikami. Nie zapominajmy o dodaniu manganu i boru, a w uprawie bez obornika, także cynku i miedzi. Stosując zabiegi ochrony ziemniaka (na choroby i szkodniki), gdy dozwolone jest mieszanie pestycydu z MOCZNIKIEM, zawsze korzystnie jest - szczególnie w suche lata - dodać MOCZNIK oraz mangan i do 50-70 g/ha boru, który dodatkowo ogranicza występowanie chorób grzybowych. Teoretycznie można wykonać 4-7 oprysków. Teoretycznie można wykonać 4-7 oprysków.

Przyorując łęciny, pozostawia się w glebie średnio na każde 10 ton bulw: 10 kg azotu (N), 2 kg fosforu (P2O5) i 18 kg potasu (K2O), czyli przy średnim plonie 30 ton stanowi to 30 kg azotu, 6 kg fosforu i 54 kg potasu, co powinno być uwzględnione przy ustalaniu dawki nawozu pod następną roślinę.

Wpływ nawożenia na jakość bulw

Nawożenie fosforem, potasem i magnezem zwiększa odporność roślin na czynniki chorobotwórcze i stres wodny. Składniki te wpływają na tworzenie i gromadzenie białka i skrobi w bulwach. Fosfor poprawia jakość ziaren skrobiowych. Azot wpływa na wielkość bulw, powoduje wzrost zawartości białka. Jego nadmiar wpływa ujemnie na zawartość suchej masy i skrobi, smak i ciemnienie bulw. Podobnie potas poprawia jakość bulw, a jego niedobór decyduje o ciemnieniu miąższu i pustowatości bulw. Nadmierne nawożenie potasem obniżania zawartości suchej masy i skrobi w bulwach; powoduje nadmierne uwodnienie. Nadmiar azotu i potasu zwiększa podatność bulw na uszkodzenia mechaniczne, pogarsza możliwości przechowywania i wpływa na większe straty w czasie przechowywania. O jakości bulw decyduje nie tylko nawożenie, ale także sposób i termin ich zbioru. Gleba podczas zbioru powinna być przesuszona i ciepła - powyżej 12ºC. Zbiór bulw z mokrej i zimnej gleby oraz ich uszkodzenia mechaniczne podczas zbioru (zakamieniona gleba) mogą bardziej pogorszyć jakość bulw, jak zbyt wysokie nawożenie azotem. Na jakość bulw wpływa też niszczenie łęcin na 7-21 dni przed zbiorem, zbiór w momencie pełnej dojrzałości, czyli wówczas gdy w pełni wykształcona jest skórka oraz prawidłowe ich osuszenie.

Sprawdź optymalne terminy stosowania nawozów - interaktywny haromonogram nawożenia

Ekspert nawozy.eu

Masz pytanie dotyczące tego artykułu? Szukasz porady?

Ilość pytań do ekspertów, które możesz jeszcze zadać w tym miesiącu: 2
*pola wymagane
doradca nawozy.eu

doradca nawozy.eu


Zapytaj eksperta

nawozy.eu polecają

charakterystyka ogólna, wymagania glebowe i pokarmowe, wybór nawozu, pogoda, notowania

 

Późniejsze zbiory warzyw

W 2017 roku zarówno konsumenci, jak i sprzedawcy muszą liczyć się ze znaczącymi opóźnieniami w dostawach krajowych warzyw. Duży wpływ na przesunięcie zbiorów wywarła niekorzystna aura, która uniemożliwiała wcześniejszy wysiew oraz wysadę rozsad.

Warzywa

Jesienne choroby i szkodniki rzepaku

Rośliny oleiste
Słubice
sobota, 24 Czerwiec 2017
duże zachmurzenie
19°C
16°C
min
22°C
max

Pogoda uniemożliwia skuteczne stosowanie fungicydów

Warunki pogodowe, jakie w przeciągu ostatnich dni utrzymują się na terenie naszego kraju, uniemożliwiają wykonywanie większości prac polowych w tym prawidłowego i skutecznego stosowania środków ochrony roślin.

Z kraju