Erozja wodna – zagrożenie dla jakości polskich gleb

Występowanie erozji wodnej wiąże się ze zmywaniem przez wodę cząstek gleby z terenów nachylonych, co prowadzi między innymi do zmniejszenia miąższości warstwy uprawnej i pogorszenia właściwości gleb, w tym zubożenia w składniki pokarmowe. Na skutek procesów erozyjnych dochodzi także do nasilenia eutrofizacji wód, uszkodzeń urządzeń melioracyjnych, budowli wodnych i dróg.

Na erozję wodną szczególnie są narażone gleby zasobne we frakcje pyłu i drobnego piasku (płowe, zwłaszcza lessy, piaski luźne i słabo gliniaste oraz rędziny) usytuowane na stokach, bez ochronnej okrywy roślinnej.

Około 33% obszaru naszego kraju jest zagrożone erozją wodną, szczególnie w województwach: małopolskim, podkarpackim, lubelskim i świętokrzyskim. Średnie straty gleby spowodowane tym procesem na gruntach ornych w Polsce wynoszą 1,61 t/ha/rok.

Wśród działań przeciwerozyjnych można wyróżnić między innymi: zmianę użytkowania gruntów z dostosowaniem do istniejących warunków naturalnych — zalesienie, TUZ, utrzymanie i ochronę zadrzewień przeciwdziałających zjawiskom erozji, uprawę konserwującą, mulczowanie, płodozmiany ochronne i stosowanie poplonów, melioracje wodne z rekonstrukcją luster wody, odpowiednie rozmieszczenie dróg rolniczych i działek gruntów.

Tab. 1. Wpływ okrywy roślinnej i sposobu użytkowania na ilość materiału glebowego zmytego ze stoku w procesie erozji wodnej (red. Mocek 2016).

Źródło:
1. Mocek A. (red.), 2016. Gleboznawstwo, Wyd. Naukowe PWN SA, Warszawa, 486-491.
2. Panagos P., Borrelli P., Poesen J., Ballabio C., Lugato E., . Meusburger K., Montanarella L., Alewell C., 2015. The new assessment of soil loss by water erosion in Europe. Environmental Science & Policy 54, 438-447.
3. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, Warszawa, 18 kwietnia 2017 r.