Nawozy z siarką – odpowiedź na jej deficyt w glebie

Wszystkie rośliny, a w szczególności te uprawiane na skalę przemysłowa, do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania potrzebują kompleksowego żywienia. Podobnie jak w przypadku ludzi, tak i w organizmie roślin brak zbilansowanych składników odżywczych może przekładać się na poważne dysfunkcje w rozwoju i funkcjonowaniu.

Do prawidłowego wzrostu i rozwoju wszystkie rośliny potrzebują: wody, światła, składników pokarmowych (w tym uregulowanego odczynu gleby). Azot, fosfor i potas stanowią jedynie trzon strategii odżywania roślin. Do optymalnego żywienia koniecznym jest dostarczenie roślinom również drugorzędowych składników pokarmowych: siarki, magnezu, wapnia oraz mikroskładników jak np. cynk, bor, miedź. Pierwiastki te są często podawane dolistnie, ale, organem naturalnie przystosowanym i odpowiedzialnym za pobór składników pokarmowych przez roślinę są jej korzenie i jest to główny szlak jej zaopatrzenia. Z tego powodu należy w pierwszym rzędzie zapewnić odpowiednią ilość składników pokarmowych w glebie, aby roślina zgodnie ze swoją naturą mogła pobierać niezbędne ilości pokarmu z tego środowiska.  Pierwiastkiem często pomijanym w uprawie roślin jest siarka, której pobieranie i funkcje są często silnie połączone z azotem, a jej zapotrzebowanie u niektórych roślin jest porównywalne do fosforu czy potasu. Dla przykładu rzepak potrzebuje ok. 35 - 50 kg siarki do prawidłowego rozwoju. Przy optymalnym stosunku N:S (a za taki uważa się 7:1) rośliny są w stanie znacznie lepiej wykorzystać podany azot, gdyż niedobór siarki obniża wykorzystanie jego dostępnych form. Korelacja siarki i azotu jest więc bardzo silna. Siarka jest pobierana przez rośliny głównie przez korzenie i ten sposób jest najbardziej efektywny. Badania pokazują, że jest to pierwiastek zdecydowanie słabiej transportowany w dół rośliny, dlatego możliwości korzystania z siarki z powietrza atmosferycznego, kwaśnych deszczy, bądź zabiegu dolistnego są ograniczone. Rośliny pobierają ten pierwiastek w formie anionu siarczanowego (SO₄^2-).

Funkcje i rola siarki w funkcjonowaniu roślin nie jest jeszcze tak dobrze poznana jak rola azotu. Jednak biorąc pod uwagę stan obecnej wiedzy nie ulega wątpliwości, że siarka jest pierwiastkiem pełniącym specyficzne i ważne funkcje. Wchodzi w skład aminokwasów np. cysteina, cystyna, metionina, aktywuje wiele enzymów, bierze udział w wielu reakcjach zachodzących na poziomie komórkowym, wpływa na wzrost i zawartość białek, cukrów, tłuszczy. Występuje w lotnych związkach i olejkach tzn. nadaje roślinom specyficzny zapach i smak np. czosnek, cebula, por. Odpowiednie zaopatrzenie w siarkę zwiększa odporność roślin na stres spowodowany suszą bądź mrozem. Niedobór siarki w roślinie obniża intensywność syntezy białek, zakłócając ten proces, prowadząc do powstawania niechcianych wolnych amidów, powodujących obniżenie zawartości i jakości białka.

Przez długie lata siarka była traktowana w systemach nawożenia „po macoszemu”. Z uwagi na jej dodatni bilans glebowy, nie była brana pod uwagę jako pierwiastek konieczny do bilansowania w czasie doglebowej aplikacji. Jej główne źródła pochodziły ze spalania paliw kopalnych oraz opadu atmosferycznego, gdzie dostawała się w wyniku spalania wysokosiarkowego węgla. Wraz ze wzrostem wydajności systemów odpylających, instalacji odsiarczających spaliny przemysłowe oraz cieplarniane bilans siarki w glebie systematycznie ulegał odwróceniu. Aktualnie w polskich warunkach glebowych spotykamy się z coraz to większym deficytem tego pierwiastka w glebach. Stąd też, siarka odgrywa coraz większą rolę w racjonalnym planie nawożenia upraw. Zjawisko potęguje fakt, że gleby polskie są z natury ubogie w w ten składnik, a siarka jako pierwiastek, szczególnie jej forma dostępna dla roślin, jest łatwo wymywana z profilu glebowego. Dlatego nie bez znaczenia jest odpowiednie zaplanowanie nawożenia tym pierwiastkiem.

Aktualnie producenci nawozów mineralnych mając na względzie powyższe oraz korelację z azotem, proponują szereg nawozów dających możliwość jednoczesnego nawożenia tymi pierwiastkami. Ciekawymi propozycjami dla producentów rolnych są nawozy zawierające jednocześnie azot oraz siarkę jak np.: Saletrosan^® 26, Saletrosan^® 30, Siarczan amonu AS21, Salmag^® z siarką, Polifoska^® 21, Holist ^®NK 10-31 agro, Pulsar^®, Pulgran ^®S, a także nawozy płynne jak RSM^®S, Pulaska^®.

Cechą wartą podkreślenia w tych nawozach jest fakt występowania azotu najczęściej w dwóch formach azotanowej oraz amonowej (Saletrosan^®, Salmag^® z siarką ), w formie amonowej i amidowej (Polifoska^® 21, ), w wszystkich trzech formach (RSM^®S) oraz siarki bezpośrednio dostępnej dla roślin tj. w formie (SO₄^2-).