Jak rolnik może zadbać o pojemność sorpcyjną gleby?

Im więcej minerałów ilastych i próchnicy w glebie, tym większe możliwości sorpcji składników pokarmowych.

Co to jest pojemność sorpcyjna?

Pojemność kompleksu sorpcyjnego mówi o tym, ile jonów zatrzymywanych jest w glebie. Im więcej koloidów mineralnych (w tym minerałów ilastych) i próchnicy w glebie, tym większe możliwości sorpcji, a więc tym lepszym magazynem składników pokarmowych jest gleba i tym mniej składników ulega wymyciu [1]. Duża pojemność sorpcyjna to także duża buforowość gleby, a to oznacza stabilny odczyn.

Pojemność kompleksu sorpcyjnego gleb lekkich może wynosić tylko około 30 mmoli, a gleb ciężkich nawet powyżej 400 mmoli(+)/kg [5]. W Polsce pojemność sorpcyjna gleb ornych wynosi średnio 102 mmole(+)/kg, przy zakresie od 38 mmoli do 400 mmoli(+)/kg [6]. Jak widać, jednostką pojemności sorpcyjnej jest liczba moli (milimoli) ładunków dodatnich przypadających na daną masę gleby (1 kg). Im większa wartość pojemności, tym większe możliwości sorpcji jonów.

Nie tylko ilość, ale również rodzaj (jakość) jonów ma znaczenie. Gleba powinna być w ok. 65% wysycona jonami Ca²⁺, w 10% jonami Mg²⁺, a w 5% jonami K⁺ [2]. Wysycenie kationami kwaśnymi powinno być mniejsze niż zasadowymi i powinno osiągać ok. 20%. Jak pokazują dane monitoringowe, wysycenie kompleksu sorpcyjnego gleb ornych zasadami w Polsce wynosi średnio 64%, przy bardzo szerokim zakresie od 7% do 97% [6].

Jak zadbać o pojemność sorpcyjną?

Aby poprawić właściwości sorpcyjne gleby, ważne jest wzbogacanie jej w materię organiczną. Źródłem związków organicznych są na przykład:

• obornik,
• kompost i materiały organiczne pochodzenia odpadowego,
• węgiel brunatny,
• biowęgiel.