Słoma czy to dobry nawóz ?

Słoma jest bardzo cennym źródłem substancji organicznej.

Tabela 1. Przeciętna zawartość makroelementów w słomie roślin uprawnych.

• dla zbóż wynosi on 1,0 - 1,1:1 (dla pszenżyta 1,3 - 1,5 : 1)
• dla rzepaku 1,8 - 2,0 :1
• dla kukurydzy 1,5:1

Działanie nawozowe słomy uzależnione jest między innymi od jej rozdrobnienia, dostępności azotu, głębokości wymieszania/przyorania, temperatury, wilgotności i odczynu gleby. Rozkład słomy najefektywniej przebiega przy wilgotności gleby około 60 - 70% i temp. co najmniej 15˚C. Odczyn gleby powinien mieścić się w granicach od 6,0 do 7,0 pHKCl. Istotną sprawą jest głębokość przyorania słomy. Na glebach lekkich słomę można przyorać głębiej do 10 - 12 cm, natomiast na glebach ciężkich 6 - 8 cm. Zbyt głębokie przyorywanie słomy na glebach ciężkich prowadzi do ograniczania intensywności jej rozkładu ze względu na małą dostępność tlenu. Niezwykle istotne jest staranne, równomierne rozmieszczenie pociętej słomy na powierzchni pola, tak aby na etapie uprawek pożniwnych nie utrudniała prac, a mieszana z glebą nie tworzyła poduszek słomianych, które powodują słabszy wzrost a nawet zamieranie roślin.

Pozostawiając słomę na polu trzeba pamiętać o dodatkowym nawożeniu azotem. Wynika to z tego, że słoma zawiera w swoim składzie dużo węgla i stymuluje rozwój mikroorganizmów glebowych, które zużywają azot zawarty w słomie i w glebie. W tej sytuacji może zajść zjawisko czasowego unieruchomienia (immobilizacji) azotu. Dodawanie azotu jest konieczne gdy na danym polu będą uprawiane oziminy. Ponadto wskazane jest na glebach słabych i stanowiskach o niskiej zawartości składników pokarmowych zwłaszcza azotu. Zalecana dawka N wynosi od 5 – 8 kg na 1 tonę słomy. W stanowiskach o bardzo wysokiej zawartości N-min można zrezygnować z tego zabiegu. Na słomę możemy aplikować nawozy mineralne azotowe zarówno w postaci stałej np.: Zaksan^®, Pulan^®, Saletra Amonowa 32, nawozy typu Saletrzak, Salmag^®, amidowe, jak: mocznik.pl^®, Pulrea^®, Pulgran^®, jak i płynnej RSM^®. Również na słomę można rozlewać gnojówkę czy gnojowicę.

Pamiętajmy, że uprawa zbóż w monokulturze może zwiększać presję niektórych chorób. Aby temu przeciwdziałać konieczne jest doprowadzenie odczynu do poziomu od górnej granicy lekko kwaśnego do zasadowego a także dokładne zaprawianie materiału siewnego. W płodozmianach, gdzie dominują rośliny zbożowe zaleca się przyorywanie słomy co 2 lata.

W celu jak najlepszego wykorzystania słomy jako nawozu należy przestrzegać następujących zasad:

• przed przyoraniem słoma powinna być pocięta na krótkie kawałki (5 – 8 cm) i równomiernie rozrzucona na całym polu,
• słomę przyorujemy na głębokość nie większą niż 12 cm, bądź mieszamy broną talerzową na głębokość 6 – 8cm.
• najlepsze efekty uzyskuje się na glebach ciepłych, wilgotnych i o uregulowanym pH gleby,
• w przypadku uprawy roślin ozimych trzeba zastosować azot mineralny w ilości około 5-8 kg N na 1 tonę słomy,
• do nawożenia pod oziminy najlepiej wykorzystać szybko rozkładającą się słomę rzepakową bądź roślin strączkowych,
• zbyt krótki okres pomiędzy przyoraniem słomy a siewem roślin ozimych może powodować słabsze wschody dlatego niektórzy zalecają by zwiększyć normę siewu nasion o 10%,
• w zmianowaniach o dużym udziale zbóż najlepiej nawozić słomą co 2 lata ze wskazaniem pod rośliny jare.

Słoma stanowi bardzo cenne źródło składników pokarmowych a przede wszystkim materii organicznej. Jest dobrą alternatywą w stosunku do obornika, oczywiście w gospodarstwach, które nie mają możliwości jego pozyskania.

Literatura:
1. Grzebisz W.: Nawożenie roślin uprawnych. T 2 Nawozy i systemy nawożenia. PWRiL Poznań 2009.
2. Harasim A.: Gospodarowanie słomą. IUNG-PIB Puławy 2011, 7 – 75.
3. Pikula D.: Wpływ wieloletniego nawożenia słomą na plonowanie roślin i żyzność gleby. SiR IUNG-PIB, zeszyt 45(19): 85-96