Mniej znaczy więcej - Żurawina

W Polsce, na terenach bagiennych, w lasach rośnie dziko żurawina błotna (Oxycoccus quadripetalus). Jest blisko spokrewniona z borówką czarną, borówką brusznicą i wrzosami które należą do wspólnej rodziny wrzosowatych. Najczęściej można spotkać w naturalnym środowisku żurawinę na terenie Puszczy Białowieskiej a także Puszczy Knyszyńskiej. Do uprawy towarowej doskonale nadaje się jednak żurawina wielkoowocowa (Oxycoccus macrocarpus). Owoce żurawiny wielkoowocowej jak sama nazwa wskazuje są duże i osiągają średnicę 1,5 cm. Wymaga ona gleb kwaśnych, torfowych.

Gdy takich gleb nie posiadamy, wówczas możemy odpowiednio przygotować glebę mineralną i dopiero założyć plantację. Gleba mineralna musi być luźna, próchniczna, wilgotna i bardzo kwaśna o pH 3,4-4,0. Żurawina jest rośliną która lubi światło, dlatego przy wyborze stanowiska również musimy pamiętać o tym czynniku. W zacienionych miejscach rośliny giną. Na polu przeznaczonym pod uprawę wyznaczamy zagony o szerokości około 1 metra. Do głębokości 20 cm wybieramy glebę na zagonach i rozrzucamy po polu. Po wybraniu ziemi w to miejsce wsypujemy kwaśny torf i mieszamy z glebą. W celu zwiększenia zakwaszenia możemy zaaplikować siarczan potasu, które zostanie potraktowane również jako nawożenie fosforem. Aby utrzymać kwasowość przez kolejne lata zaleca się dosypywanie torfu, trocin oraz stosować Siarczan amonu. Przygotowanie pola a szczególnie zagonów przed sadzeniem żurawiny najlepiej jest przygotować jesienią a wtedy po kilku tygodniach możemy wykonać pomiar pH podręcznym pehametrem i ocenić stan zakwaszenia podłoża które przygotowaliśmy. Jeżeli w dalszym ciągu nie osiągnęliśmy pH na poziomie 4 to ponownie możemy zastosować Siarczan amonu. Żurawina jest oszczędna w nawożeniu, nawet kiedy zapomnimy o nawożeniu fosforem i potasem, poradzi sobie doskonale bez tych składników. Pamiętajmy jednak aby podłoże w którym rośnie było bardzo kwaśne, dlatego regularnie należy badać pH. Rośliny sadzimy wiosną w rozstawie 30x30 cm.

Po wysadzeniu rośliny obficie podlewamy. Żurawina jest rośliną która lubi wilgotne podłoże ale nie podmokłe. Duże zapotrzebowanie na wodę żurawina wykazuje w okresie kwitnienia, dlatego na polach gdzie mogą wystąpić deficyty wody w tym okresie należy założyć deszczownie. Jeżeli na plantacji systematycznie dosypujemy torfu, trocin to wówczas utrzymujemy uprawę w czystości, ograniczamy zachwaszczenie oraz straty wilgoci z gleby. W przypadku gdy plantacja nadmiernie jest zachwaszczona konieczne jest zastosowanie środków chwastobójczych. Każdego roku wiosną przycinamy pędy nadmiernie wybujałe. Dzięki temu zabiegowi zwiększamy ilość pędów owocujących a co za tym idzie wielkość plonu. Obcięte pędy można wykorzystać do wegetatywnego rozmnażania żurawiny. Takie pędy tnie się na 10 centymetrowe odcinki i wtyka w kwaśne podłoże, intensywnie podlewa. Po kilku tygodniach otrzymujemy ukorzenione sadzonki. Warto dodać iż żurawina jest odporna na niskie temperatury, jedynie wiosną, młode pędy narażone są na lokalne przymrozki. Pierwsze zbiory żurawiny przeprowadza się w trzecim roku po posadzeniu.

Owoce żurawiny zbiera się w okresie od września do listopada. Przy odpowiedniej pielęgnacji zagonów z 1 metra kwadratowego możemy zebrać 1 kilogram owoców. Żurawinę cenimy ze względu na jej kwaśne i cierpkie w smaku owoce, które zawierają dużo witaminy C. Żurawina smażona z cukrem jest wykwintnym dodatkiem do mięsa, kaczki. Z owocwe żurawiny można wytwarzać soki, syropy, dżemy, nalewki i kisiele. Owoce żurawiny zawierają znaczne ilości witamin (A, C, B1, B2, B6, E), sole mineralne (wapń, żelazo, sód, potas, fosfor, magnez, jod), karetonoidy, pektyny, antocyjany i kwasy organiczne. Owoce żurawiny zaleca się spożywać przy dolegliwościach nerek, kamieniach nerkowych, infekcjach dróg moczowych i chorobach układu krążenia. Ponadto żurawina jest dobrym naturalnym lekiem na grypę, przeziębienie i ogólne wzmocnienie organizmu. Przeciwdziała próchnicy. Zawartość związków działających przeciwutleniająco chroni organizm przed wolnymi rodnikami i tym samym zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów. Owoce żurawiny coraz częściej służą jako suplement diety przy odchudzaniu.