Content
Porady ekspertów
Rośliny
Azot w roślinie


do ulubionych
z ulubionych

Azot zaliczany jest do grona pierwiastków o podstawowym znaczeniu dla większości procesów biologicznych. Obok węgla, tlenu i wodoru należy do grupy podstawowych pierwiastków wchodzących w skład tkanek wszystkich organizmów żywych. Nazwa pierwiastka wywodzi się z języka greckiego od słów nitron i genes (nitron genes – ‘tworzący saletrę’, nitrogenium). W języku greckim azotikos oznacza ‘niepodtrzymujący życia’.
Azot dzięki zdolności łączenia się z atomem węgla występuje w licznych związkach organicznych, zarówno w związkach łańcuchowych, jak i pierścieniowych. W roślinach pierwiastek ten wchodzi w skład aminokwasów białkowych i białek. Istotną rolę fizjologiczną odgrywają połączenia aminokwasów zwane peptydami (np. glutation). Azot stanowi składnik zasad azotowych budujących nukleotydy oraz ważnych dla roślin związków, takich jak chlorofil, cytochromy, cytokininy oraz witaminy z grupy B. Występuje w niektórych metabolitach wtórnych, takich jak alkaloidy, betalainy, olejki gorczyczne czy glikozydy cyjanogenne.
W częściach wegetatywnych roślin duża część związków azotowych przypada na substancje niskocząsteczkowe. W siewkach i młodych liściach roślin dobrze zaopatrzonych w azot oraz w korzeniach spichrzowych około 50% azotu całkowitego występuje w formie drobnocząsteczkowych związków azotowych, zwłaszcza aminokwasów. W organach słabo uwodnionych, a mianowicie nasionach i pewnych rodzajach bulw oraz pędów w stanie spoczynku udział rozpuszczalnych form azotu jest dużo mniejszy.
W organach zapasowych wielu roślin kwiatowych część frakcji azotowej stanowią peptydy – glutamylowe pochodne szeregu aminokwasów. W częściach wegetatywnych roślin około 70% białek wchodzi w skład chloroplastów. Stosunkowo mało białka w granicach od kilku do kilkunastu procent występuje w ziarniakach zbóż, przy czym najniższe zawartości stwierdza się w ryżu – od 7 do 8%. W nasionach roślin bobowatych około 80% białek zapasowych stanowią albuminy i globuliny. Warto podkreślić, że w białkach roślinnych występuje stały stosunek azotu do siarki wynoszący około 15:1. W roślinach bardzo dobrze zaopatrzonych w azot przy niedoborze siarki i wynikającej z tego zbyt małej ilości aminokwasów siarkowych dochodzi do ograniczenia syntezy białek.
W roślinach obecne są również nietypowe aminokwasy białkowe, takie jak kwas α-aminoadypinowy, hydroksyprolina, hydroksylizyna i ε-metylolizyna, a także aminokwasy niebiałkowe, wśród których najbardziej rozpowszechniony jest kwas γ-aminomasłowy, β-alanina, cytrulina, ornityna, homoseryna, cystationina i homocysteina. W obrębie azotowych związków swoistych wyróżnia się aminy, alkaloidy, glikozydy cyjanogenne, a także witaminy i hormony.
W roślinach azot może występować również jako azot mineralny – azotanowy i amonowy. W sytuacji, gdy pobieranie tego pierwiastka znacznie przewyższa jego wykorzystanie dochodzi do nadmiernego gromadzenia tych form azotu. Zjawisko to występuje szczególnie przy obfitym zaopatrzeniu roślin w azot, a także w przypadku osłabienia procesu fotosyntezy. Jest szczególnie niepożądane z punktu żywienia roślin, gdyż przy nadmiernej akumulacji azotu amonowego dochodzi do zatrucia roślin, natomiast przy zbyt dużej zawartości azotanów znacznemu obniżeniu ulega ich wartość pokarmowa. Nadmierne nagromadzenie w roślinach azotanów(III) i azotanów(V) ze względu na szkodliwość tych związków stwarza zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt.
Zawartość azotu uzależniona jest od koncentracji tego składnika pokarmowego w środowisku wzrostu roślin. Zwykle im więcej azotu występuje w glebie, tym więcej tego pierwiastka pobierane jest przez rośliny. Dynamika pobierania azotu w okresie wegetacji roślin zależy od gatunku oraz ilości dostępnego azotu. Pierwotnym źródłem azotu dla roślin są związki organiczne w postaci obumarłych szczątek roślinnych i zwierzęcych, odchodów i resztek pożniwnych. Pomimo, że azot zawarty w tych związkach w postaci aminokwasów, białek, amidów, amin czy kwasów nukleinowych stanowi dużą pulę azotu glebowego to jest on przyswajalny przez rośliny w niewielkich ilościach. Potencjalnym źródłem azotu mogą być takie aminokwasy jak glicyna lub alanina, jednakże pod warunkiem, że występują one w niewielkich ilościach.
Literatura:
Brodowska M.S., Brodowski R. 2011. Azot. W: Jackowska I. [red.] Pierwiastki w środowisku i medycynie. Instytut Naukowo-Wydawniczy „SPATIUM”.
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Tagi
Ekspert nawozy.eu
Masz pytanie dotyczące tego artykułu? Szukasz porady?
NEWSY
Rośliny

Szacowane większe zużycie bawełny na świecie
Przewiduje się, że światowe zużycie bawełny w sezonie 2020/21 wzrośnie o 13 procent do 115,6 mln bel po dramatycznym spadku, jaki nastąpił w drugiej połowie sezonu 2019/2020.

Wzrost globalnego handlu ryżem
Przewiduje się, że światowy handel ryżem w 2021 r. wyniesie 44,8 mln ton, co oznacza wzrost o 1,5 procent w skali roku.

Na tle europejskiego popytu Chiny rozpoczęły eksport imbiru
W 2020 roku chińscy eksporterzy zaczęli dostarczać imbir na rynek europejski dwa tygodnie wcześniej ze względu na zwiększony popyt konsumencki, ale z powodu wczesnej zbiórki imbiru ucierpiała jego jakość.

Zniżka produkcji bawełny na świecie
Prognozuje się, że światowa produkcja jest o 1 mln bel niższa, przy redukcji spoza USA, w tym w Pakistanie, Mali i Argentynie. Poza Stanami Zjednoczonymi największą zmianą jest spadek o 200 tys. bel w Pakistanie, z mniejszymi korektami w górę dla Grecji, Australii i Turcji.
nawozy.eu polecają
charakterystyka ogólna, wymagania glebowe i pokarmowe, wybór nawozu, pogoda, notowania

Ukraina zaczęła importować ziemniaki z Polski
Początek importu polskich ziemniaków w okresie zapełnienia magazynów ziemniaków produktami krajowymi to bardzo nieprzyjemny sygnał. Niewykluczone, że ukraińscy rolnicy będą musieli obniżyć ceny swoich warzyw.

min
max