Jak radzić sobie z suszą?

Uprawa pasowa gleby, tzw. strip till minimalizuje straty wody z gleby.

Susza na polach

W większości regionów naszego kraju, susza dotknęła zarówno oziminy, jak również rośliny jare. Ostatnie deszczowe dni, jakie miały miejsce na znacznym obszarze Polski, nieco poprawiły sytuację na plantacjach kukurydzy, okopowych…. Dla ozimin (zboża i rzepak) i zbóż jarych deszcz przyszedł zbyt późno. Niestety są również takie regiony w kraju, gdzie opady nie wystąpiły od wielu tygodni, bądź były znikome…; tam sytuacja jest najtrudniejsza.

Niestety nic nie wskazuje na to, aby w przyszłości sytuacja miała się zmienić. Zmiany zachodzące w pogodzie są bezdyskusyjne. Musimy zatem nauczyć się nieco inaczej gospodarować wodą, tak, aby zatrzymać ją w glebie i oszczędnie nią gospodarować.

Jak zatrzymać wilgoć w glebie?

Co zatem robić? Oczywiście należy wrócić do podstaw… Nie jest to nic odkrywczego, ale bez przestrzegania prawidłowych zasad agrotechniki, nic nie da się zrobić.

Po pierwsze - „próchnica”

Zasadniczą rolę w bilansie wody w glebie odgrywa materia organiczna, która jest swoistym „magazynem” wilgoci. Jeśli zawartość próchnicy w glebie oscyluje w granicach 1%, nie da się zatrzymać wody w glebie i to należy sobie uzmysłowić. Ponadto każdy ubytek próchnicy o 1% powoduje zmniejszenie pojemności wodnej aż o 30%, a także wpływa na wypłukiwanie kationów (K⁺, Mg²⁺, Ca²⁺) do wód gruntowych. Należy więc zadbać o to, aby ilość próchnicy w glebie z roku na rok rosła, a nie malała. Choć wszyscy doskonale wiemy, że nie jest to proste, a proces ten jest długotrwały.

Zawartość próchnicy zależy od składu mechanicznego gleby i sposobu jej użytkowania. Według IUNG-PIB Puławy optymalne zawartości próchnicy wynoszą w:

• glebach bardzo lekkich do 1%
• glebach lekkich 1,1 – 1,5%
• glebach średnich 1,6 – 2,5%
• glebach ciężkich 2,3 – 3,5%

Jak zwiększyć zawartość próchnicy w glebie?

Najprostszym sposobem jest stosowanie nawozów naturalnych, np. obornik w stanie świeżym zawiera ok. 30% substancji próchnicznych. Brak obornika można częściowo rekompensować przyorywując słomę lub uprawiając międzyplony. Nawożąc słomą należy pamiętać, że musi ona ulec mineralizacji w wyniku działania mikroorganizmów glebowych. A ten proces mógł przebiegać prawidłowo należy stworzyć odpowiednie warunki, w tym gleba musi mieć uregulowany odczyn.

Zadbajmy o pH gleby

Odczyn gleby to jeden z najważniejszych jej parametrów, wszyscy o tym wiemy, a niestety wciąż w Polsce ponad 60% gleb jest bardzo kwaśnych i kwaśnych, wahając się od 30 do ponad 80% w skali województw. A przecież jest to podstawowy wskaźnik żyzności gleby, który wpływa na jej właściwości fizyczne i chemiczne, tworzenie struktury gruzełkowatej gleby, zwiększa przyswajalność składników pokarmowych przez rośliny oraz zmniejsza toksyczne oddziaływanie na nie glinu.

Inne podejście do uprawy…

Chcąc walczyć z suszą, należy wszystko starannie zaplanować. Przede wszystkim warto terminowo i odpowiednio uprawić glebę, kierując się zasadą: „Zabiegów uprawowych powinno się stosować tak dużo, jak to jest konieczne, aby stworzyć roślinie uprawnej korzystne warunki wzrostu i rozwoju, a zarazem tak mało, jak to jest możliwe”. Jednym z rozwiązań jest uprawa konserwująca Rozważne wprowadzenie uproszczeń np. uprawa bezorkowa, siew bezpośredni, czy uprawa pasowa, tzw. strip till, to ukłon w stronę środowiska –ochrona gleby, wody, klimatu, ale również korzyści ekonomiczne, warto rozważyć takie rozwiązanie w gospodarstwie.

Ponadto do siewu należy wybrać odpowiednią odmianę, dostosowaną do warunków siedliska, a także stosować obniżoną ilość wysiewu, która pozwala na swobodny rozwój systemu korzeniowego, a tym samym łatwiejszy dostęp do wody i składników pokarmowych.

Przed nami czas żniw, zagospodarowania ścierni i przygotowania roli pod zasiewy. Czy uda się wszystkie te prace wykonać w terminie i jakie będą warunki …? Patrząc na to co dzieje się na polach można przypuszczać że będzie ciężko. Należy jednak pamiętać, że rośliny uprawiane w żyznej, strukturalnej glebie zawsze lepiej poradzą sobie w warunkach stresowych.