Kukurydza na ziarno – optymalny termin zbioru

Jak co roku producent kukurydzy na ziarno staje przed dylematem kiedy przystąpić do jej zbioru, aby uzyskać jak najwyższy plon nieuszkodzonego ziarna, jednocześnie o jak najwyższej jego jakości i jak najniższej wilgotności (co znacznie obniży koszty suszenia). Termin zbioru determinowany jest nie tylko odmianą kukurydzy, ale przede wszystkim panującymi warunkami pogodowymi. Osiągnięcie dojrzałości fizjologicznej (omłotowej) następuje w momencie pojawienia się w miejscu umocowania ziarniaka do osadki kolby czarnej plamki, która w pierwszej kolejności występuje na czubku kolby, a w dalszej – na niżej umiejscowionych ziarniakach.

Czarna plamka tworzy się około 60. dnia licząc od początku wiechowania kukurydzy i oznacza moment zakończenia gromadzenia asymilatów (które przestają do niego spływać) przez ziarniak kukurydzy. Pojawienie się czarnej plamki kończy więc fazę nalewania ziarna, ziarniak już nie rośnie i od tego czasu traci wodę, która odprowadzana jest przez wierzchołek kolby i jej liście okrywowe. Przyjmuje się, że w momencie pojawienia się czarnej plamki, a więc przerwania połączenia pomiędzy ziarniakiem a rośliną, wilgotność ziarna (w zależności od panujących warunków atmosferycznych) waha się w przedziale od 25% (odmiany wczesne, dobre warunki pogodowe) do 40% (odmiany późne, gorsze warunki pogodowe).

Tempo dosychania ziarniaków różni się w zależności od typu ziarna. Kukurydza z ziarnem typu flint traci wodę wcześniej, a proces ten jest powolny, ale systematyczny. Z kolei odmiany z ziarnem typu dent oddają wodę później, ale od fazy pojawienia się czarnej plamki proces ten odbywa się bardzo szybko. W okresie zbioru roślin najczęściej ziarno typu dent ma o około 2 – 3 punkty procentowe mniejszą wilgotność w stosunku do odmiany flint, przy tej samej klasie wczesności FAO.

Sprzyjające warunki atmosferyczne z jednej strony zmniejszają wilgotność ziarna, z drugiej może dochodzić do pogorszenia jego jakości. Należy jednak pamiętać o tym, że zbiór ziarna przy zbyt dużej wilgotności prowadzi do znacznych strat w efekcie jego uszkodzenia podczas omłotu. Termin ten jest jak najbardziej ekonomicznie uzasadniony, gdyż w tym czasie różnica pomiędzy stratami podczas omłotu (ilość ziarna uszkodzonego), a stratami ziarna w efekcie wylegania czy porażenia przez Fusarium jest najmniejsza.