Mineralizacja słomy – na co zwrócić szczególną uwagę?

Uprawa pożniwna to pierwszy i jeden z najważniejszych zabiegów uprawowych, który przygotowuje pole do kolejnego sezonu wegetacyjnego. Przyorywując ścierń warto kierować się paroma zasadami, które wpływają na tempo jej mineralizacji. Oto kilka wskazówek.

Rozdrobnienie i równomierne rozrzucenie słomy na polu to warunek konieczny

Niezwykle istotnym jest, aby na polu stworzyć dobre warunki do podsiąkania wody z głębszych warstw gleby. Z tego względu im drobniej słoma jest pocięta, tym lepiej, ponieważ szybciej ulegnie mineralizacji, nie tworząc „słomianej maty”.

Wysokość ścierni po skoszeniu nie powinna przekraczać 20 cm. Wyższa ścierń, powoduje, że leżąca na niej słoma nie przepuszcza deszczu, a woda zamiast trafiać do gleby, wyparowuje. Może zdarzyć się również tak, że źle przyorana słoma, długo rozkłada się i zalega w glebie. Dzieje się tak np. przy zbyt głębokim jej przyoraniu, który uniemożliwia mikroorganizmom tlenowym jej rozkład (przy plonie 4 t/ha słoma powinna być przyorana na głębokość 6 cm - 1.5 cm na każdą tonę słomy). Podobnie jest, gdy w wyniku błędów związanych z nieodpowiednią pracą narzędzi rolniczych słoma jest źle wymieszana z glebą, resztki pożniwne nie są równomiernie rozrzucone na polu i często zgromadzone są w jednym miejscu. W takich warunkach woda pochodząca z opadów jest absorbowana przez resztki pożniwne, a wschody rośliny następczej są utrudnione i opóźnione.

Jak oszacować plon słomy?

Do szacowania plonu słomy można wykorzystać współczynniki (mnożniki) przeliczeniowe uwzględniające plon ziarna (plon główny) i plon słomy (plon uboczny).
Współczynniki te wynoszą:

• dla żyta i pszenżyta – 1,2 – 1,4
• dla pozostałych zbóż – 0,95-1,05
• dla rzepaku – 1,5-3,0

Należy jednak pamiętać, że wartości te są tylko szacunkiem, ponieważ na plon wpływa wiele czynników, tj.: gatunek rośliny, odmiana, stanowisko, przebieg warunków atmosferycznych w danym sezonie wegetacyjnym, a także stosowanie regulatorów wzrostu.

Azot na słomę

Na ścierń przed wymieszaniem z glebą należy zastosować azot. W rozkładającej się słomie namnażają się mikroorganizmy glebowe, które zwiększają swoją liczebność na skutek dużej zawartości węgla. Słoma bogata jest w węgiel, natomiast zawartość w niej azotu jest niewielka. Dla przykładu stosunek C:N w słomie pszennej wynosi 80:1, w żytniej 80-100:1. Mikroorganizmy pobierają azot glebowy, który staje się niedostępny dla roślin następczych. Aby temu przeciwdziałać na słomę w uprawach prowadzonych intensywnie należy zastosować nawóz azotowy w dawce nie większej niż 30 kg N/ha o ile stanowisko przeznaczone jest pod zasiew ozimin (wyższe dawki są niezgodne z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2018 roku), najlepiej w formie oprysku RSM^® np. ok. 85 litrów/ha RSM 28, ok. 70 litrów/ha RSM 32 lub w formie mocznika np. Mocznik Granulowany 46%, Mocznik.pl^®, PULREA^®.

W przypadku zagospodarowania ścierni po zbiorze rzepaku, na dobrych stanowiskach, można zrezygnować ze stosowania azotu na ścierń. Słoma rzepakowa jest zazwyczaj bogatsza w azot, niż słoma zbóż. Po rzepaku na pola najczęściej przychodzą zboża, które w okresie jesieni nie potrzebują dużej ilości tego pierwiastka.