Mniej znaczy więcej – Słonecznik

Słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus) – należy do jednorocznych roślin z rodziny astrowatych i jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i charakterystycznych roślin uprawnych. Nazwa słonecznik nawiązuje do specyfiki wyglądu, gdyż jego pojedynczy łan stanowi duży, żółty kwiatostan, osadzony na grubej, wysokiej i sztywnej łodydze z licznymi, drobnymi włoskami i sercowatymi liśćmi. Piękna, żółta główka słonecznika jest przeważnie zwrócona w kierunku słońca i góruje nad innymi roślinami. Zwykle dorasta do 2- 3 m wysokości.

Słonecznik nie jest rośliną rodzimą. Ojczyzną słonecznika jest Ameryka Północna, z czasem zaczęto ją uprawiać w Europie, w tym również w Polsce. Obecnie zasięg uprawy tego gatunku stał się niezwykle obszerny i rozciąga się od Kanady, Finlandii i Rosji, aż po Egipt i Indie.

Słonecznik zwyczajny doczekał się wielu odmian, poza użytkową posiada ogromne ilości atrakcyjnych odmian ozdobnych, które różnią się wysokością łodyg oraz barwą jej kwiatów. Roślina do wzrostu wymaga słonecznego zacisznego stanowiska oraz żyznej, próchniczej, umiarkowanie wilgotnej i przepuszczalnej gleby. Zwłaszcza ten czynnik jest istotny, gdyż korzenie słonecznika muszą się swobodnie rozrastać. Siew należy rozpoczynać wiosną poprzez umieszczenie nasion bezpośrednio w glebie. Do pielęgnacji słonecznika niezbędne jest zastosowanie sporej ilości nawozów zwłaszcza odpowiedniej ilości związków azotu, gdyż zbyt duża jego dawka może przedłużyć okres wegetacji i opóźnić okres plonów. Azot może być podawany w dniu wysiewu słonecznika w ilości 60–80 kg N/ha w formie Pulanu, ZAKsanu, Salmagu lub Saletrzaku 27 Standard. Przed orką powinny być aplikowane nawozy wieloskładnikowe w formie Polifosek lub Amofosek.

Zbilansować składniki możemy również przez aplikację Polidapu + sól potasowa. Średnie dawki P₂O₅ to 60–90 kg/ha, a K₂O to 120–180 kg/ha. Słonecznik niestety jest podatny na różnego rodzaju szkodniki, np. grzyby zwłaszcza pleśnie i gnicie. Szkodzą mu również aktywnie ptaki, które wydziobują ziarna. Dlatego uprawa tej rośliny wymaga dużej cierpliwości. Pierwsze zbiory słonecznika mogą rozpocząć się na początku września o ile jej wegetacje się nie opóźni.

Słonecznik uprawia się głównie dla jego nasion. To właśnie z nich wytłacza się cenny olej, uznawany za najmniej szkodliwy spośród wszystkich innych olei. Jest on wykorzystywany głównie do celów spożywczych, ale również w celach kosmetycznych a także może mieć dodatkowo działanie lecznicze. Nasiona tej rośliny imponują wysoką wartością odżywczą (od 18% do 22% białek) w tym bogactwem bardzo cennych mikroelementów (witaminy A, D i E – zwana witaminą młodości). Pestki słonecznika zawierają również kwas foliowy, wapń, żelazo magnez, potas i cynk.

Słonecznik jest więc nie tylko piękny, ale także bardzo pożyteczny. Bez wątpienia można go uznać jako cenny dar dla ludzi.