Pojemność wodna gleby a jej żyzność

Pojemność wodna gleby to jej zdolność do zatrzymywania wody. Maksymalna pojemność wodna to największa ilość wody jaką może zatrzymać gleba. Woda wypełnia wówczas wszystkie przestwory glebowe, a mianowicie kanaliki i kapilary glebowe. Z kolei kapilarna pojemność wodna gleby wskazuje największą ilość wody jaką jest w stanie zatrzymać gleba w przestworach kapilarnych w czasie podsiąkania wody.

Ilość wody gromadzonej przez glebę uzależniona jest w dużym stopniu od jej tekstury, struktury, a także rodzaju i ilości koloidów zawartych w glebie. Duże znaczenie odgrywają koloidy hydrofilowe, między innymi próchnica glebowa. Stąd też największą pojemnością wodną (ponad 70%) charakteryzują się gleby torfowe i ciężkie gleby gliniaste, w przypadku których pojemność wodna wynosi ponad 60%. Dla glin pojemność wodna mieści się w przedziale od 30 do 40%, z kolei dla piasków wynosi zaledwie 20%.

Pojemność wodna gleby w znacznym stopniu decyduje więc o jej żyzności i urodzajności, a tym samym o jej wykorzystaniu w uprawie konkretnych gatunków roślin. Przyjmuje się, że gleby średnio wilgotne o pojemności 60% mogą być wykorzystywane w uprawie zbóż, zaś gleby o niższej pojemności wodnej są zalecane na przykład w uprawie ziemniaków. Natomiast gleby o pojemności wodnej znacznie przekraczającej 60% najlepiej nadają się pod łąki.

Polowa pojemność wodna ma istotne znaczenie z punktu widzenia praktyki rolniczej. Oznacza ona taki stan uwilgotnienia gleby, w którym wszystkie drobne przestwory glebowe są wypełnione wodą i woda ta nie przemieszcza się w głąb gleby pod wpływem grawitacji.