Rzepik – „nieproszony gość” w uprawie rzepaku ozimego

W ostatnich latach na niektórych polach rzepaku ozimego stwierdzono występowanie dużej liczby niepożądanych roślin o wyglądzie rzepiku. Według badań przeprowadzonych przez UP w Poznaniu mogą to być rośliny rzepiku, mieszańce rzepaku i rzepiku lub diploidalne formy rzepiku Perko, który w Polsce coraz częściej jest wysiewany jako roślina poplonowa. Występowanie tego ostatniego może stanowić duże zagrożenie dla upraw rzepaku ozimego.

Rzepik Perko jest to mieszaniec rzepiku ozimego i kapusty chińskiej. Posiada bardzo dobrze rozwinięty system korzeniowy z grubym korzeniem palowym. Wytwarza bujną rozetę liściową złożoną nawet z 77 liści. Pokrój rośliny jest podobny do rzepaku, przy czym rzepik jest nieznacznie niższy, posiada krótsze łuszczyny przylegające do łodygi. Nasiona ma drobniejsze z dużą zawartością kwasu erukowego. Dojrzewa około 10 dni wcześniej niż rzepak ozimy, a jego nasiona osypują się na glebę lub przechodzą podczas zbioru do plonu rzepaku. Atutami rzepiku Perko są: duża zimotrwałość, silny wzrost, zdolność odrastania.

W niektórych rejonach Polski spotykane są plantacje rzepaku ozimego, na których rzepik zajmuje ponad 30% powierzchni pola. W związku z dużym podobieństwem morfologicznym obu gatunków rolnicy nie zawsze zdają sobie sprawę z występowania tej rośliny w ich uprawach. Pokrewieństwo tych roślin sprawia, że rzepiku z uprawy rzepaku nie można wyeliminować za pomocą herbicydów. Ponadto jako roślina o dużej konkurencyjności wypiera rośliny rzepaku. Duży udział rzepiku w uprawie to: mniejszy plon, niska jego wartość technologiczna, zanieczyszczenie gleby nasionami rzepiku, które mogą tam przeżyć nawet kilka lat.


W praktyce najważniejsze jest ograniczenie rozprzestrzeniania się rzepiku na polach. Podstawowe działania profilaktyczne to wysiewanie kwalifikowanego materiału siewnego rzepaku ozimego wolnego od niepożądanych nasion oraz stosowanie prawidłowego zmianowania z udziałem roślin okopowych, zbożowych i bobowatych. Jeżeli na polu zauważymy występowanie kilku roślin rzepiku, należy je bezwzględnie wyrwać, aby nie dopuścić do osypania się nasion.