Polskie odmiany pszenicy orkisz

Pszenica orkisz (Triticum aestivum ssp. spelta L.) jest jednym z najstarszych podgatunków pszenicy. W ostatnich latach, ze względu na walory odżywcze produktów wytwarzanych z ziarna orkiszu, wrosło zainteresowanie uprawą tej rośliny. Pszenica orkisz wykazuje dużą odporność na niesprzyjające warunki środowiska, choroby i szkodniki oraz jest konkurencyjna względem chwastów. Z tego względu szczególnie polecana jest do uprawy w gospodarstwach ekologicznych.

Do niedawna w Polsce najczęściej uprawiano niemieckie odmiany, takie jak: Frankenkorn, Schwabenkorn, Ceralio, Ostro, Schwabenspelz, Oberkulmer Rothorn. Obecnie w Krajowym Rejestrze Odmian zarejestrowane są trzy odmiany polskie – jedna ozima, odmiana Rokosz, i dwie jare – Wirtas i Kuiavia.

Rokosz wpisany zostały do KR w 2012 roku. Hodowcą tej odmiany jest Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR. Charakteryzuje się bardzo dobrym plonowaniem, dużym udziałem ziarna w plonie, podwyższoną odpornością na choroby grzybowe, dobrą zimotrwałością i małą tolerancją na zakwaszenie gleby. Pod względem jakości technologicznej ziarna cechują ją: wysoka zawartość glutenu, duża gęstość w stanie zsypnym i liczba opadania oraz niski wskaźnik sedymentacyjny SDS.

Odmianę Wirtas wyhodował Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Do KR został wpisany w 2015 roku. Odmiana ta jest odporna na niekorzystne warunki atmosferyczne i choroby grzybowe. Charakteryzuje się małą odpornością na wyleganie, małą masą 1000 ziaren, dość dużą gęstością w stanie zsypnym, liczbą opadania, dużym wskaźnikiem sedymentacji SDS, dużą zawartością białka i glutenu. Wykazuje małą tolerancję na zakwaszenie gleby.

Hodowcą odmiany Kuiavia jest Przedsiębiorstwo Nasienne "ROLNAS" sp. z o.o. Jest to najnowsza odmiana orkiszu – wpisana do KR w 2018 roku. Cechuje się dużą odpornością na choroby podstawy źdźbła i brunatną plamistość liści oraz średnią lub małą na septoriozy liści, septoriozę plew i rdzę brunatną. Podobnie jak odmiana Wirtas, Kuiavia jest podatna na wyleganie. Charakteryzuje się dużą gęstością w stanie zsypnym, liczbą opadania, dość dużym wskaźnikiem sedymentacji SDS, dużą zawartością białka i glutenu oraz średnim MTZ. Kuiavia wykazuje przeciętną tolerancję na zakwaszenie gleby.