Wysokie temperatury zimą to zagrożenie

Największym potencjalnym zagrożeniem dla wegetacji roślin są czynniki meteorologiczne występujące w okresie zimowym i wczesnowiosennym, między innymi dobowe wartości temperatury gleby na głębokości 5 cm, temperatury minimalne powietrza z 5 cm nad powierzchnią gleby, grubość pokrywy śnieżnej, a także przymrozki.

Największe szkody pozimowe w uprawach żyta i pszenicy powoduje wymarzanie, wyprzenie i porażenie pleśnią śniegową. W Polsce pszenica jest bardziej, około dwukrotnie, narażona na wymarzanie niż żyto.
Sytuacja taka może mieć miejsce również w tym roku, w przypadku gdy po okresie bardzo wysokich dodatnich temperatur prognozowanych na początku stycznia dojdzie do radykalnego obniżenia temperatury. Dla rozhartowanych plantacji może to skutkować zniszczeniem roślin i tym samym obniżeniem plonu.

Ogólnie szacuje się, że podczas stosunkowo łagodnych zim, z małą ilością śniegu, które przeważają w naszych warunkach klimatycznych, straty pozimowe w życie są niewielkie. Znaczne straty obserwuje się natomiast po zimach charakteryzujących się długotrwałą i grubą pokrywą śnieżną, podczas których występują częste nawroty odwilży oraz kilkukrotne pojawianie się i zanikanie pokrywy śnieżnej. Według danych GUS przeciętne straty pozimowe w życie wynoszą 1,1% powierzchni zasianej. Temperatury minimalne powietrza najczęściej nie wpływają na wymarzanie żyta. Główną przyczyną jest długotrwała i gruba pokrywa śnieżna zalegająca na niezamarzniętej lub też słabo zamarzniętej glebie, przy czym największy niekorzystny wpływ na przezimowanie żyta ma pokrywa śnieżna o grubości ponad 10 cm, w ciągach co najmniej 40-dniowych.

Przeciętne straty pozimowe w pszenicy ozimej są większe niż w życie i wynoszą w skali kraju około 1,6% powierzchni zasianej. Główną przyczyną strat zimowych w pszenicy jest wymarzanie. Zarówno na kompleksach żytnich, jak i pszennych największy wpływ na stopień przezimowania pszenicy ma pokrywa śnieżna o grubości ponad 20 cm, w ciągach co najmniej 30-dniowych. Tak gruba i długotrwała okrywa śnieżna jest potencjalnie największym zagrożeniem pszenicy w północno-wschodniej Polsce, zaś najmniejszym w zachodniej części naszego kraju, gdzie zdarza się sporadycznie. Mniejsza odporność pszenicy na wymarzanie, w porównaniu do żyta, przejawia się tym, że w większości rejonów Polski czynnikiem niekorzystnym decydującym o stopniu przezimowania, są temperatury minimalne powietrza, przy braku lub niedostatecznej grubości pokrywy śnieżnej.