Pierwsza dawka azotu w rzepaku – regeneracja roślin po zimie. Jak postępować w świetle zmienionych przepisów prawa?

Przed nami czas aplikacji pierwszej dawki azotu. W bieżącym sezonie nawozy zawierające azot można stosować dopiero po 1 marca. Jak zaplanować nawożenie i w jaki sposób postępować? Oto kilka wskazówek.

Zmiany w przepisach prawa – nawóz zawierający azot możemy stosować dopiero po 1 marca

Dotychczas stosując wczesnowiosenną dawkę azotu, staraliśmy się działać w taki sposób, aby to składnik pokarmowy czekał na rośliny, a nie odwrotnie. W tym roku nieco inaczej wygląda sprawa nawożenia i stosowania pierwszej dawki, ponieważ zgodnie z prawem nawozy zawierające w swoim składzie azot można stosować dopiero od pierwszego marca. Sytuacja ta jest dość kłopotliwa, zwłaszcza dla gospodarstw z południowo-zachodniej i zachodniej Polski, gdzie wiosna na ogół przychodzi szybciej w porównaniu np. ze wschodem naszego kraju. Niemniej wszyscy musimy respektować obowiązujące prawo.

Trudna sytuacja na wielu polach

Sytuacja pogodowa powoduje, że plantatorzy zastanawiają się co robić. Praktycznie od ponad tygodnia wyraźnie się ociepliło. Obecnie mamy lekkie załamanie pogody, niemniej na początku przyszłego tygodnia znów ma się ocieplić. Wobec powyższego rolnicy z trwogą patrzą na swoje oziminy, ponieważ wegetacja np. na południowym-zachodzie kraju już ruszyła. Rośliny na wielu plantacjach wykazują oznaki „głodu azotowego” i wymagają szybkiej interwencji. Do tego nie zostały uzupełnione w trakcie zimy zapasy wody w glebie, tak m.in. wygląda sytuacja na Opolszczyźnie. Rolnicy zastanawiają się, jak w takim przypadku racjonalnie stosować azot, aby odpowiednio zabezpieczyć rośliny, a także nie wpływać negatywnie na stan środowiska naturalnego.

Jak planować nawożenie? I dawka - azot w parze z siarką

Oczywiście wszystko zależy od kondycji plantacji, m.in. od stopnia rozwoju roślin przed zimą, stanu roślin po zimie oraz zawartości azotu w glebie. W przypadku nawożenia rzepaku ozimego zwłaszcza, gdy nawozy stosujemy w opóźnionym terminie, w pierwszej dawce koniecznie należy zastosować więcej formy azotanowej, a mniej wolnodziałającej formy amidowej.

Azot będzie dobrze wykorzystany tylko wówczas, gdy rośliny odpowiednio zaopatrzone zostaną w składniki drugoplanowe, w tym siarkę. Z tego względu pierwiastek ten powinien być dostarczony już we wczesnowiosennym nawożeniu. Takie działanie wspomaga pobranie i efektywność azotu z gleby, wpływa na szereg procesów biochemicznych zachodzących w roślinie oraz zwiększa odporność roślin na choroby i szkodniki. Jest to szczególnie ważne po zimie, ponieważ siarka nie akumuluje się w glebie i łatwo ulega wymyciu.

W praktyce warto stosować siarkę łącznie z azotem, wykorzystując nawozy azotowe wzbogacone w bardzo dobrze rozpuszczalną i przyswajalną siarkę (siarczanową). Dobrym rozwiązaniem jest więc wykorzystanie takich nawozów jak: Saletrosan^® 26, szczególnie polecany do nawożenia rzepaku ozimego, Saletrosan^® 30, RSM^®S. Nawozy te zawierają także szybkodziałający azot azotanowy.

Jeśli natomiast w gospodarstwie zastosowano już siarkę w innym nawozie, np. łącznie z magnezem, w nawozie nie zawierającym azotu (prawo nie zabrania stosowania takich nawozów np. w lutym o ile gleba nie jest zamarznięta, zalana lub pokryta śniegiem), wówczas warto wykorzystać nawozy saletrzano-amonowe jak np. Zaksan^®, Saletra Amonowa 32, PULAN^®, a także nawozy typu Salmag^® i Saletrzak. Nawozy te w równych częściach zawierają azotanową i amonową formę azotu. Stąd też rośliny będą mogły szybko skorzystać z azotu, który zawarty jest w nawozie.

II dawka azotu w rzepaku – nie należy zwlekać

Cała planowana dawka azotu powinna być zastosowana na około 4 tygodnie przed kwitnieniem rzepaku. Takie działanie pozwala na efektywne wykorzystanie pierwiastka przez rośliny. Z tego względu wybierając nawóz należy uwzględniać formę azotu w nim zawartą, a także przewidywane opady. Zastosowany w nawozach azot, aby mógł zostać pobrany przez rośliny, najpierw musi się rozpuścić, a następnie przemieścić do strefy ukorzeniania roślin. Do tego potrzebna jest woda (opad kilkanaście, a najlepiej kilkadziesiąt mm). Niestety jak pokazują ostatnie lata wody w glebie brakuje, a opady deszczu często nie występują nawet przez okres 3 tygodni i dłużej. Stosując np. w II dawce nawozy saletrzano-amonowe, możemy je wysiać nieco później, niż np. gdy planowana II dawka azotu ma być zastosowana w moczniku (Mocznik.pl^®, PULREA^®, PULGRAN^®), który zawiera wolno działającą formę amidową. Mocznik należy wysiać odpowiednio wcześniej, nawet tuż po zastosowaniu I dawki azotu (dzień po dniu). Azot zawarty w moczniku (aby rośliny mogły go pobrać) musi ulec w glebie pewnym przemianom. Do tego potrzebny jest czas.

RSM na I i II dawkę

Do wczesnowiosennej aplikacji godną polecenia formą stosowania azotu jest RSM ^®. Nawozy te zawierają wszystkie dostępne formy azotu (azotanową, amonową, amidową) przez co wykazuje szybkie i długotrwałe działanie. Płynna forma nawozu przyśpiesza przyswajanie azotu przez rośliny oraz pozwala na jej równomierne rozprowadzanie.

Na polach jest sucho, a także brakuje deszczu. Jak w takiej sytuacji sobie poradzić?

Rozwiązaniem może być dolistne stosowanie azotu. Taka aplikacja, oczywiście nie należy pomijać doglebowego stosowani pierwiastka, jest polecana przez dr Witolda Szczepaniaka z UP Poznań. Gdy wegetacja już ruszyła, warto zabieg dolistny azotem stosować łącznie z pierwszymi zabiegami wykonywanymi na plantacji, np. podczas stosowania fungicydów lub insektycydów. Do zabiegów należy wykorzystywać wodny roztwór mocznika, zgodnie z tabelą 1, stosując Mocznik.pl^®, PULREA^®, PULGRAN^®.

Tab.1. Optymalne stężenia wodnego roztworu mocznika w dokarmianiu dolistnym rzepaku ozimego.

Źródło: Szczepaniak W. – wykład podczas konferencji „Nowe wyzwania w uprawie rzepaku” Łosiów; 21.02.2019r.