Grunt to wiedza XI edycja

Loteria nawozowa 2023

Rzepak ozimy jest ważną gospodarczo rośliną oleistą. Otrzymywany z nasion olej jest wykorzystywany głównie do celów spożywczych i do produkcji biodiesla. Wysokobiałkowa śruta poekstrakcyjna stanowi komponent pasz treściwych.
 
Rzepak ozimy jest rośliną o silnym, palowym systemie korzeniowym, osiągającym przed zimą 50-60 cm, a w pełni wzrostu do 120-290 cm długości. Prawidłowy rozwój rośliny jesienią decyduje o możliwościach jej plonowania, z tego względu ważne jest, aby przed zimą rośliny zbudowały rozetę składająca się z 8-10 liści oraz wytworzyły szyjkę korzeniową o grubości ok. 20 mm.

Rzepak ozimy

Pszenica ozima to główna roślina towarowa uprawiana w Polsce. Areał jej uprawy wynosi ok. 2 mln ha, co stanowi 25% ogólnej powierzchni uprawy zbóż w naszym kraju.
 
Mąka uzyskiwana po przemiale ziarna stanowi ważny surowiec w przemyśle spożywczym (produkcja pieczywa, ciast, makaronów). Otręby pszenne wykorzystywane są natomiast w żywieniu zwierząt.
 
Nawożenie pszenicy ozimej wpływa nie tylko na wielkość plonu, ale decyduje również o jakości ziarna. Prowadzenie plantacji pszenicy musi być zgodnie z kierunkiem przeznaczenia ziarna. Wśród odmian pszenicy wyróżniamy 5 grup jakościowych: E – elitarna chlebowa, A – chlebowa jakościowa, B – chlebowa, K – na ciastka, C – pastewna lub inna.

Pszenica ozima

Jęczmień ozimy to bardzo wartościowe zboże, jego ziarno to cenna pasza dla zwierząt. Zboże to wykazuje duży potencjał plonotwórczy, wyższy niż jęczmień jary. Najszybciej ze wszystkich zbóż wznawia wegetację wiosenną, a niski współczynnik transpiracji oraz dobre wykorzystanie zapasu wilgoci po zimie sprawia, że jest najmniej ze zbóż wrażliwy na wiosenne susze. Wczesne dojrzewanie i zbiór pozwala na lepszą organizację pracy w gospodarstwie, w tym prac żniwnych, a także odpowiednie przygotowanie gleby pod siew rośliny następczej. 
Niestety obok zalet roślina ta posiada również wady. Jęczmień charakteryzuje się największą spośród wszystkich zbóż wrażliwością na: zakwaszenie gleby, niedobór magnezu, niską kulturę gleby, a także mróz (najniższa zimotrwałość wśród zbóż).
 
Terminowy siew jęczmienia jest ważnym elementem uprawy i w dużej mierze uzależniony jest od warunków pogodowych panujących jesienią. Zbyt wczesny siew może spowodować nadmierne wyrośnięcie roślin, które są bardziej podatne na porażenie przez choroby grzybowe. Zbyt późny siew w warunkach niekorzystnego przebiegu pogody może skutkować wytworzenie przez rośliny niedostatecznie mocnego systemu korzeniowego oraz brakiem odpowiedniego zahartowania roślin, co może przyczynić się do gorszego przezimowania roślin.

Jęczmień ozimy

Pszenica jara to jedno z najcenniejszych zbóż. Z uwagi na niższy niż u pszenicy ozimej potencjał plonowania oraz duże prawdopodobieństwo wystąpienia upałów i suszy w trakcie wegetacji, uprawa tej rośliny obarczona jest dużym ryzykiem. Błędy agrotechniczne i niekorzystne warunki atmosferyczne to najważniejsze czynniki ograniczające plonowanie roślin.
 
Pszenica jara zwykle słabiej plonuje niż ozima forma tego gatunku. Pszenicę jarą najczęściej wysiewa się po bardzo późno schodzących przedplonach, w rejonach w których występują mroźne zimy, a także w przypadku konieczności przesiewów plantacji, które nie przetrwały mrozów. Termin siewu pszenicy jarej uzależniony jest od warunków pogodowych. Preferowany jest możliwie wczesny siew, kiedy tylko warunki wilgotnościowe gleby na to pozwalają. Opóźnienia w terminie siewu pszenicy niosą za sobą ryzyko obniżenia plonu ziarna, ponieważ plantacje wysiane w opóźnionym terminie są zwykle słabiej rozkrzewione i mają słabiej rozwinięty system korzeniowy. W efekcie są mniej odporne na stresy wywołane okresowym niedoborem wilgoci w glebie.

Pszenica jara

Jęczmień jary, ze względu na wyjątkowe parametry żywieniowe, jest ważną rośliną pastewną. Gatunek ten może być również wykorzystywany na cele browarne. Jest to zboże o krótkim okresie wegetacji. Ma dość duże wymagania glebowe, głównie ze względu na stosunkowo słabo rozwinięty system korzeniowy. Jęczmień jary jest wrażliwy na niskie temperatury oraz niedobór i nadmiar wody, zwłaszcza w początkowych fazach rozwojowych. Jest także bardzo wrażliwy na kwaśny odczyn gleby.
 
Uzyskanie wysokich plonów ziarna jest możliwe, gdy jęczmień jary uprawiany jest po dobrych przedplonach, tj. po buraku cukrowym, ziemniaku, kukurydzy. W praktyce rolniczej najczęściej jednak gatunek ten uprawia się po zbożach, a te – z wyjątkiem owsa – nie są dobrymi przedplonami dla jęczmienia jarego. Negatywny wpływ uprawy jęczmienia jarego po roślinach zbożowych można łagodzić poprzez uprawę międzyplonów na przyoranie, np. facelii błękitnej czy gorczycy białej. Jęczmienia browarnego nie zaleca się uprawiać po roślinach bobowatych z uwagi na wysoką zawartość azotu mineralnego w glebie, co może się przekładać na nadmierną zawartość białka w ziarnie (stanowisko po bobowatych jest natomiast pożądane w przypadku uprawy jęczmienia na cele paszowe). Bezwzględnie należy unikać uprawy jęczmienia po sobie, ponieważ nasila się wtedy występowanie chorób podstawy źdźbła, w efekcie taka praktyka może skutkować spadkiem plonu roślin o 15-20%.

Jęczmień jary

Kukurydza jest rośliną o bardzo dużym znaczeniu gospodarczym. Może być uprawiana z przeznaczeniem na ziarno i zielonkę. Istotnym atutem tej rośliny jest wszechstronne wykorzystanie plonu. Ziarno kukurydzy wykorzystywane jest w przemyśle spożywczym do produkcji: mąki, kaszy, płatków, krochmalu, etanolu i oleju jadalnego. Ponadto jest cennym składnikiem pasz treściwych przydatnych dla wszystkich grup zwierząt. Kiszonka z całych roślin kukurydzy to doskonała pasza objętościowa dla bydła, a także cenny substrat do produkcji biogazu.
 
Uprawa kukurydzy stawia przed producentem rolnym duże wymagania, ponieważ od jego decyzji zależy pełne wykorzystanie możliwości produkcyjnych roślin i powodzenie uprawy. Jednym z podstawowych warunków uzyskania wysokiego plonu jest dobór odmiany (mieszańca) dostosowanej dla danego regionu uprawy. <a href="https://nawozy.eu/wiedza/porady-ekspertow/rosliny/jaki-termin-zbioru-czyli-dylematy-producentow-kukurydzy" target="_blank">Niewłaściwa rejonizacja uprawy jest bardzo często przyczyną opóźnionego dojrzewania kolb,</a> co może prowadzić do konieczności zmiany zaplanowanego kierunku użytkowania. W Polsce odmiany kukurydzy dzieli się na 4 grupy wczesności:
<ul>
<li>wczesne – FAO do 220,</li>
<li>średnio wczesne – FAO 230-250,</li>
<li>średnio późne – FAO 260-280,</li>
<li>późne – FAO 290.</li>
</ul>
W przypadku wątpliwości, jaką odmianę wybrać, zdecydowanie mniejszym błędem będzie wysiew odmian wcześniejszych (o niższym FAO) niż późniejszych i to zarówno w uprawie kukurydzy na ziarno, jak i zielonkę.