Określenie aktualnej zasobności gleby w azot mineralny wczesną wiosną wbrew pozorom wcale nie jest takie proste. W przypadku tego pierwiastka wynika to z wielu zmiennych.

Chociażby z faktu, że azot mineralny w zależności od:
- temperatury gleby,
- jej uwilgotnienia,
- kategorii agronomicznej,
- przedplonu,
- gatunku rośliny jaki był uprawiany w poprzednim sezonie wegetacyjnym,
- poplonu,
- stosowania nawozów organicznych - jest w różnym stopniu dostępny dla roślin.

Kontrola azotu przed liczeniem dawki

W celu ustalenia wysokości dawek azotu przed rozpoczęciem nawożenia powinno się badać grunty orne na zawartość azotu mineralnego określanego jako N_min .

Gdzie i jak robić badania?

Badanie pobranych prób gleby powinniśmy wykonać w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej. Koszt prób z poziomu 0-60 cm to 28,12 zł i jest on jednakowy w każdej placówce OSChR w całym kraju. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 stycznia 2008 r. w sprawie wysokości i sposobu uiszczania opłat za zadania wykonywane przez okręgowe stacje chemiczno-rolnicze (Dz.U. 2008, Nr 29 poz. 174) oraz rozporządzeniem zmieniającym z dnia 8 sierpnia 2014 (Dz.u. 2014 poz. 1210).
Do celów nawozowych próbki pobiera się wczesną wiosną przed zastosowaniem nawozów, do głębokości 60 cm przy pomocy lasek o różnej średnicy i długości. Najpierw z warstwy 0-30 cm, a następnie w tym samym otworze z warstwy 30-60 cm. Na polach małej zmienności jedna próbka ogólna powinna przypadać na powierzchnię max. 4 ha. Na właściwą próbę powinno składać się 10-15 próbek pierwotnych, z których usuwamy materię organiczną i inne zanieczyszczenia np. kamienie. Próbę dostarczamy do OSChR w zamkniętym pojemniku lub woreczku z tworzywa sztucznego. Próbki można przechowywać w temp. 2-5°C do trzech dni. Dłuższe przechowywanie jest możliwe w temp. -18°C .

Co daje nam wynik?

Informację o ilości azotu mineralnego w glebie - w kilogramach do głębokości 60 cm na powierzchni 1 ha. Do interpretacji wyników przydatne będą „Zalecenia nawozowe dla roślin uprawy polowej i trwałych użytków zielonych” opracowane w ramach programu wieloletniego IUNG-PIB, gdzie na stronach 8-10 szczegółowo i przystępnie został przedstawiony sposób ustalania korekty dawki azotu na podstawie testu N_min.

Co zakładać, gdy nie badamy gleby na N_min?

Niestety większość gospodarstw w Polsce z pewnych względów nie decyduje się na badanie laboratoryjne N_min. W takim przypadku można polegać na danych uśrednionych zamieszczonych w tzw. „programie azotanowym”, czyli Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2020 r. (poz. 243).

Tabela 1. Zasoby azotu mineralnego wiosną w warstwie gleby 0-60 cm (kg N/ha).

Z powodu tak wielu zmiennych nie jesteśmy w stanie w sposób ścisły i precyzyjny określić ilości N_min na naszym polu, możemy jedynie posługiwać się wartościami zbliżonymi, jednak w obecnym czasie warto pokusić się o wykonanie szczegółowej analizy w tym zakresie.