Zgodnie z ostatnim raportem Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) „Wody w Europie – ocena stanu i źródeł presji” w latach 1992–2015 średnie stężenie azotanów w europejskich rzekach zmniejszyło się o 20%, podczas gdy ich poziom w wodach podziemnych niemal wrócił do stanu z 1992 roku. Jednocześnie stwierdzono, że w większości państw członkowskich Unii Europejskiej azotany są głównymi zanieczyszczeniami odpowiedzialnymi za słaby stan chemiczny wód podziemnych, a ich źródłem jest tam przede wszystkim rolnictwo.

Szkodliwość azotanów(V) dla naszego zdrowia wiąże się głównie z ich redukcją do azotanów(III) i endogennymi reakcjami nitrozowania prowadzącymi do powstawania kancerogennych, teratogennych i mutagennych nitrozoamin. Azotany wywołują także methemoglobinemię, skutkującą zakłóceniem zdolności przenoszenia tlenu przez krew, której ryzyko wystąpienia jest szczególnie duże u niemowląt poniżej 6. miesiąca życia i znacznie wzrasta, gdy zawartość NO₃^- w wodach przekroczy 50 mg/l. Azot azotanowy powoduje zmiany w funkcjonowaniu tarczycy i układu nerwowego oraz niedokrwistość. Niekorzystnie wpływa na wykorzystanie witaminy A i β-karotenu oraz na metabolizm tłuszczów i białek. Warto przy tym pamiętać, że azotany dostarczamy do naszych organizmów nie tylko z wodą, ale także z warzywami i owocami oraz przetworami mięsnymi, które jedocześnie stanowią źródło substancji chroniących nas przed negatywnym oddziaływaniem N-NO₃, takich jak na przykład witaminy C i E, β-karoten oraz polifenole.