Uprawa roślin, w tym zbóż, kukurydzy i rzepaku jest związana z koniecznością zagospodarowania znacznej ilości resztek pozbiorowych. W przypadku uprawy zbóż – przykładowo pszenicy czy jęczmienia, stosunek plonu głównego do ubocznego wynosi odpowiednio 1,1:1 i 1:1. Oznacza to, że wraz z każdą toną ziarna rośliny produkują także około 1 tony plonu ubocznego. Nieumiejętne wykorzystanie tak dużej ilości masy organicznej na cele nawozowe może stać się przyczyną pogorszenia jakości stanowiska. W procesie mineralizacji główną rolę odgrywają mikroorganizmy, dla których węgiel obecny w resztkach pozbiorowych stanowi źródło energii. Dla prawidłowego funkcjonowania organizmy te potrzebują także m.in. azotu. Słoma zbóż stanowi zasobne źródło węgla, natomiast jest uboga w azot – odmiennie przykładowo do resztek pozbiorowych rzepaku czy kukurydzy. W momencie jej przyorania dochodzi do intensywnego namnażania mikroorganizmów glebowych. Przyjmuje się, że w optymalnych warunkach proces rozkładu resztek pozbiorowych trwa około 6 miesięcy. Jednak nieodpowiednie zaopatrzenie mikroorganizmów w azot może stać się przyczyną nieprawidłowego przebiegu procesu mineralizacji oraz jego znacznego wydłużenia. Słabo rozłożona lub nierozłożona słoma, może stać się miejscem bytowania organizmów patogennych i szkodników, a w rezultacie – źródłem zagrożenia dla rośliny następczej oraz czynnikiem ograniczającym jej wschody czy rozwój systemu korzeniowego.
Ile azotu na rozkład słomy?
Jednym ze sposobów przyśpieszenia rozkładu masy pożniwnej jest stosowanie mineralnych nawozów azotowych, przykładowo RSM. Wielkość dawki nawozu zależy od rodzaju przyoranej słomy, która w zależności od pochodzenia zawiera zróżnicowaną ilość azotu. Przyjmuje się, że w przypadku przyorania 1 t resztek pożniwnych i korzeniowych pszenicy ozimej należy przeciętnie zastosować 5-8 kg azotu mineralnego. Uzyskanie plonu ubocznego na poziomie około 5 t/ha daje zapotrzebowanie na ten składnik w ilości około 25-40 kg/ha.
Stąd, przy założeniu, że na stanowisku o powierzchni 1 ha pozostanie około 5 t masy organicznej oraz przyjęciu średniej dawki azotu mineralnego na poziomie 32,5 kg/ha, dawka RSM 32 wyniesie:
