Wysoka efektywność plonotwórczego działania azotu dostarczanego roślinom wczesną wiosną w nawozach mineralnych, wpływa znacząco na opłacalność produkcji. Przy czym, aby składnik ten mógł być w odpowiednim stopniu wykorzystany, roślinom koniecznie należy dostarczyć siarkę.

Azot – I dawka tuż przed ruszeniem wegetacji roślin

Wczesnowiosenne nawożenie najlepiej wykonać na zamarzniętą glebę, np. po przymrozku - wczesnym rankiem, gdy mamy możliwość wjechania w pole.

Wysokość dawki uzależniona jest od stanu plantacji

Na przedwiośniu należy policzyć ilość żywych roślin na m² i dostosować do niej wysokość pierwszej dawki azotu. Nie należy, ilości potrzebnego roślinom pierwiastka ustalać „z góry”, ponieważ zastosowana dawka powinna uwzględniać: zarówno zapotrzebowanie rośliny na azot, jak również jego pokrycie z rezerw glebowych. Zbyt wysokie nawożenie nie jest pożądane. Ze względów ekonomicznych, jak również ekologicznych wiosenną dawkę azotu potrzebną roślinom powinno określać się na podstawie znajomości zawartości azotu mineralnego (test N_min), którego oznaczenia prowadzone są przez Stacje Chemiczno-Rolnicze. Ilość N_min w glebach jest silnie zróżnicowana, waha się od 40-100 kg N/ha na stanowiskach żyznych, niekiedy po dobrych przedplonach może być jeszcze wyższa, do 10-50 kg N/ha na stanowiskach słabszych. Duży wpływ na zawartość azotu w glebie ma również ilość opadów w okresie jesienno-zimowym.

Ile azotu potrzebują rośliny wiosną?

Wiosenną dawkę azotu można wyliczyć mnożąc pobranie jednostkowe azotu przez zakładany plon. Następnie od tak wyliczonych potrzeb pokarmowych należy odjąć zawartość azotu mineralnego w glebie - N_min.

Pszenica ozima - w przeciętnych warunkach I dawka N (ruszanie wiosennej wegetacji) wynosi 50 kg/ha. Łany bardzo gęste, nawozimy oszczędnie, stosując ok. 30 kg N/ha. Natomiast na plantacje rzadkie i osłabione możemy zastosować 70 kg N/ha, a niekiedy nawet więcej. Pszenice późno wysiane możemy wczesną wiosną nawozić dwa razy: dawka zasilająca ok. 30 kg N/ha i po kilku – kilkunastu dniach w zależności od warunków atmosferycznych, kolejna aplikacja nawozu.

Rzepak - plantacje słabe, nawozimy stosując 60 - 75% całkowitej planowanej dawki azotu. Na plantacjach zdrowych, dobrze zimujących, optymalnie rozwiniętych przed zimą, warto stosować około 50 % planowanej dawki azotu. Na plantacjach bujnie wyrośniętych, ale dobrze zimujących, należy ograniczyć dawkę do 25-30% całkowitej dawki azotu. 

Siarka – konieczna w każdej uprawie

Właściwe zaopatrzenie roślin w siarkę jest ważne nie tylko w uprawie roślin siarkolubnych, jak np. rzepak, ale ma znaczenie w uprawie każdej rośliny.Obecnie praktycznie na całym obszarze Polski występuje niedobór siarki, nawet przy dużych aglomeracjach miejskich. Stosując siarkę należy uwzględnić wymagania pokarmowe rośliny uprawnej, wysokość zakładanego plonu, zasobność gleby itp. Dla przykładu rzepak do wytworzenia 1 tony nasion potrzebuje ok. 8 kg siarki (S) czyli w przeliczeniu na trójtlenek siarki około 20 kg (SO₃), zboża natomiast ok. 3,5 kg S lub w przeliczeniu na trójtlenek siarki – 9 kg SO_3, stąd istnieje konieczność nawożenia. Dostarczenie roślinom odpowiedniej ilości siarki wpływa na szereg procesów biochemicznych zachodzących w roślinie, a także zwiększa odporność roślin na choroby i szkodniki. Ponadto ma także znaczenie ekologiczne. Znacząco wzrasta skuteczność i wydajność użytych nawozów azotowych.

Są różne formy siarki…

Zawartość siarki w nawozach najczęściej jest przedstawiana w formie pierwiastkowej (S), bądź w formie trójtlenku siarki (SO₃) – jest to zgodne z przepisami WE i Polski. W dostępnej literaturze może być to również wartość wyrażona w formie SO₄ lub SO₂ (literatura dot. ochrony środowiska). Warto więc znać proste przeliczniki (tabela 1), ponieważ zawartości te znacznie się różnią, a jest to ważna informacja.

Tab. 1. Współczynniki przeliczeniowe

Grześkowiak A. 2013. Vademecum nawożenia

Ponadto o dostępności siarki w nawozie decyduje jej rozpuszczalność w wodzie. Jeśli nawóz zawiera np. 5 % (SO₃) trójtlenku siarki rozpuszczalnej w wodzie oznacza to, że jest ona łatwo dostępna dla roślin. Jeśli siarka nie jest rozpuszczalna w wodzie, to na worku widnieje zapis: 5% (SO₃) trójtlenku siarki całkowitej.

Należy pamiętać, że im wyższe stosuje się dawki azotu, tym rośliny pobierają więcej siarki i tym częściej niedobór siarki może ograniczać plonowanie roślin. Nawożąc rośliny azotem, zastosowanie nawet niewielkich ilości siarki, wspomaga wykorzystanie azotu. Tak więc nawożenie roślin staje się bardziej efektywne. Dawka siarki w uprawie roślin siarkolubnych, np. rzepak, nie powinna przekraczać 50 kg S/ha.

Jaki nawóz wybrać do wczesnowiosennego nawożenia?

Wczesnowiosenne nawożenie ozimin azotem najlepiej wykonać stosując szybkodziałające nawozy tj. Zaksan® - Kędzierzyńska Saletra Amonowa, Saletra Amonowa 32, czy PULAN®.

By zabezpieczyć rośliny dodatkowo w siarkę, bez tego pierwiastka efektywność nawożenia azotem, jest praktycznie niemożliwa, warto stosować: Saletrosan® 26, zawierający wapń Salmag z siarką® (nawóz ten lepiej się sprawdza w warunkach dobrego uwilgotnienia gleby), czy też PULASKA®, czy POLIFOSKA® 21 wzbogacona dodatkowo magnezem.Na glebach o uregulowanym odczynie, szczególnie w uprawie roślin siarkolubnych można stosować Siarczan Amonu AS21.

Do wczesnowiosennej aplikacji godny polecenia jest również RSM®i RSM®S. Nawozy te zawierają wszystkie dostępne formy azotu (azotanową, amonową, amidową) w korzystnych proporcjach, przez co wykazuje szybkie i długotrwałe działanie. Bilansując potrzeby pokarmowe roślin z naturalnymi zapasami składników pokarmowych wyznaczamy rzeczywiste potrzeby pokarmowe roślin oraz możemy określić właściwe dawki nawozów, minimalizując tym samym koszty zakupu nawozów.

 

Literatura:
1. Grzebisz W., Szczepaniak W. 2007. Zapotrzebowanie rzepaku na siarkę, magnez i mikroelementy. Rzepak Extra, TopAgrar Polska, PWR; 74-78
2. Grześkowiak A. 2013. Vademecum nawożenia czyli zbiór podstawowych i praktycznych informacji o nawożeniu. Grupa Azoty
3. Kościelniak W.2000. Nowoczesna uprawa pszenicy ozimej i jarej. WODR Łosiów: 10-12
4. Podleśna A. 2004. Problemy nawożenia magnezem i siarką upraw rolniczych w Polsce. XII Krajowe seminarium, Stosowanie agrochemikaliów, Mat. szkol. 90 IUNG Puławy: 95-113
5. Wałkowski T. i in. 2006. Rzepak ozimy. Proekologiczna technologia uprawy - Praca zbiorowa. IHAR Poznań. 33-57
6. Podleśna A. 2003. Zrównoważone nawożenie roślin uwzględniające siarkę, magnez i mikroelementy. Upowszechnianie Zasad Dobrej Praktyki Rolniczej cz. 1. Mat. szkol. 87/03 IUNG, Puławy: 75-90