Odpowiedni siew to jeden z podstawowych warunków prawidłowej agrotechniki. Błędy popełnione na tym etapie nie są już do naprawienia w późniejszym okresie. Planując siew obok wyboru odmiany, terminu siewu, nawożenia, warto zastanowić się na nad ilością wysiewu ziarna.
Nie siejmy zbyt gęsto!
Dla większości odmian pszenic ozimych wysiewanych w optymalnym terminie wystarczy wysiać od 240 do 380 szt./m2. Jeśli wysiewamy pszenicę w opóźnionym terminie, ilość wysiewu należy zwiększyć. Nie należy jednak przesadzać, zwykle ilość wysiewu zwiększa się o 10-20% w stosunku do normy wysiewu w terminie optymalnym. W skrajnie opóźnionym terminie siewu zaleca się nie więcej niż 420-450 ziaren/m2.
Zalecenia dotyczące obsady w zależności od terminu siewu i warunków panujących na polu przedstawia tabela 1. Podane w tabeli informacje należy traktować jako punkt odniesienia przy planowaniu właściwej obsady roślin. Niższa ilość ziaren na m2 dotyczy odmian bardzo dobrze krzewiących się. Przy czym na intensywność krzewienia zbóż obok odmiany wpływają także warunki pogodowe, termin siewu oraz jakość gleby.
Tab. 1. Zalecana obsada zbóż w zależności od terminu siewu i warunków.
| Gatunek | Warunki glebowe | Termin siewu | Zakładana liczba kłosów na m2 | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| wczesny | optymalny | opóźniony | bardzo opóźniony | |||
| zalecana liczba kiełkujących ziaren na 1m2 | ||||||
| Pszenica ozima | dobre | 240-280 | 280-320 | 320-380 | 380-420 | 550-650 |
| słabsze | 240-260 | 260-300 | 280-340 | 340-400 | 500-550 | |
| Pszenżyto ozime | dobre | 270-300 | 300-350 | 350-400 | >400 | 500-650 |
| słabsze | 250-270 | 270-330 | 330-350 | >350 | 550 | |
| Jęczmień ozimy – odmiany populacyjne | dobre | 220-250 | 250-280 | 280-320 | 320-350 | 500-550 |
| słabsze | 200-230 | 230-260 | 260-290 | 290-320 | 450-500 | |
| Jęczmień ozimy – odmiany hybrydowe | 160-180 | 190-230 | 240-310 | - | 600 | |
| Żyto ozime – odmiany populacyjne | dobre i słabsze | 300-330 | 330-400 | 400-450 | >450 | 500-600 |
| Żyto ozime – odmiany mieszańcowe | dobre | 160-180 | 180-200 | 220-250 | >250 | 500-600 |
| słabsze | 140-160 | 160-180 | 200-220 | >220 | 350-450 | |
Źródło: Piechota T., Kowalski M. 2014. Wysokie polony z mniejszej obsady roślin. Zboża ochrona i prowadzenie łanu. Wyd. PWR: 24-27
Zbyt duża ilość wysiewu, 500 - 600 ziaren/m2 wpływa negatywnie na plon i jego jakość. Z tego względu pszenicę, a także innych zbóż nie należy wysiewać zbyt gęsto. Takie działanie pozwala na samoregulację łanu i umożliwia dostosowanie się roślin do warunków siedliska.
Jak to policzyć?
Aby uzyskać odpowiednie zagęszczenie roślin na polu, należy wyliczyć ilość ziarna potrzebnego do siewu wg wzoru.
obsada ziaren (szt./m2) x MTZ (g)
Ilość wysiewu (kg/ha) = ------------------------------------------------
wartość użytkowa (%)
czystość ziarna (%) x zdolność kiełkowania (%)
wartość użytkowa (%) = ---------------------------------------------------------------
100
Najczęściej do tak wyliczonej ilości wysiewu ziarna dodaje się 5-15%, aby zniwelować różnice pomiędzy warunkami laboratoryjnymi, a sytuacją na polu.
Skąd wziąć informację nt. wartości użytkowej i MTZ?
Kupując kwalifikowany materiał siewny, informacje potrzebne do obliczenia ilości wysiewu ziarna znajdują się na etykiecie (zdolność kiełkowania, MTZ, czystość ziarna – jeśli nie jest podana można przyjąć 100%). Problem zaczyna się, gdy wysiewamy własny materiał siewny. Wówczas warto wszystko sprawdzić Zdolność kiełkowania nasion określić można w warunkach domowych w bardzo prosty sposób. Szczegóły w artykule „Jak sprawdzić zdolność kiełkowania zbóż w warunkach domowych?” dostępnym na naszej stronie nawozy.eu .
Określenie MTZ to bardzo prosta czynność, wymagana jest jednak dokładna waga. Z losowo pobranej próby materiału przeznaczonego do siewu odlicza się 500 sztuk ziarniaków. Następnie ziarniaki waży się i mnoży razy dwa. Czynność tę warto powtórzyć i uśrednić, aby uniknąć błędu. Natomiast, aby określić czystość ziarna z losowo pobranej próby ziarna odważamy 100 g. Następnie oddzielamy zanieczyszczenia i czyste ziarno, które ważymy i obliczamy wartość w procentach. Optymalne ilości wysiewu to niższy koszt założenia plantacji, a także eliminacja konkurencji roślin o światło, wodę i składniki pokarmowe. Warto o tym pamiętać planując jesienne siewy zbóż.
