Areał uprawy bobowatych na ziarno w 2022 roku wynosił ponad 370 tysięcy hektarów. Pomimo prawie czterokrotnego wzrostu powierzchni zasiewów w ciągu ostatniej dekady wciąż mogłaby być znacznie większa, zwłaszcza jeżeli uwzględni się korzystny wpływ uprawy roślin bobowatych na glebę i inne rośliny w zmianowaniu.

Które gatunki dominują?

Spośród trzech najszerzej uprawianych gatunków, największy przyrost powierzchni uprawy dotyczy soi. W 2022 roku uprawiano ją na ponad 48 tyś. ha, jest to prawie dwukrotny wzrost areału zasiewu w stosunku do roku poprzedniego (wyk. 1). Wzrost areału uprawy odnotowano również w przypadku łubinu wąskolistnego oraz grochu siewnego, był on jednak znacznie mniejszy.

Na tak wyraźny przyrost powierzchni zasiewów soi ma wpływ wiele czynników, a wśród nich szczególnie jej wielostronne wykorzystanie. Soja, roślina tłuszczowo-białkowa dostarcza cennego oleju spożywczego, na szeroką skalę jest wykorzystywana w żywieniu zwierząt ze względu na wysoką zawartość białka w nasionach. Ponadto w doborze jest ponad 25 odmian, o szerokim spektrum siedliskowym, które można uprawiać we wszystkich regionach kraju. Nie bez znaczenia jest także wydłużenie okresu wegetacji spowodowane wzrostem, od prawie dwóch dekad, średniej temperatury powietrza. Dodatkowa soja lepiej znosi, od pozostałych gatunków bobowatych -konsumpcyjnych, okresy niedoborów opadów. Dla rolnika bardzo istotnym czynnikiem, który decyduje o wyborze gatunku jest opłacalność jego uprawy. Również i w tym przypadku wysoki wzrost uprawy soi w naszym kraju znajduje swoje uzasadnienie. Ceny soi wzrosły o 1000 zł za tonę nasion w porównaniu do 2021 roku.

Całkowity dochód z hektara z uwzględnieniem dopłat wyniósł około 4000 zł. Należy się spodziewać wzrostu powierzchni uprawy soi w kolejnych latach, zwłaszcza z przeznaczeniem do produkcji paszy wysokobiałkowej. Dotychczas Polska importowała ogromne ilości śruty sojowej między innymi z Ukrainy. W sytuacji kryzysu wojennego, który doprowadził do ograniczenia powierzchni zasiewów w tym kraju, między innymi soi, prawdopodobnie wzrośnie wyraźnie zapotrzebowanie przemysłu paszowego na surowiec uzyskiwanych z upraw krajowych soi.

Spośród pozostałych gatunków bobowatych-strączkowych uprawianych na ziarno zmniejszyła się o ponad 2000 ha powierzchnia zasiewów zarówno bobiku, jak i łubinu żółtego.

Ponadto w doborze odmian pojawiają się coraz to nowsze odmiany dostosowane do zmiennych warunków uprawy w naszym kraju.

Artykuł: prof. Cezary Podsiadło