Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) aktywnie działa na rzecz gospodarowania gruntami rolnymi należącymi do Skarbu Państwa. W ramach szeroko zakrojonych działań instytucja podsumowała swoje osiągnięcia w zakresie odzyskiwania i ponownego zagospodarowywania gruntów po wygasłych umowach dzierżawy, tzw. “30%”. 

Wzrost liczby przetargów i umów dzierżawy 

Według podsumowania przedstawionego przez dyrektora generalnego Henryka Smolarza, na koniec 2024 roku KOWR zarządzał 1 mln 330 tys. ha gruntów rolnych, z czego 1 mln 50 tys. ha pozostawało w dzierżawie na podstawie ponad 70 tys. umów. Szczególną uwagę zwrócono na odzyskiwanie gruntów rolnych, których dzierżawa wygasła. Dzięki temu w 2024 roku udało się wydzierżawić 43 tys. hektarów ziemi, co oznacza wzrost o 65% w stosunku do poprzedniego roku.

Wzrost ten był możliwy dzięki organizacji 5,4 tys. przetargów na dzierżawę. Jak poinformował Tomasz Ciodyk, zastępca dyrektora generalnego KOWR, zawarto 3,8 tys. nowych umów dzierżawy, co stanowiło wzrost o ponad 800 w porównaniu z rokiem 2023. Ponadto przedłużono 6,2 tys. umów, co oznaczało wzrost o 1/3 względem roku poprzedniego. Warto podkreślić, że skuteczność przetargów na dzierżawę sięgnęła aż 90%. 

Planowane wyłączenia gruntów

W ramach strategii stopniowego wyłączania gruntów z umów dzierżawy w latach 2024-2033 planowane jest zakończenie 155 umów, obejmujących łącznie niemal 81,5 tys. ha. Jednocześnie w 2024 roku przedłużono 6,2 tys. umów dzierżawy na łączną powierzchnię 113,7 tys. ha, co oznaczało wzrost o 33% w porównaniu z rokiem wcześniejszym. 

Stabilizacja czynszów i ograniczona sprzedaż

Od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku czynsze dzierżawne sukcesywnie rosły, z wyjątkiem lat 2017-2020, kiedy to wprowadzono przetargi ofert pisemnych z ustalonym stałym czynszem. Od 2021 roku poziom opłat dzierżawnych ustabilizował się na poziomie przekraczającym 12 decyton pszenicy za hektar.

KOWR wstrzymał natomiast intensywną sprzedaż gruntów należących do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. W 2024 roku sprzedano jedynie 4,3 tys. ha. W pierwszych trzech kwartałach 2024 roku sprzedaż nieruchomości nierolnych objęła ponad 340 ha, co przyniosło wpływy przekraczające 250 mln zł. Średnia cena sprzedaży wyniosła prawie 710 tys. zł za hektar. 

Przekazywanie gruntów na cele publiczne

Poza dzierżawą i sprzedażą, KOWR zajmuje się również nieodpłatnym przekazywaniem gruntów uprawnionym podmiotom. W 2024 roku w ten sposób przekazano 3,3 tys. ha.

Największymi beneficjentami tych przekazań były jednostki samorządu terytorialnego, zwłaszcza gminy. W 2024 roku otrzymały one 500 ha ziemi, przeznaczonej na realizację inwestycji publicznych. Dzięki temu na pozyskanych gruntach powstały m.in.: 

• szkoły, 
• boiska sportowe, 
• place zabaw, 
• tereny rekreacyjne, 
• hydrofornie, studnie głębinowe i przepompownie, 
• oczyszczalnie ścieków, 
• drogi dojazdowe, 
• cmentarze. 

Grunty pod inwestycje

KOWR zarządza również nieruchomościami nierolnymi, które dzięki swojej atrakcyjnej lokalizacji i dużej powierzchni stanowią idealne miejsce na inwestycje. Są one wykorzystywane pod: 

• inwestycje typu „greenfield”, 
• parki technologiczne i przemysłowe, 
• centra biznesowe, handlowe i logistyczne, 
• składy magazynowe, 
• nowoczesne budownictwo mieszkaniowe. 

Nowe ośrodki produkcji rolniczej

Obecnie na gruntach wyodrębnionych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa działają trzy ośrodki produkcji rolniczej. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyraził zgodę na utworzenie kolejnych dwóch, a w centrali KOWR trwają prace nad czterema kolejnymi wnioskami dotyczącymi utworzenia nowych OPR-ów.

Działania KOWR w zakresie zarządzania gruntami rolnymi i nierolnymi pokazują, że instytucja aktywnie wspiera rozwój sektora rolniczego, a także przyczynia się do realizacji inwestycji publicznych i komercyjnych.