Dzierżawa ziemi w Polsce od lat budzi wiele emocji. Jak wynika z danych Ministerstwa Rolnictwa, aż 72% gospodarstw funkcjonuje wyłącznie na własnych gruntach, a tylko 1% operuje wyłącznie na dzierżawionych terenach. Nowe przepisy mają zmienić ten obraz, wprowadzając jasne zasady dotyczące dzierżaw. Czy jednak zaproponowane rozwiązania ułatwią życie rolnikom? 

Wprowadzenie pisemnych umów dzierżawy ziemi ma zapewnić stabilność i umożliwić rolnikom pełne korzystanie z dopłat i innych form wsparcia

Kluczowe zmiany w przepisach 

Ministerstwo Rolnictwa przygotowało projekt ustawy, który wprowadza obowiązkową formę pisemną dla umów dzierżawy. Dokument będzie zawierał informacje o czasie trwania dzierżawy (do 5 lat lub od 5 do 30 lat), wysokości czynszu oraz prawach i obowiązkach obu stron. Sporządzony ma być także protokół określający stan gruntu przy przekazaniu i zwrocie ziemi.

Nowa ustawa dotyczy wyłącznie gruntów prywatnych, a nie państwowych. Jej głównym celem jest zapewnienie stabilności dla obu stron umowy. Co ważne, umowy będą miały charakter dobrowolny – właściciele nie będą zmuszani do podpisywania nowych regulacji, jeżeli się na to nie zgodzą. 

Prawa właścicieli i dzierżawców

Właściciel ziemi zyska prawo do kontrolowania sposobu użytkowania gruntu. Jeśli dzierżawca nie wywiąże się z umowy, np. nie opłaci czynszu przez dwa pełne okresy płatności lub nie prowadzi gospodarstwa zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki, umowa może zostać rozwiązana bez okresu wypowiedzenia.

Z kolei dzierżawcy uzyskają prawo pierwszeństwa przy ponownym wydzierżawianiu gruntu oraz możliwość przeniesienia umowy na osoby bliskie – małżonka, dzieci czy następców, pod warunkiem posiadania kwalifikacji rolniczych. 

Korzyści dla rolników

Uregulowanie kwestii dzierżaw ma na celu zakończenie problemów z nielegalnym korzystaniem z ziemi, co dotychczas uniemożliwiało wielu rolnikom ubieganie się o dopłaty bezpośrednie, zwrot akcyzy za paliwo czy dofinansowania na maszyny rolnicze. Dzięki pisemnym umowom rolnicy będą mogli legalnie korzystać z tych przywilejów.

Wiceminister Stefan Krajewski zaznacza, że przepisy mają chronić dzierżawców przed nagłym wypowiedzeniem umowy, co zdarzało się w sytuacjach, gdy właściciel znajdował lepszego płatnika. 

Kontrowersje wokół projektu

Choć projekt ma na celu uporządkowanie rynku dzierżaw, budzi on również obawy. Paweł Toporek, lider protestów, uważa, że nowe regulacje mogą zniechęcić właścicieli do wydzierżawiania gruntów. Jego zdaniem nadmierne ograniczenie praw właścicieli sprawi, że będą oni unikać podpisywania takich umów.

Kolejną kwestią jest prawo pierwokupu dla dzierżawców długoterminowych. Zdaniem Grzegorza Majewskiego (RMF), regulacja ta jest niezbędna, jednak wymaga jasnych zasad, aby uniknąć konfliktów i nadużyć. 

Co dalej?

Nowe przepisy to szansa na rozwój dla aktywnych rolników, którzy dotychczas borykali się z trudnościami związanymi z brakiem formalnych umów. Ustawa ma jednak swoje wady – przeciwnicy wskazują na zbyt skomplikowaną treść regulacji i konieczność ich uproszczenia.

Rolnicy i właściciele gruntów powinni dokładnie przeanalizować projekt ustawy, aby dostosować swoje plany do nowych wymogów. Ministerstwo zapewnia, że będzie otwarte na pytania i sugestie, co daje nadzieję na dopracowanie przepisów.

Jeśli ustawa wejdzie w życie, może stać się ważnym krokiem ku stabilizacji polskiego rolnictwa, pod warunkiem, że znajdzie odpowiedni balans między interesami obu stron.

Pytania dotyczące projektu można kierować na adres: sekretariat.dni@minrol.gov.pl.