Odporność chwastów na herbicydy nie jest problemem, który powstał z dnia na dzień, lecz wynika z systematycznie i długotrwale popełnianych błędów, nie tylko w aplikacji herbicydów, lecz na każdym etapie gospodarowania uprawami.

Przyczyny powstawania odporności na herbicydy

Uproszczenia w uprawie roli i płodozmianie to jedne z czynników odpowiedzialnych za powstawanie odporności, jednak za główną przyczynę uznaje się nagminne stosowanie tego samego herbicydu lub herbicydów o takim samym mechanizmie działania. Występowanie odporności jest także podyktowane biologią poszczególnych gatunków chwastów oraz mechanizmem działania herbicydu. Bardziej podatne są gatunki o dużej reprodukcyjności, wydające kilka pokoleń w ciągu roku oraz o dużej zmienności genetycznej.

Najczęściej spotyka się dwa mechanizmy powstawania odporności:
- polegający na zmianie miejsca działania herbicydu na skutek mutacji genu kodującego miejsce przyłączenia się jego cząsteczki do enzymu, w efekcie herbicyd nie może połączyć się z białkiem i blokować jego działania,
- polegający na intensyfikacji procesów metabolizowania substancji aktywnej przez roślinę.

Niezwalczone przez herbicyd pojedyncze egzemplarze chwastów mogą w bardzo krótkim czasie doprowadzić do powstania bardzo licznej populacji biotypów odpornych.

Zaczyna się od pojedynczych osobników

Występujące na polu uprawnym chwasty tworzą w obrębie danego gatunku populację osobników w mniejszym lub większym stopniu zróżnicowaną genetycznie. Sprawia to, że poszczególne egzemplarze w zbiorowisku mogą w zróżnicowany sposób reagować na czynniki zewnętrzne, w tym na działanie herbicydów. W populacji danego gatunku występują biotypy, które mogą przeżyć zabieg herbicydowy, pomimo że gatunek jest wrażliwy na zastosowaną substancję. Zdolność ta może wynikać z samorzutnej mutacji genu lub z intensyfikacji metabolizowania herbicydu. Stale stosowany na danym polu ten sam herbicyd przyczynia się do systematycznego usuwania z plantacji egzemplarzy wrażliwych na daną substancję, a ich miejsce zaczynają zajmować osobniki odporne, by po pewnym czasie całkowicie zdominować populację. Pozostawione na polu biotypy odporne kwitną i wydają nasiona, które po osypaniu się do gleby a następnie skiełkowaniu, wydają nowe pokolenia biotypów odpornych w kolejnych sezonach wegetacyjnych.