Wybór odpowiedniego materiału siewnego, dostosowanego do warunków stanowiska uprawy stanowi bardzo ważną kwestię, mającą wpływ na uzyskanie zdrowych i obfitych plonów oraz opłacalność uprawy. Wielkość plonowania kukurydzy na danym stanowisku w kolejnych latach może ulegać znacznym wahaniom. Natomiast poszczególne odmiany tej rośliny mogą posiadać cechy decydujące o różnej jakości i wielkości wyprodukowanego plonu, tolerancji wobec czynników stresowych – biotycznych (patogeny chorobotwórcze, szkodniki) oraz abiotycznych (występowanie skrajnych wartości temperatur czy opadów atmosferycznych, poziom jakości stanowiska uprawy – w tym stopień zakwaszenia) czy zdolności do regeneracji po ich wystąpieniu.
Zwróć uwagę na typ kolby, FAO i budowę ziarniaka
Podstawowym krokiem w procesie doboru odmiany kukurydzy jest określenie przeznaczenia uprawy – na ziarno lub kiszonkę (dwa główne kierunki). Odmiana oraz obsada roślin powinny być dostosowane do stanowiska uprawy (z uwzględnieniem wymagań glebowych), z czym z kolei związana jest także budowa kolby. Odmiany wytwarzające kolbę typu fix przeznaczone są do uprawy na stanowiskach żyźniejszych, cechujących się większym potencjałem produkcyjnym – w sytuacji wystąpienia warunków stresowych (przykładowo niedostatku opadów atmosferycznych), następuje widoczny spadek wielkości plonowania roślin. Na stanowiskach lżejszych, mniej zasobnych i bardziej przepuszczalnych wskazana jest uprawa odmian wytwarzających kolby typu flex, ponieważ wykazują one większą tolerancję wobec niekorzystnych warunków atmosferycznych czy gorszej jakości stanowiska uprawy.
Biorąc pod uwagę zmienność warunków termicznych na obszarze Polski, równie ważnym parametrem jest wczesność dojrzewania odmiany, określana przez przypisaną liczbę FAO – w oparciu, o którą wyróżnia się podstawowe grupy odmian:
- wczesne (FAO do 230),
- średnio wczesne (FAO 240-250),
- średniopóźne (FAO 260-290).
Przypisane wartości wskazują na wartość sumy temperatur efektywnych, niezbędnej do osiągnięcia przez rośliny dojrzałości technologicznej oraz na długość okresu rozwoju roślin od siewu do momentu fazy kwitnienia. Parametry te umożliwiają prawidłowy dobór odmiany do regionu czy przeznaczenia uprawy. Przykładowo, do uprawy na obszarze południowej Polski odpowiednie są odmiany późniejsze, których uprawa z kolei nie jest zalecana w środkowym czy północnym regionie naszego kraju. Odmiany wczesne i średniowczesne mogą być uprawiane z przeznaczeniem zarówno na ziarno, jak i kiszonkę z tym, że niektóre cechy mogą decydować o większej przydatności konkretnej odmiany do produkcji kiszonki. Z kolei, odmiany średniopóźne sprawdzają się w największym stopniu przy uprawie z przeznaczeniem na kiszonkę, ponieważ w sytuacji wystąpienia niekorzystnych warunków atmosferycznych mogą nie osiągnąć odpowiedniej dojrzałości wymaganej w uprawie na ziarno.
Klasy wczesności łączą się z budową ziarniaka – z założenia odmiany późniejsze wytwarzają ziarniaki w typie dent, natomiast odmiany wcześniejsze w typie flint lub pośrednim. W ostatnich latach coraz częściej zdarza się, że odmiany kukurydzy z grupy wczesnych w dużym udziale wytwarzają ziarniaki w typie dent. Odbiega to od klasycznego podziału i jest związane z nieustannie prowadzonymi badaniami oraz postępem genetycznym w hodowli tej rośliny.
A co w przypadku zmiany przeznaczenia uprawy w trakcie wegetacji roślin?
Odmiany przeznaczone do uprawy na ziarno sprawdzą się w momencie ich wykorzystania jako surowca do zakiszania ze względu na znaczną zawartość skrobi, mającej znaczenie w efektywności produkcji mleka czy mięsa. Przy czym, zmiana przeznaczenia uprawy może wiązać się z uzyskaniem mniejszej wielkości plonu biomasy, co w praktyce oznacza uzyskanie mniejszej ilości paszy objętościowej, przeznaczonej do skarmiania zwierząt. Odmiany kiszonkowe cechują się wcześniejszym zasychaniem oraz większą wilgotnością ziarna, a więc ich dosychanie w warunkach polowych nie jest tak efektywne jak w przypadku odmian ziarnowych.
