Fosfor przyswajalny (dostępny dla roślin) znajduje się w roztworze glebowym (są to aniony ortofosforanowe H₂PO₄^- i HPO₄^2-). Prawie połowa gleb ornych w kraju cechuje się bardzo niską lub niską zawartością przyswajalnych form fosforu (zgodnie z wynikami badań monitoringowych przeprowadzonych w 2015 roku).

Od czego zależy dostępność fosforu? Między innymi od wartości pH gleby – najkorzystniej, jeśli pH wynosi 6-7. Przy niższym pH powstają nierozpuszczalne fosforany żelaza i glinu, przy wyższym – wapnia.

Na zawartość przyswajalnego fosforu wpływa również materia organiczna. W wyniku jej rozkładu zwiększa się dostępność fosforu dla roślin; niektóre ze związków organicznych mogą też wiązać żelazo, glin i wapń, w ten sposób ograniczając powstawanie nierozpuszczalnych fosforanów.

O zasobności w fosfor decyduje także temperatura gleby i powietrza – jeśli jest niska, dostępność fosforu maleje. Dlaczego? W niskiej temperaturze zmniejsza się rozpuszczalność mineralnych związków fosforu oraz szybkość dyfuzji substancji w roztworze glebowym. Spada też aktywność drobnoustrojów, wolniej rosną korzenie roślin (wydzieliny korzeniowe też mogą sprzyjać uruchamianiu fosforu).

Literatura :
1. Gorlach E., Mazur T. 2002. Chemia Rolna. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
2. Grzebisz W., Potarzycki J. 2003. Czynniki kształtujące pobieranie fosforu przez roślinę. Journal of Elementology, 8(3), 47-59.
3. Monitoring chemizmu gleb ornych Polski. Strona www tutaj.