Jednym z podstawowych elementów warunkujących uzyskanie zadowalających plonów o dobrych parametrach jakościowych jest odczyn gleby. Stąd też w prawidłowo prowadzonej strategii nawożenia roślin ważne miejsce zajmuje odpowiednie przygotowanie stanowiska glebowego, w tym również pod kątem właściwego dla uprawianego gatunku roślin odczynu. Mimo, że rośliny różnią się wrażliwością na odczyn gleby, to jednak znaczna część roślin uprawianych w Polsce preferuje odczyn gleby od lekko kwaśnego do zasadowego (pH w przedziale od 5,6 do 7,0). Dlatego też przy przygotowywaniu stanowiska należy uwzględnić zarówno preferencje roślin co do odczynu, jak i ich wrażliwość na wapnowanie.

Jakie jest optymalne pH i jak rośliny reagują na wapnowanie?

Do roślin silnie reagujących na zakwaszenie gleby, w przypadku których optymalne pH gleby mieści się w zakresie od 6,0 do 7,5 należy między innymi pszenica, jęczmień, kukurydza, rzepak, gorczyca, bobik, lucerna, koniczyna, wyka, soja, kapusta pastewna i biała, mak, cebula, szpinak, czosnek, seler, sałata, wiśnia, czereśnia i śliwa. Roślinami mniej wrażliwymi na kwaśny odczyn gleby, dla których optymalne wartości pH gleby wynoszą w przedziale od 5,0 do 6,5 są z kolei żyto, owies, ziemniak, rzepa, groch, fasola, len, słonecznik, ogórek, pomidor, jabłoń, grusza, agrest, porzeczka, malina. Natomiast gryka, łubin żółty, seradela, tytoń, rzodkiew i rzepa czarna to rośliny mało wrażliwe na zakwaszenie gleby.

Z kolei pod względem przeciętnej reakcji na wapnowanie rośliny dzielą się na trzy grupy. Rośliny bardzo silnie reagujące na wapnowanie reagują 25% zwyżką plonów pod wpływem tego zabiegu. Należą do nich burak, kukurydza, groch siewny, lucerna i koniczyna. Roślinami silnie reagującymi są pszenica, jęczmień, rzepak, bobik, łubin biały i łubin wąskolistny. W przypadku tej grupy wapnowanie może przyczynić się do 15% zwyżki plonu. Z kolei żyto, owies, ziemniak, len, łubin żółty i seradela w efekcie wapnowania reagują około 7% zwyżką plonów.

Wapnowanie zaplanuj już dziś, ponieważ nawozy wapniowe najlepiej jest stosować zaraz po żniwach, żeby móc dobrze wymieszać je z glebą.

Dlaczego wapnować?

Prawidłowo przeprowadzony zabieg wapnowania:

• podnosi żyzność gleb wpływając na poprawę ich właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych,
• daje możliwość rozszerzenia uprawy cennych dla rolnictwa gatunków roślin, które źle znoszą kwaśny odczyn gleb, takich jak pszenica, jęczmień, burak cukrowy, rzepak i lucerna,
• wpływa na poprawę struktury gruzełkowatej gleby — w efekcie tego gleba, gdy jest bardziej wilgotna, nie zlepia się, z kolei wysuszona nie twardnieje i nie tworzy na swojej powierzchni skorupy, co wpływa na jej łatwiejszą uprawę,
• prowadzi do wzrostu ilości próchnicy glebowej oraz poprawia jej jakość,
• przyspiesza mineralizację substancji białkowych oraz innych organicznych związków azotowych oraz przeciwdziała stratom azotu z gleb,
• przyczynia się do zwiększenia dostępności dla roślin wielu składników pokarmowych, w tym poprawia efektywność pobierania przez rośliny azotu w formie amonowej oraz prowadzi do uruchomienia fosforu dla roślin.

Regulacja odczynu gleby oddziałuje na rozwój korzystnej mikroflory glebowej. Wapnowanie przyczynia się do rozwoju bakterii wiążących azot oraz do ograniczenia występowania w glebie szkodliwych dla roślin grzybów i pasożytów, które lepiej rozwijają się w środowisku kwaśnym.