Home
Wiedza
Porady ekspertów
Gleba
Struktura gleby, a warunki rozwoju roślin
dr inż. Aneta Lisowska
07.01.2025
Polecane

Warunki siedliskowe, w których rozwijają się rośliny kształtowane są przez zróżnicowane czynniki. Wśród nich istotne znaczenie ma uziarnienie podłoża. Jest to jeden z podstawowych parametrów kształtujących zdolności retencyjne gleby zarówno względem wody, jak i składników pokarmowych. Uziarnienie, czyli skład granulometryczny gleby jest rozumiany jako procentowy udział cząstek glebowych o różnej wielkości. 

Cząstki glebowe w zależności od wielkości można podzielić na części szkieletowe (średnica większa niż 1 mm; kamienie > 20 mm i żwir 1-20 mm) oraz części ziemiste (średnica mniejsza niż 1 mm; piasek 1-01 mm, pył 0,1-0,02 mm i ił < 0,02 mm). Gleby lekkie i bardzo lekkie w większości zbudowane są przez cząstki o większej średnicy, są to utwory piaszczyste i bardziej luźne. Większą zwięzłością cechują się gleby średnie, zbudowane przez części drobniejsze niż piasek ale o większej średnicy niż ił. Z kolei, największym udziałem najdrobniejszej frakcji cząstek glebowych (ił o średnicy poniżej 0,02 mm) cechują się gleby ciężkie. 

Właściwe zarządzanie glebą (zabiegi uprawowe, rotacja roślin, nawożenie mineralne i organiczne) stanowi narzędzie umożliwiające zwiększenie jej produktywności
Wpływ uziarnienia podłoża na warunki wzrostu i rozwoju roślin 

Udział poszczególnych cząstek glebowych kształtuje cechy podłoża takie jak: 

  • właściwości fizyczne – utwory o dużym udziale części piaszczystych cechują się większą przepuszczalnością względem wody oraz mniejszą zdolnością retencyjną. Dla przykładu oznacza to, że gleby bardzo lekkie i lekkie są bardziej podatne na przesychanie i wymywanie składników pokarmowych oraz gromadzą mniej wody opadowej. Z kolei, gleby ciężkie są bardziej narażone na tworzenie zastoisk wody oraz bywają gorzej napowietrzone ze względu na bardziej zwięzłą strukturę. Utwory te wolniej się nagrzewają, co może opóźniać wschody roślin; 
  • właściwości chemiczne – utwory o dużym udziale części piaszczystych naturalnie cechują się mniejszą zasobnością w składniki pokarmowe i materię organiczną. Rośliny uprawiane na stanowiskach bardzo lekkich i lekkich częściej mogą wykazywać symptomy niedożywienia. Gleby o większym udziale części piaszczystych z natury cechują się niższą wartością pH, co może limitować możliwość uprawy bardziej cennych gatunków roślin; 
  • właściwości biologiczne – utwory o większym udziale najdrobniejszych cząstek oraz materii organicznej (gleby średnie i ciężkie) cechują się większym bogactwem życia mikrobiologicznego. Liczne organizmy bytujące w glebie wpływają na rozkład materii decydując w ten sposób o obiegu składników pokarmowych i kształtując ich dostępność dla roślin. Bakterie takie jak Rhizobium czy Azotobacter są istotne w procesie wiązania azotu, podczas gdy grzyby mikoryzowe wspomagają rośliny w pobieraniu składników odżywczych. Ponadto, pewne mikroorganizmy mają swój udział w degradacji substancji szkodliwych w glebie czy naturalnie wspierają rośliny podczas warunków stresowych.
Masz pytanie dotyczące nawozów lub nawożenia? Szukasz porady eksperta?
ZAPYTAJ EKSPERTA
Copyright © Grupa Azoty. Wszelkie prawa zastrzeżone.