Gleba stanowi złożony ekosystem zasiedlany przez dużą liczbę organizmów, zapewniających jego żyzność i potencjał produkcyjny. Wśród nich znajdują się m.in. bakterie, grzyby, promieniowce, a także organizmy wyższego rzędu, takie jak dżdżownice. Mikroorganizmy zasiedlające glebę i wydzielane przez nie enzymy uczestniczą w 80-90% reakcji zachodzących w tym środowisku. Na życie biologiczne gleby w mniejszym lub większym stopniu oddziałują naturalne czynniki środowiskowe oraz zabiegi uprawowe, jakim jest ona poddawana.

Odczyn w dużym stopniu decyduje o życiu biologicznym gleb

W tym kontekście szczególne znaczenie odgrywa uregulowany odczyn stanowiska, gdyż parametr ten w bezpośredni sposób kształtuje wielkość i skład gatunkowy populacji obecnych organizmów.

Wyjątek stanowią grzyby, wykazujące najmniejszą wrażliwość wobec kwaśnego odczynu środowiska, w którym się rozwijają. Stąd, wraz ze zmniejszającą się wartością pH gleby zmniejsza się udział bakterii i promieniowców na rzecz zwiększającego się udziału grzybów.

Grzyby uczestniczą przykładowo w procesie rozkładu substancji organicznej, przy czym odgrywają tutaj znacznie mniejszą rolę niż bakterie.

Gleby cechujące się większą liczebnością i różnorodnością populacji zasiedlających je mikroorganizmów charakteryzują się lepszą strukturą i większą zasobnością w pierwiastki takie jak: węgiel, azot, fosfor czy siarka.

• transformacji związków azotu (nitryfikacja i denitryfikacja),
• rozkładu resztek roślinnych (mineralizacja i humifikacja),
• wiązania azotu atmosferycznego (bakterie symbiotyczne i niesymbiotyczne).

Wraz ze spowolnieniem dynamiki wspomnianych procesów pogarszają się warunki wzrostu i rozwoju roślin co, w przypadku znacznego zachwiania równowagi biologicznej środowiska glebowego, finalnie może znaleźć odzwierciedlenie w spadku opłacalności uprawy. Dobrą praktykę stanowi dbałość o uregulowany odczyn stanowiska i regularne stosowanie środków wapnujących czy nawozów będących źródłem materii organicznej. Takie podejście może zaowocować m.in. zwiększeniem liczebności i różnorodności pożytecznych mikroorganizmów zasiedlających glebę bądź ograniczeniem aktywności tych niepożądanych (takich jak patogeny chorobotwórcze), a w efekcie – zwiększeniem żyzności stanowiska uprawy.