Wiosna to kluczowy okres dla nawożenia azotowego w uprawach polowych. W tym czasie rośliny intensywnie się rozwijają i potrzebują znacznych ilości azotu, aby osiągnąć wysoki potencjał plonowania. Jednocześnie warunki wiosenne – zmienne temperatury, opady deszczu i aktywność mikroorganizmów glebowych – mogą wpływać na dostępność azotu. Jak zatem poprawić efektywność nawożenia azotem wiosną? Oto najważniejsze wskazówki. 

1. Wiosenna analiza gleby i ocena stanu roślin 

Efektywne nawożenie wiosenne wymaga wiedzy o aktualnym stanie gleby i upraw: 

• Analiza azotu mineralnego (Nmin): Przeprowadzenie analizy gleby na zawartość azotu mineralnego (formy NO₃^- i NH₄⁺) pozwala określić, ile składnika jest dostępne w glebie po zimie.
  
• Ocena stanu plantacji: Na polach z uprawami ozimymi warto ocenić przezimowanie roślin, ich aktualną kondycję i fazę rozwojową, co pomoże precyzyjnie dostosować dawkę azotu. 

2. Dobór odpowiedniej formy nawozu azotowego

Wiosną należy uwzględnić formy azotu i ich właściwości w kontekście warunków pogodowych: 

• Formy szybko działające: Nawozy zawierające azot w formie azotanowej (NO₃^-) są szybko dostępne dla roślin, co jest korzystne w przypadku intensywnego wiosennego wzrostu. Do tych nawozów należą: 
  • saletra amonowa: Megan 33,5 i Zaksan, Pulan, 
  • saletrzaki takie jak Salmag, Saletrzak 27N, 
  • roztwór saletrzano-amonowy: RSM. 
• Formy stabilniejsze: Nawozy zawierające azot w formie amonowej (NH₄⁺) lub amidowej (mocznik) działają wolniej, ale ich stosowanie może ograniczać straty wynikające z wymywania. Mocznik warto stosować w formie wzbogaconej inhibitorem ureazy, aby uniknąć strat gazowych. Dobrym wyborem będzie mocznik z inhibitorem Pulrea +Inu. 

Efektywne nawożenie azotem wiosną wymaga dostosowania dawek, form i terminów aplikacji do potrzeb roślin, warunków pogodowych oraz wykorzystania nowoczesnych technologii, aby zwiększyć plon i zminimalizować straty składnika

3. Właściwy termin nawożenia

Wiosenna aplikacja azotu powinna być dostosowana do potrzeb roślin i warunków pogodowych: 

• Początek wegetacji: Pierwszą dawkę azotu należy zastosować zaraz po wznowieniu wegetacji roślin ozimych lub przed siewem roślin jarych. Jest to szczególnie istotne dla pszenicy ozimej, rzepaku ozimego oraz jęczmienia ozimego.
• Podział dawki: Dzielone nawożenie wiosenne pozwala lepiej dostosować podaż azotu do dynamiki wzrostu roślin oraz ich fazy rozwojowej. Na przykład w przypadku pszenicy ozimej można zastosować azot w trzech dawkach: pierwszą na początku wegetacji, drugą w fazie strzelania w źdźbło, a trzecią w fazie kłoszenia. 

4. Uwzględnienie warunków pogodowych

Wiosną warunki atmosferyczne odgrywają kluczową rolę w efektywności nawożenia:

• Opady deszczu: Przed aplikacją nawozów warto sprawdzić prognozy pogody. Wysokie opady po nawożeniu mogą prowadzić do wymywania azotanów w głąb gleby (dotyczy to przede wszystkim gleb lekkich). Z kolei nawożenie podczas suszy ogranicza rozpuszczanie i dostępność azotu. 
• Temperatura: Stosowanie mocznika w niskich temperaturach może wydłużać czas jego przemiany w formę dostępną dla roślin. W takich warunkach warto wybierać nawozy w formie saletrzano-amonowej. 

5. Stosowanie dodatków stabilizujących azot

Wiosną, gdy ryzyko strat azotu jest wysokie, warto stosować dodatki stabilizujące, takie jak: 

• Inhibitory ureazy: Ograniczają straty gazowe podczas rozkładu mocznika, co jest szczególnie przydatne w przypadku nawożenia pogłównego. 
• Inhibitory nitryfikacji: Spowalniają przemianę azotu amonowego (NH₄⁺) w formę azotanową (NO₃^-), zmniejszając ryzyko wymywania składnika. 

6. Technologia aplikacji nawozów

Precyzyjne nawożenie wiosenne wymaga zastosowania odpowiednich narzędzi i technologii: 

• Rozsiewacze z technologią GPS: Umożliwiają równomierne rozprowadzenie nawozu oraz dostosowanie dawki do zmienności gleby i potrzeb roślin. 
• Aplikacja przedsiewna: W przypadku niektórych nawozów, zaleca się wymieszanie ich z glebą, co zwiększa dostępność składnika i ogranicza straty. 

7. Zintegrowane podejście do nawożenia

Efektywność nawożenia azotem można zwiększyć, dbając o prawidłowy bilans innych składników pokarmowych, takich jak fosfor, potas, siarka, magnez i wapń. Braki tych pierwiastków mogą ograniczać pobieranie azotu przez rośliny.

Należy zatem pamiętać o prawidłowym nawożeniu przedsiewnym nawozami wieloskładnikowymi takimi jak nawozy z grupy Polifoska i Amofoska, które kompleksowo zaspokoją potrzeby odżywcze roślin.

Przy nawożeniu pogłównym wiosną warto rozważyć wybór nawozów azotowo-siarkowych np. Saletrosan, Saletromag, RSM S, eNpluS, który wzbogacony dodatkowo o wapń oraz Salmag z siarką.

Warto także uwzględniać nawożenie organiczne, które poprawia strukturę gleby i jej zdolność do magazynowania azotu. 

Podsumowanie:
Wiosenne nawożenie azotem to kluczowy zabieg, który wpływa na potencjał plonowania roślin. Aby zwiększyć jego efektywność, należy stosować odpowiednie formy azotu, dostosować terminy i dawki do potrzeb roślin, a także uwzględnić warunki pogodowe. Wykorzystanie nowoczesnych technologii oraz dodatków stabilizujących azot pozwala ograniczyć straty i osiągnąć lepsze wyniki zarówno w plonie, jak i w ochronie środowiska.