Home
Wiedza
Porady ekspertów
Nawożenie
Selen – nowe wyzwanie dla polskiego rolnictwa?
dr inż. U. Sienkiewicz-Cholewa
17.05.2020
Polecane

Selen nie jest składnikiem niezbędnym dla roślin, natomiast niezbędny jest do prawidłowego funkcjonowania ludzi i zwierząt. Problem niedoboru selenu rozpoznany i analizowany jest na świecie zaledwie od początku lat 50. ubiegłego stulecia. Stwierdzono związek między niedoborami selenu w pożywieniu, a zwiększoną zachorowalnością ludzi na raka i spadkiem produktywności zwierząt. Dowiedziono również, że selen wpływa pozytywnie na odporność wielu gatunków roślin na stresy abiotyczne i biotyczne (Feng i in. 2013; Mechora, Ugrinović 2015).

Zasobne w selen są zazwyczaj gleby próchniczne o wysokim pH, natomiast ubogie w ten składnik są gleby kwaśne, piaski luźne, słabo gliniaste występujące w Europie zachodniej i w Polsce, głównie w woj. kujawsko-pomorskim, lubelskim, dolnośląskim, warmińsko-mazurskim oraz podlaskim. Głównym źródłem selenu dla ludzi i zwierząt jest pożywienie (>98%), tymczasem obserwuje się ciągłe zmniejszanie się ilości tego pierwiastka w diecie mieszkańców naszego kraju (Michalska-Kacymirow 2015). Przeprowadzone badania wykazują, że systematyczne dostarczenie niewielkiej ilości Se do gleb może pozytywnie wpłynąć na rozwój i biofortyfikację roślin tj. wzbogacenie ich w dostępny składnik (Darecki i in. 2015). W Finlandii od wielu lat stosowane są nawozy mineralne z dodatkiem selenu (ustawa obowiązkowa), co pozwoliło na radykalnie zwiększenie zawartości tego pierwiastka w zbożach i w konsekwencji jego spożycie. Dodatek selenu w formie mineralnej, w postaci przyswajalnych selenianów powoduje doraźne gromadzenie się go w glebie (większość roślin pobiera z nich 1-2%). Z uwagi na wysoką przyswajalność tej formy przez korzenie roślin można skutecznie zwiększyć koncentrację Se w roślinach paszowych (za Wilkanowską).

Badania krajowe wykazują dobrą skuteczność działania selenu w kontekście wzbogacania roślin. W badaniach z pszenicą orkisz (Kozik i in. 2013) aplikacja dolistna spowodowała istotny niemal 2-krotny wzrost zawartości tego pierwiastka w ziarnie i mące, w odniesieniu do obiektu kontrolnego.
Masz pytanie dotyczące nawozów lub nawożenia? Szukasz porady eksperta?
ZAPYTAJ EKSPERTA
Copyright © Grupa Azoty. Wszelkie prawa zastrzeżone.