Żyto to najmniej wymagający gatunek ze wszystkich zbóż. Nie oznacza to jednak, że nie wymaga właściwego nawożenia mineralnego dla osiągniecia zadawalającego plonu. Oczywiście, to w jakiej ilości stosować składniki nawozowe jest uzależnione przede wszystkim od zasobności gleby oraz oczekiwanego plonu.
Ile stosować makroskładników?
Orientacyjne dawki fosforu i potasu pod żyto w kg/ha w zależności od zasobności składników i oczekiwanego plonu
| Plon w t/ha | Zasobność składnika w glebie |
|---|
| niska | wysoka |
|---|
| P | K | P | K |
|---|
| Około 3 | 60-70 | 70-80 | 30-40 | 50-60 |
| Około 7 | 100-110 | 110-120 | 70-80 | 90-100 |
(opracowanie autora na podstawie danych IUNG Puławy)
W przypadku nawożenia azotem należy kierować się danymi IUNG-PIB w Puławach, które wskazują, że
żyto na wytworzenie 1 tony plonu ziarna (+ słoma) potrzebuje około 21 kg azotu. Pamiętać należy, że ostateczna dawka azotu jest uzależniona nie tylko od klasy bonitacyjnej gleby i oczekiwanego plonu, a także od rodzaju przedplonu. Na przykład po roślinach bobowatych (motylkowatych) dawki nawożenia azotem można ograniczyć. Optymalne nawożenie mineralne żyta to także dostarczanie w nawozach mikroskładników, takich jak: bor, miedź, żelazo, mangan, molibden, cynku.
Nawożenie fosforem i potasem najlepiej stosować w całości przedsiewnie. Dzięki temu oba te składniki zostaną w pełni wykorzystane, a ponadto będą miały istotny wpływ na wytworzenie przed zimą silnego, dobrze rozwiniętego systemu korzeniowego.
Najlepszym terminem do zastosowania obu tych składników oraz startowej dawki azotu, około 10-20 kg N/ha, jest czas wykonywania zespołu upraw przedsiewnych, zarówno w systemie tradycyjnym, a także uproszczonym.
Należy pamiętać, aby wysiane nawozy dobrze wymieszać z glebą, najlepiej na głębokości 10-20 cm. Dostarczenie fosforu i potasu oraz startowej dawki azotu można wykonać za pomocą jednego przejazdu stosując kompleksowe nawozy NPK. Wybierając określony nawóz uwzględniamy zasobność gleby w określony składnik, wielkość oczekiwanego plonu i rodzaj przedplonu (zwłaszcza jeśli były to rośliny bobowate-motylkowe). Ponadto należy, wybierając odpowiedni nawóz, uwzględnić czy będziemy słomę z przedplonu przyorywać, czy zbierać z pola. Słoma jest bogatym źródłem potasu, a więc pozostawiając ją do przyorania najlepiej stosować nawozy kompleksowe o węższym stosunku P:K. Spośród Polifosek to kryterium spełniają Polifoska 6 i Polifoska 8. Podczas, gdy słoma jest zbierana z pola należy zastosować nawóz o szerszym stosunku P:K, a mianowicie Polifoskę 5, Polifoskę Krzem. Należy pamiętać, że wszystkie wymienione nawozy kompleksowe mogą być stosowane zarówno przedsiewnie jak też pogłównie w okresie ruszenia wegetacji, ale najefektywniej działają kiedy zostaną wymieszane z glebą.
Żyto jest mało wymagającym gatunkiem pod względem stanowiska, ale nie oznacza to, że możemy ograniczać jego potrzeby nawozowe (fot. M. Szczerbińska).
Nawożenie żyta azotem najlepiej wykonywać w dwóch okresach.
W pierwszym – jesiennym terminie stosujemy niewielką ilość około 10-20 kg N/ha. Najlepszym wyborem będzie azot w formie amonowej lub amidowej, aby rośliny były bardziej odporne na wymarzanie, a także porażenie przez pleśń śniegową. Drugi termin stosowania azotu – wiosenny, to główny okres dostarczania tego składnika pod żyto. Zaczynamy zaraz po ruszeniu wegetacji. Dla lepszego wykorzystania azotu, zawartego w nawozie, najlepiej stosować nawozy zawierające w swoim składzie siarkę, na przykład
Saletrosan 30,
RSM S 26. Kolejne fazy stosowania azotu to faza 1-2 kolanka oraz liścia flagowego. Wysokość pogłównej - wiosennej dawki nawożenia jest uzależniona od planowanego plonu.