Celem jesiennej fazy wegetatywnej rzepaku jest wytworzenie rozety liściowej złożonej z 6-10 liści, szyjki korzeniowej o średnicy większej niż 8 mm i dużego korzenia palowego. Zapotrzebowanie rzepaku na azot jesienią jest stosunkowo wysokie i wynosi około 40-60 kg N/ha jeśli przedplonem były rośliny zbożowe. Po przedplonach z roślin bobowatych i mieszankach zbóż jarych z bobowatymi nawożenie przedsiewne azotem jest całkowicie zbędne. W resztkach pożniwnych roślin strączkowych i motylkowych wieloletnich znajduje się odpowiednio 30-90 i ponad 120 kg N/ha. W dogodnych warunkach uwalniany z resztek N_min stanowi wystarczające źródło azotu dla roślin w okresie jesieni.

Kiedy stosować azot? 

Rzepak można zasilić azotem jesienią, kiedy obserwujemy na polu nierównomierne, opóźnione wschody oraz gdy panują niedogodne warunki dla mineralizacji, czyli duże opady deszczu i niskie temperatury. W razie konieczności 3-4 tygodnie po siewie można rozsiać saletrę amonową, np. Megan 33,5, Zaksan 33,5 w dawce 10-15 kg N/ha.

Zanim podejmiemy decyzję o dodatkowym nawożeniu rzepaku azotem, należy wziąć pod uwagę ilość składnika, jaka została wprowadzona w nawozach wieloskładnikowych zastosowanych przedsiewnie.

Należy uważać, ponieważ przenawożenie azotem spowoduje przyspieszenie wzrostu roślin i ich "wybujanie". Pąk wierzchołkowy będzie nadmiernie wyniesiony i szyjka korzeniowa wyciągnięta, co zmniejszy odporność roślin na mróz i choroby. Dotyczy to zwłaszcza roślin z wczesnych terminów siewu, po dobrych przedplonach. W okresie jesiennym sprawdza również dolistne dokarmianie rzepaku 10%-wym roztworem mocznika - Pulrea (10 kg w 100 litrach wody z dodatkiem 3 5% siarczanu magnezu). Zabieg ten jest niestety rzadziej praktykowany przez rolników, w porównaniu z dokarmianiem wiosennym.

Należy pamiętać, że wyniki badań wskazują, że rzepak zawsze dobrze reaguje na jesienne nawożenie azotem amonowym i amidowym. Nawozy zawierające te formy azotu nie rozhartowują roślin i nie zmniejszają ich mrozoodporności. Zaleca się stosowanie Polifoski 21 (200 kg/ha), bądź mocznika Pulrea +INu. Zawarta w Polifosce 21 siarka zwiększy tolerancję roślin na niskie temperatury, niedobór wody oraz ich odporność na choroby. Późnym latem (na przyorywaną słomę) i jesienią należy unikać saletrzanej formy azotu, ponieważ rośliny rzepaku słabo się ukorzenią i nie zahartują na zimę.

Źródła: Jadczyszyn T. i in.: Zalecenia nawozowe dla roślin uprawy polowej i trwałych użytków zielonych, IUNG PIB Puławy 2010.
Podleśna A. Potrzeby pokarmowe i nawożenie rzepaku ozimego. Studia i Raporty IUNG-PIB, 2014, 37(11).