Choć za oknami zima, warto już teraz zastanowić się, jak nawozić rośliny w trakcie tegorocznej wiosny. Decyzja, jak to zwykle bywa, nie będzie łatwa. Natomiast świadome wyznaczenie terminu, dawki i formy azotu zastosowanej w nawożeniu startowym, to odpowiednia droga do budowania plonu i jego maksymalizacji.
Azot wspomaga regeneracje roślin
Przed nastaniem spoczynku zimowego praktycznie na terenie całego kraju plantacje zarówno rzepaku ozimego, jak również zbóż były bardzo zróżnicowane. Wpływ na to miały warunki pogodowe (susza), które utrudniały przygotowanie pola pod zasiewy jesienne oraz prawidłowy wzrost i rozwój roślin. W konsekwencji wiele plantacji weszło w fazę spoczynku zimowego słabo rozwiniętych.
Obecnie nie wiemy, jak rośliny przezimują i czy na skutek fali mrozów nie dojdzie do przemarznięć roślin. W takiej sytuacji, nawet na plantacjach, które były dobrze rozwinięte przed nastaniem zimy, może dojść do znacznych uszkodzeń. Uszkodzone przez mróz rośliny w pierwszej kolejności powinny być zasilone azotem w tzw. dawce regeneracyjnej. Jej zadaniem jest pokrycie bieżącego zapotrzebowania roślin na azot, a także ograniczanie spadku plonowania, które następuje w sytuacji, gdy roślina musi „walczyć o przetrwanie”.
Jaki azot?
Nawozy mineralne oparte są na trzech formach azotu: azotanowy, amonowy i amidowy. W zależności od stanu plantacji i terminu aplikacji do nawożenia wybieramy produkty w których znajdują się w/w formy azotu w różnych proporcjach.
Do regeneracji roślin potrzebna jest szybkodziałająca azotanowa forma azotu. Forma ta jest konieczna w przypadku np. plantacji zbóż z późnych siewów, słabo rozkrzewionych, np.: po burakach cukrowych. Jej aplikacja pobudzi rośliny do krzewienia. Forma ta podwyższa ryzyko wymarzania roślin podczas wiosennych przymrozków. Z tego względu nie jest ona polecana do stosowania w bardzo wczesnych terminach. Dotychczas na terenie południowo-zachodniej i zachodniej Polski często nawozy stosowane były bardzo wcześnie, bo już w lutym. Teraz z uwagi na obowiązujące prawo, azot zarówno w nawozach mineralnych, jak również naturalnych można stosować dopiero po 1 marca (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczani” (Dz. U. z dnia 12 lipca 2018r. poz. 1339). Jest to wymóg, który dotyczy praktycznie wszystkich gospodarstw. W warunkach, gdy plantacja nie wymaga regeneracji, jest dobrze rozkrzewiona warto wybierać wolniej działającą amonową, bądź amidową formę azotu.
Wybór nawozu – ważne są szczegóły
Wybierając nawóz warto poznać jego skład, czyli zawartość azotu, formę azotu (% udział), a także obecność innych pierwiastków w które wzbogacony jest wybierany przez nas produkt.
Wysokość pierwszej dawki azotu na wiosnę uzależniona będzie m.in. od stopnia rozwoju roślin przed zimą, obsady oraz zawartości azotu w glebie. Przy ustalaniu dawki należy także uwzględnić azot pobrany jesienią przez rośliny, ponieważ będzie on częściowo uwolniony przez obumarłe liście w trakcie wegetacji wiosennej.
W przypadku wczesnowiosennego nawożenia razem z azotem powinniśmy również zabezpieczyć rośliny w siarkę. Takie działanie wspomaga pobranie i wykorzystanie azotu z gleby, wpływa na szereg procesów biochemicznych zachodzących w roślinie oraz zwiększa odporność roślin na choroby i szkodniki. Jest to szczególnie ważne po zimie, podczas której wystąpiły znaczne opady, ponieważ siarka łatwo ulega wymyciu. Z tego względu pierwiastek ten powinien być dostarczony roślinom już na starcie.
W praktyce warto stosować nawozy azotowe wzbogacone w bardzo dobrze rozpuszczalną i przyswajalną siarkę wykorzystując Saletrosan® 26, szczególnie polecany do nawożenia rzepaku ozimego, RSM®S, Saletrosan® 30, nawozy zawierają niewielkie (bezpieczne) ilości szybkodziałającego azotu azotanowego. We wczesnowiosennej dawce można również wykorzystać nawozy zawierające wolniej działającą, sprawdzającą się praktycznie w każdych warunkach, amonową formę azotu i siarkę, np.: Siarczan amonu AS 21, Pulsar® Polifoska® 21 (zawiera zarówno formę amonową, jak i amidową azotu, a także wzbogacona jest w magnez). Regeneracyjna dawka azotu może być także oparta na nawozach uniwersalnych, które w równych częściach zawierają azotanową i amonową formę azotu, jak np. Zaksan®, Saletra Amonowa 32, PULAN®, a także nawozy typu Salmag® i Saletrzak (nawozy te wzbogacone są w wapń i magnez, a także zależnie od rodzaju w bor, siarkę oraz żelazo). Do wczesnowiosennej aplikacji godną polecenia formą stosowania azotu jest RSM®. Zawiera on wszystkie dostępne formy azotu (azotanową, amonową, amidową) w korzystnych proporcjach, przez co wykazuje szybkie i długotrwałe działanie. Płynna forma nawozu przyśpiesza przyswajanie azotu przez rośliny oraz pozwala na jej równomierne rozprowadzanie.
Do nawożenia dobrze rozwiniętych ozimin w których nie wystąpiły straty mrozowe można wykorzystać wolno działającą, amidową formę azotu, zawartą np. w nawozach Mocznik.pl®, PULREA®, PULGRAN®.
