Kluczowa zmiana w dokumentacji zabiegów ochrony roślin

Ministerstwo Rolnictwa przygotowało projekt ustawy zmieniający zasady prowadzenia rejestru zabiegów środkami ochrony roślin. Od 1 stycznia 2026 roku ma wejść w życie obowiązkowa elektroniczna ewidencja zabiegów dla wszystkich profesjonalnych użytkowników ŚOR: rolników, sadowników czy ogrodników. Projekt ten właśnie trafił do pierwszego czytania w sejmowych komisjach. 

Zmiana – papier zastąpiony aplikacją internetową

Dotychczasowa papierowa ewidencja zostanie całkowicie zastąpiona zcentralizowanym systemem zarządzanym przez PIORiN, umożliwiającym wprowadzanie danych online na komputerach i urządzeniach mobilnych. 

Co będzie trzeba wpisywać? – dane „na poziomie mikro” 

System wymagać będzie bardzo szczegółowych informacji dotyczących każdego zabiegu: 

• nazwa środka ochrony roślin i numer zezwolenia,
• data i lokalizacja zabiegu (wiązani z wnioskiem ARiMR),
• rodzaj uprawy (kod EPPO), faza BBCH, dawka, a także powód i sposób zastosowania.

Projekt przewiduje też raportowanie godzin i kompletnego odzwierciedlenia przyczyn zastosowania środka. 

​

Rolniczy sprzeciw – więcej biurokracji zamiast uproszczeń

Rolnicy, cytując m.in. Marcina Wrońskiego z Związku „Samoobrona” (kujawsko pomorskie), wyrażają silną krytykę: 

• „Więcej biurokracji, mniej logiki” – zamiast deregulacji, otrzymujemy narzędzie generujące nowe obowiązki.
• Zadawanie pytania o przyczynę zabiegu to „kompletna nieznajomość realiów gospodarstwa” – chemia to konieczność, nie hobby. 

Wspominają też o problemach technicznych: konieczności przypisywania zabiegów do poszczególnych działek (wiele działek na gospodarstwo), co dla starszych rolników stanowi spore wyzwanie. 

Małe gospodarstwa – częściowe zwolnienia i realne wyzwania

Choć obowiązek dotyczy szeroko, z inicjatywy parlamentarzystów wprowadzono wyłączenia: 

• Rolnicy z gospodarstw poniżej 20 ha mogą zostać zwolnieni z obowiązku ewidencji.

Niezależnie od tego, wielu obawia się: 

• braku dostępu do internetu, 
• niskich kompetencji cyfrowych zwłaszcza w starszych gospodarstwach, 
• konieczności zakupu sprzętu lub oprogramowania. 

Cel unijny – transparentność, ale ograniczone korzyści?

Zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) 2023/564, zmiany mają wesprzeć strategię „Od pola do stołu” i zmniejszyć stosowanie chemicznych ŚOR o 50 % do 2030 roku.

Choć digitalizacja ma zwiększyć kontrolę i jednolitość dokumentacji, rolnicy obawiają się, że przyniesie głównie:

• podatność na kary za drobne błędy formalne, 
• zwiększone koszty administracyjne, 
• konieczność inwestycji technologicznych, co może zagrozić mniejszym gospodarstwom. 

Korzyści systemu – czy są realne?

Zwolennicy wskazują możliwe plusy: 

• automatyczne raporty, integracja z systemami ARiMR, eDWIN,
• ujednolicone formaty dokumentacji,
• ograniczenie papierowej dokumentacji, łatwiejsze kontrole. 

Jednak rolnicy zwracają uwagę, że zalety są teoretyczne, ograniczone brakiem przystosowania technicznego i kosztami wdrożenia. 

Na co zwrócić uwagę? – rekomendacje praktyczne

• Zacznij przygotowania już dziś: szkolenia, sprzęt, dostęp do internetu. 
• Monitoruj działania PIORiN – instytucja odpowiada za uruchomienie systemu i materiały pomocnicze.
• Śledź legislację – posiedzenia komisji oraz propozycje zmian dotyczące małych gospodarstw mogą wpłynąć na zakres obowiązku.
• Rozważ wsparcie doradców cyfrowych lub współpracę grupową – szczególnie w regionach słabiej pokrytych siecią. 

Podsumowanie Nowy projekt ustawy wprowadzający elektroniczną ewidencję zabiegów ŚOR od 1 stycznia 2026 roku budzi mieszane emocje. Chociaż zgodny z unijnymi przepisami i teoretycznie może przynieść korzyści, wielu rolników postrzega go jako zamianę papierowych zeszytów na aplikację pełną danych i obowiązków, przy jednoczesnym braku wsparcia dla słabszych technologicznie uczestników rynku.

Projekt został zakwalifikowany jako element pakietu deregulacyjnego, ale zdaniem środowiska rolniczego – to de facto nowa regulacja i dodatkowe obciążenie, a nie uproszczenie.