W świetle najnowszych zmian legislacyjnych sektor rolniczy stoi przed istotnymi wyzwaniami. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął nowelizację Kodeks wykroczeń, która wprowadza znaczące zaostrzenie kar za wykroczenia pożarowe, w tym za wypalanie traw, słomy i pozostałości roślinnych. 

Co się zmienia?

• Maksymalna grzywna za wykroczenia związane z zagrożeniem pożarowym wskutek m.in. wypalania traw zostaje podniesiona z poziomu dotychczasowych 5 000 zł do aż 30 000 zł.
• W przypadku mandatów wystawianych przez służby — za pojedyncze naruszenie przewidziano do 5 000 zł, a jeśli jednym czynem popełniono kilka naruszeń — nawet do 6 000 zł. 
• Z katalogu kar za wykroczenia z art. 82 Kodeksu wykroczeń zostaje usunięta najłagodniejsza kara — nagana. Ponadto zostaje wprowadzona kara ograniczenia wolności obok grzywny i aresztu. 
  
  

Nowelizacja obejmuje także wykroczenia związane z: 

• składowaniem materiałów palnych w miejscach niedozwolonych (np. poddasza, piwnice),
• przechowywaniem słomy, siana lub drewna przy ścianach budynków lub granicach działek,
• wykonywaniem prac pożarowo niebezpiecznych bez odpowiednich zabezpieczeń,
• używaniem niesprawnych urządzeń lub instalacji mogących prowadzić do pożaru. 

Skutki dla gospodarstw rolnych

Dla rolnika oznacza to podwyższone ryzyko — nie tylko finansowe, ale także sankcje dodatkowe. Warto zwrócić uwagę na kilka aspektów: 

• Ryzyko dużej grzywny – kwota 30 000 zł może stanowić znaczną część budżetu gospodarstwa. 
• Utrata dopłat unijnych – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) od lat współpracuje ze służbami ratowniczymi i ostrzega, że rolnik przyłapany na wypalaniu traw może utracić część lub całość dopłat. 
• Zagrożenie dla bezpieczeństwa upraw i terenu – jak podkreślają eksperci, wypalanie traw nie tylko nie poprawia struktury gleby, ale może ją pogarszać (niszczenie mikroorganizmów, owadów) oraz powodować rozprzestrzenianie się ognia na pola uprawne lub zabudowania gospodarcze. 
• Odpowiedzialność prawna – w przypadku działań skutkujących pożarem lub zagrożeniem życia/zdrowia, sprawca może napotkać odpowiedzialność karną. 

Co powinien zrobić rolnik?

• Bezwzględnie zrezygnować z wszelkich form wypalania traw, słomy lub innych pozostałości roślinnych – zastąpić je metodami zabezpieczającymi glebę i strukturę upraw (np. mulczowanie, przeorywanie, rozdrobnienie resztek). 
• Zapewnić odpowiedni nadzór i zabezpieczenia przy pracach pożarowo niebezpiecznych – nie tylko by zminimalizować ryzyko, ale także by nie zostać pociągniętym do odpowiedzialności. 
• Unikać składowania materiałów palnych w niedozwolonych miejscach (poddasza, piwnice, granice działek) – szczególnie w gospodarstwie rolnym, gdzie słoma, siano czy drewno generują duże zagrożenie. 
• Śledzić wejście w życie nowych przepisów – zgodnie z doniesieniami, nowelizacja ma wejść w życie po 14 dniach od jej ogłoszenia. 
• Wykorzystywać komunikaty i kampanie edukacyjne służb – świadomość zagrożeń i przestrzeganie zasad ochrony przeciwpożarowej to nie tylko obowiązek prawny, ale także element dobrego gospodarowania. 

Wnioski

Nowe przepisy są wyraźnym sygnałem legislacyjnym: wypalanie traw nie jest już marginalnym wykroczeniem – może kosztować znacznie więcej niż dotychczas i pociągnąć za sobą konsekwencje przekraczające finanse pojedynczego gospodarstwa. W kontekście ochrony środowiska, bezpieczeństwa upraw i zachowania płynności dopłat rolniczych, warto zrewidować dotychczasowe przyzwyczajenia. Dla sektora rolniczego oznacza to konieczność adaptacji praktyk w gospodarstwie – w tym zwracania uwagi na docelowy stan gleby, resztek roślinnych, zabezpieczenia pożarowe oraz prawidłową gospodarkę pozostałościami.