Tegoroczny przebieg pogody jest dość łaskawy dla zachodniej polski. Temperatura utrzymuje się w granicach minus 2 do plus 5 stopni C. Styczeń bywa miesiącem raczej suchym, jednak w tym roku opady deszczu i niewielkich ilości śniegu przyniosły bilans w granicach 60-80 l/m2. Rok 2023 przynosi zmiany w terminach stosowania nawozów azotowych. Planowana jest rezygnacja ze sztywnej daty 01.03. na rzecz terminów elastycznych, które będą ogłaszane dla powiatów w zależności od sumy średnich temperatur. Zmiany te dadzą możliwość aplikacji nawozów azotowych zgodnie z zasadą - azot przed ruszeniem wegetacji.
Wymagania pokarmowe
Rzepak ozimy jest rośliną o bardzo dużych wymaganiach pokarmowych. Dostarczenie składników pokarmowych powinno być zaplanowane, a ilości dostosowane do prognozowanego plonu. Rzepak na wytworzenie jednej tony nasion (wraz ze słomą) pobiera około 50 kg azotu (N), 24 kg fosforu (P2O5), 50 kg potasu (K2O), 12 kg siarki (S), 10 kg magnezu (MgO). Wiosna jest kluczowym okresem w nawożeniu rzepaku. Długa ciepła jesień powoduje, że na wielu plantacjach już jesienią widoczne są objawy niedoboru składników pokarmowych. Uzupełnienie ich wiosną jest podstawą uzyskania założonego plonu, a nawożenie należy poprowadzić w kilku etapach.
Kluczowe składniki dla dobrego startu
Fosfor - nawożenie fosforem powinno być wykonane przedsiewnie, składnik ten odpowiada za budowanie prawidłowego systemu korzeniowego, a zasobność stanowiska w fosfor powinna być na poziomie minimum średnim. Jeżeli z jakiegoś powodu nie zostało wykonane nawożenie fosforowe przedsiewnie można wykonać je wiosną. Takie nawożenie należy przeprowadzić jednak ograniczając planowaną dawkę o 50%. Fosfor wolno przemieszcza się w glebie i zastosowany pogłównie dostępny jest powierzchniowo, co w okresach suszy wpłynie negatywnie na rośliny.
Potas - pobierany jest przez rzepak w dużych ilościach. Nawożenie potasem należy przeprowadzić w następujący sposób: jesienią przedsiewnie stosujemy około 40-70 % dawki, następnie wczesną wiosną przed ruszeniem wegetacji stosujemy dawkę uzupełniającą pełne zapotrzebowania roślin na ten składnik. Potas odpowiada za gospodarkę wodną w roślinie i uodparnia rośliny na warunki stresowe. Zasobność stanowiska w K powinna być na poziomie wysokim.
Siarka - rzepak należy do roślin, które wykazują duże zapotrzebowanie na siarkę około 12-14 kg S na tonę plonu. Zazwyczaj jesienią stosujemy 20-30% planowanej dawki, co wpływa korzystnie na liczbę liści w roślinie i zwiększa odporność na wymarzanie rzepaku w czasie zimy. Uzupełnienie planowanej dawki należy przeprowadzić wiosną przed ruszeniem wegetacji. Siarka wpływa na podwyższenie wykorzystania azotu przez plantacje.
Magnez - nawożenie rzepaku magnezem powinno zostać poprowadzone w podobny sposób jak nawożenie siarką, około 25% zapotrzebowania jesienią i uzupełnienie wiosną do planowanej dawki. Składnik ten wspiera budowę systemu korzeniowego i transport składników pokarmowych w roślinie. Magnez jak i siarka są składnikami pokarmowymi łatwo wypłukiwanymi z gleby, dlatego należy dostarczać je również jako uzupełnienie w nawożeniu dolistnie.
Azot - rzepak charakteryzuje się bardzo dużym zapotrzebowaniem na azot, pierwiastek ten jest najważniejszym składnikiem plonotwórczym. Wiosenne nawożenie powinno być przeprowadzone w dwóch dawkach jak najwcześniej przed ruszeniem wegetacji. Rzepak pobiera azot bardzo wcześnie w dużych ilościach, a jego wzrost bywa bardzo intensywny. Często rolnicy stosują nawożenie rzepaku w jednej dawce, szczególnie w gospodarstwach gdzie nawożenie prowadzone jest w technologii RSM. Jeżeli decydujemy się na podzielenie dawki na dwie części nie jest wskazane zwlekanie z dawką drugą, która powinna być aplikowana nawet już po kilku dniach od pierwszej.
Kluczowe mikroskładniki
W uprawie rzepaku bardzo ważne, poza nawożeniem doglebowym, jest dostarczenie roślinom mikroskładników poprzez nawożenie dolistne. Nawożenie dolistne ma na celu uzupełnienie nawożenia doglebowego. Najważniejsze mikroskładniki w uprawie rzepaku to bor i mangan nie należy pomijać jednak takich mikroskładników jak molibden, cynk, miedź i żelazo. Najbardziej zauważalne w rzepaku są objawy niedoboru boru. Uwidoczniają się na korzeniach - po rozcięciu widoczne są dziury, pęknięcia. Uszkodzenia na korzeniach to mniejsza odporność roślin na choroby. Bor powinien być stosowany w ilości około 500-600 g/ha najlepiej w trzech dawkach z powodu wolnego przemieszczania się składnika w roślinie. Dobrym źródłem mikroskładników jest Azoplon micro do rzepaku.
Dobór nawozu i odpowiedniej dawki
Planując nawożenie rzepaku najlepszym wyborem będą nawozy zawierające w swoim składzie azot, siarkę, magnez, potas np. Saletrosan, Saletromag, Holist. Bardzo dobrym rozwiązaniem w nawożeniu rzepaku jest RSM, RSM S i nawozy saletrzane. Zależnie od terminu aplikacji pierwszej dawki nawozów azotowych i kondycji plantacji rzepaku należy zdecydować, czy w ogólnym składzie wybranego nawozu będzie przeważała ilość azotu saletrzanego czy amonowego.
Ważne aby na pierwszą dawkę zastosować nawozy które pozytywnie wpłyną na start wegetacji rzepaku i ograniczą w jak największym stopniu ryzyko uszkodzeń roślin wywołanych przez wiosenne przymrozki. Należy rozpocząć już lustracje plantacji rzepaku, wizytacje takie pozwolą wcześnie wychwycić uszkodzenia powstałe jesienią i ułatwią podjęcie decyzji o korektach w nawożeniu doglebowym i dolistnym.
