Przeciętny dochód z 1 ha przeliczeniowego w gospodarstwach rolnych – dane GUS za 2024 r.
22 września 2025 r. Główny Urząd Statystyczny opublikował obwieszczenie, w którym podał, że przeciętny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego w 2024 roku wyniósł 5 429 zł.
Dla porównania:
- w 2023 r. – 5 451 zł,
- w 2022 r. – 5 549 zł.
Oznacza to nieznaczny spadek (o ok. 22 zł) w stosunku do roku poprzedniego, ale nadal utrzymanie podobnego poziomu dochodu.
Znaczenie wskaźnika dla rolników i instytucji
Warto podkreślić, że ten wskaźnik jest ważny nie tylko statystycznie:
- wpływa na kryteria dochodowe przy świadczeniach społecznych, stypendiach (np. dla studentów z rodzin rolniczych), pomocy socjalnej,
- stosowany przez różne urzędy przy ocenie sytuacji gospodarstw, przy kredytach, przy podatkach rolnych.
Krytyka i realia – czy to odzwierciedla sytuację w gospodarstwach?
Choć liczba 5 429 zł wydaje się relatywnie „wysoka” w ujęciu ogólnokrajowym, istnieją poważne zastrzeżenia rolników i organizacji rolniczych, że:
- wskaźnik GUS jest średnią krajową, która niewystarczająco uwzględnia zróżnicowanie między regionami, typami produkcji, kosztami produkcji – szczególnie rosnącymi cenami nawozów, paliw, energii itp.,
- w praktyce wielu rolników deklaruje, że faktyczne koszty prowadzenia upraw znacznie redukują dochód poniżej tego, co sugeruje wskaźnik,
- metodyka obliczania tego dochodu budzi kontrowersje – na przykład dotycząca tego, jakie koszty są uwzględniane, jakie dotacje (krajowe i UE), czy uwzględnia się amortyzację, koszty dzierżawy ziemi, kredytów, pracy własnej gospodarza itp.
Wskazówki praktyczne dla rolników – co robić, żeby wskaźnik był dla Ciebie użyteczny
- Oblicz rzeczywisty dochód swojego gospodarstwa – policz przychody z plonów lub produkcji + dopłaty – wszystkie koszty produkcji, w tym energia, transport, nawozy, środki ochrony roślin, materiały, robocizna, dzierżawa, kredyt etc. Porównaj te dane z wartością wskaźnika GUS.
- Sprawdź, ile masz ha przeliczeniowych – bo to jest podstawa przeliczania dochodu gospodarstwa w oparciu o stawkę GUS. Jeśli gospodarstwo ma np. ziemię dzierżawioną, musisz uwzględnić czynsz dzierżawny.
- Użyj wskaźnika GUS jako punktu odniesienia – ale nie jako jedynej podstawy decyzji finansowych. Może się przydać do wniosków o dotacje, stypendia, przy kredytach etc., ale pamiętaj o swoich dokumentach i realnych kosztach.
- Monitoruj zmiany kosztów produkcji – inflacja, ceny nawozów, paliw, energii, opłat – one mogą przewyższać zmniejszenie dochodu GUS i realnie pogarszać sytuację finansową gospodarstwa.
- Współpracuj z organizacjami rolniczymi i doradztwem – często Izby Rolnicze, Ośrodki Doradztwa Rolniczego i IER PIB prowadzą analizy lokalne, które lepiej oddają realia. Warto uczestniczyć, zgłaszać swoje koszty i problemy, żeby metodologie były aktualizowane.
Wniosek
5429 zł/ha przeliczeniowego za rok 2024 to oficjalna średnia wartość dochodu rolnika ogłoszona przez GUS – jest niżej niż w 2023 (o ~22 zł), ale ogólnie dochód utrzymuje się na podobnym poziomie. W praktyce jednak dla wielu rolników realny dochód może być znacząco niższy, ze względu na wysokie koszty produkcji i specyfikę gospodarstwa.
