Zboża jare z roku na rok tracą na znaczeniu. Jest to uprawa, która obarczona jest dużym ryzykiem pod względem zależności od ilości opadów w okresie wegetacyjnym. Często decyzja o siewie zbóż jarych wynika z tego, że nie mamy innego wyjścia. Często są siane na słabszych stanowiskach. Nie znaczy to jednak, że są one uprawą nieprzynoszącą dochodu, co pokazuje obecny popyt na owies. 

Przygotowanie stanowiska 

Przygotowanie gleby – to hasło powinno obejmować też wiedzę o kwasowości gleby i jej zasobności. Jeśli pH jest niskie, a mamy luty to na odkwaszanie jest już za późno. Obowiązkowo wpisujemy w kalendarz jesienne wapnowanie po żniwach. Wartość pH powinna być na poziomie minimum 5,5. Zawartość fosforu, potasu i magnezu najlepiej jakby była na poziomie średnim. Nawozy PK przy niskich zawartościach w glebie najlepiej stosować już jesienią, w celu podniesienia zasobności gleby. Jeśli stosujemy nawożenie wiosenne, fosfor i potas warto wysiać na polu odpowiednio wcześniej, najlepiej kilka tygodni przed siewem. O ile, w warunkach wiosennych, będzie to możliwe. Dzięki wcześniejszej aplikacji nawozów chlorki zostaną wypłukane, a fosfor zacznie się już rozpuszczać w roztworze glebowym. Przez to składniki będą łatwiej dostępne dla roślin. 

Uprawa zbóż jarych z roku na rok traci na znaczeniu, niestety nie plonują one tak wysoko jak zboża ozime.

Spodziewany poziom plonowania, a dawka nawozu 

Spodziewany plon musi być realny. To znaczy taki, jaki jesteśmy w stanie osiągnąć na posiadanym stanowisku. Zboża jare niestety nie plonują tak wysoko jak zboża ozime. Głównie przez krótszy okres wegetacji i mniejszą ilość dostępnej wody. Okresy fizjologicznej suszy zdarzają się coraz częściej, na terenie całej Polski, przez co szansa na wysokie plony maleje. Poziom plonu wynoszący 6 t/ha, w ostatnich latach, może być marzeniem niejednego rolnika. Dlatego też dawki nawozów NPK nie muszą być tak wysokie jak pod oziminy. Nawozy azotowe najlepiej stosować w dwóch terminach. Pierwszy termin — przedsiewnie, drugi — w fazie strzelania w źdźbło. 

Gatunek rośliny – kolejny czynnik warunkujący dawkę nawozu 

Dawki nawozów NPK różnią się w zależności od tego jaki gatunek zboża jarego będziemy siać. Największe wymagania pokarmowe względem azotu ma pszenica jara (90-120 kg N/ha), trochę mniejsze jęczmień (80-120 kg N/ha), a najmniejsze owies (60-110 kg N/ha), który ma duże zdolności do wykorzystywania tego składnika z gleby. Decydując się na aplikację dawek azotu powyżej 90 kg N/ha, pamiętajmy o potraktowaniu łanu regulatorem wzrostu. 

Zapotrzebowanie na pozostałe makroskładniki: fosfor, potas czy magnez, są zbliżone przy plonowaniu tych zbóż na poziomie 5-6 t/ha (tabela 1). Dostarczenie fosforu w nawozach mineralnych powinno wynosić ok. 50-55 kg P₂O₅/ha, potasu 60-65 kg K₂O/ha, natomiast magnezu ok. 20 kg MgO/ha. Dawki fosforu, potasu należy zmodyfikować w zależności od zasobności gleby. Przyjmuje się, że w warunkach gleb o bardzo niskiej lub niskiej zasobności w P i K dawki tych składników w nawozach należy zwiększyć o ok. 20-30 kg/ha. W przypadku bardzo wysokiej lub wysokiej zawartości fosforu i potasu w glebie, dawki można zmniejszyć o ok. 20-30 kg/ha.

Zboża jare plonują niżej, więc możemy spodziewać się również mniejszych nakładów. Przy dobrze przemyślanej strategii nawożenia z uwzględnieniem zasobności gleby, również w wodę, możemy skończyć na finansowym „plusie”. Biorąc pod uwagę miniony sezon i porównywalną pod względem okresu uprawy kukurydzę, nie każdemu się to udało.

Tabela 1. Zalecane dawki nawozów mineralnych w zależności od prognozowanego plonu zbóż jarych

Źródło: Jadczyszyn i in., Dobre Praktyki w Nawożeniu Studia i Raporty IUNG-PIB, zeszyt 37., Puławy 2014.​