Buraki cukrowe mają duże potrzeby pokarmowe (tabela). Ze względu na wysokie plonowanie, szczególnie dużo wymagają azotu. Z mikroelementów najwięcej pobierają manganu, ale najbardziej są wrażliwe na niedobór boru.

Nawożenie azotem w formie stałej

Przy ustalaniu dawki azotu stosowanej pogłównie bierze się przede wszystkim wielkość dawki azotu zastosowanej przed siewem. Pogłównie w fazie 4 liści buraków (BBCH 14) stosuje się do 50 kg N/ha. Niecelowe jest dalsze zwiększanie dawek. Zbyt intensywne nawożenie azotem obniża bowiem zawartość cukru w korzeniach oraz ich plon, co w efekcie powoduje obniżenie plonu biologicznego cukru. Jednocześnie stymuluje wzrost liści oraz nagromadzanie azotu-α-aminowego (azotu szkodliwego), który jest najgroźniejszym składnikiem melasotwórczym. Inne melasotwory to sód i potas. Składniki melasotwórcze w końcowym etapie produkcji cukru utrudniają jego krystalizację i powodują przechodzenie do melasy, przez co zmniejszają wydobycie cukru. Podobny niekorzystny wpływ ma zbyt późne nawożenie pogłówne azotem. Przyjmuje się, że powinno być ono zakończone do połowy czerwca. Większe z zalecanych dawek azotu należy rozsiewać przy optymalne obsadzie roślin (80-100 tys. szt./ha). Gdy liczba roślin jest mniejsza, co zdarza się w wyniku słabych wschodów spowodowanych niesprzyjającymi warunkami pogodowymi po siewie (susza, niskie temperatury lub ulewne opady po siewie powodujące zaskorupienie gleby), dawkę azotu należy zmniejszyć.

Jakie nawozy stałe?

Pogłównie należy stosować nawozy zawierające azot w formie azotanowej (N-NO₃) oraz  amonowej (N-NH₄) (np. w nawozach Saletra Amonowa 32, PULAN®, Zaksan™ - Kędzierzyńska Saletra Amonowa). Buraki cukrowe pobierają azot w obu tych formach, z tym że odczyn gleby ma duży wpływ na pobieranie formy amonowej. Forma amonowa jest pobierana najlepiej w bardzo wąskim zakresie odczynu, bo przy pH od 6,0 do 7,2. Aby nie spowodować poparzenia liści buraków nawozy należy rozsiewać, gdy są suche.

Azot w oprysku

Azot można dostarczać burakom cukrowym także w formie oprysków dolistnych wodnym roztworem mocznika (np. w nawozach Mocznik.pl®, PULREA®). Bezpieczne stężenie tych nawozów wynosi 6% (6 kg nawozu w 100 l wody). Stosując na hektar 250 l wody, można w niej rozpuścić 15 kg mocznika. Oprócz mocznika można także dodać 5% dodatek (5 kg nawozu w 100 l wody) siedmiowodnego siarczanu magnezu, co zmniejsza ryzyko poparzenia roślin przez mocznik. Dostarcza także roślinom cenny magnez.

Bor, mangan i cynk

Oczywiście stosowanie samego azotu dolistnie w moczniku jest nieopłacalne. Wskazany jest dodatek nawozów mikroelementowych o składzie dostosowanym do potrzeb pokarmowych buraków cukrowych. Chodzi przede wszystkim o zawartość boru, a w dalszej kolejności manganu i cynku. Sugerowanie się zawartością makroelementów, czyli przede azotem, fosforem i potasem jest błędem, bo składniki te powinny być dostarczone roślinom przede wszystkim w formie nawozów stałych przedsiewnie. Należy sobie także zdawać sobie sprawę, że jeżeli nawóz zawiera dużo makroelementów, to mniej miejsce zostaje dla „upakowania” mikroelementów. Ważne jest także zwrócenie uwagi, czy nawozy są schelatyzowane i jakie związki zostały do tego użyte. Zawsze trzeba przestrzegać właściwej kolejności rozpuszczania składników w cieczy roboczej, dodając na końcu nawóz mikroelementowy. Ciecz należy przygotować bezpośrednio przed użyciem, jednak ze względu na oziębienie się wody podczas rozpuszczania mocznika, trzeba uwzględnić jej temperaturę w momencie zabiegu.

Dlaczego bor?

Konieczność dolistnego dostarczania boru wynika z kilku powodów. Po pierwsze, rośliny niedożywione borem nie są w stanie prawidłowo produkować sacharozy, bo pierwiastek ten bierze udział w procesach przemiany i transportu węglowodanów. Wpływa także na tworzenie chlorofilu. Po drugie, jest to mikroskładnik, którego w glebach Polski występuje największy niedobór. Po trzecie, zdecydowana większość plantacji buraków cukrowych znajduje się w gospodarstwach, które nie utrzymują zwierząt, a w związku z tym nie stosują nawożenia organicznego. Tymczasem nawozy naturalne, w tym przede wszystkim obornik, były głównym źródłem mikroelementów, w tym boru. Wreszcie po czwarte, reforma rynku cukru w Unii Europejskiej wymusiła wzrost plonów buraków, a wyższe plony to większe zapotrzebowanie na bor. O ile przy plonie 500 dt korzeni/ha potrzeby pokarmowe buraków wynosiły 438-625 g boru/ha, to przy plonie 700 dt/ha jest to już 613-875 g/ha. Zniesienie limitów produkcji cukru w UE w 2017 roku wymusi dalszy wzrost plonów, a tym samym zwiększy zapotrzebowanie na wszystkie składniki pokarmowe. Efekty niedoboru boru występują szczególnie podczas suszy, gdy jest on bardzo trudno dostępny dla roślin. Jego dostępność maleje także wraz ze wzrostem pH gleby. Z dawkami boru nie można przesadzić, bo w nadmiarze jest szkodliwy dla roślin. Na glebach o wysokiej zawartości boru przyswajalnego jego dawka nie powinna przekraczać 1 kg B/ha, a na stanowiskach o niskiej zawartości – 3 kg B/ha.                    

Źródło: Czuba 1996