Wartość pH gleby decyduje o szeregu jej właściwości, a zaniechania w regulacji tego parametru pociągają za sobą szereg negatywnych konsekwencji. Wraz z obniżaniem się odczynu gleby pogarsza się jej struktura, a w środowisku kwaśnym gruzełki ulegają zniszczeniu. Zachodzące zmiany powodują pogorszenie stosunków wodnych i powietrznych stanowiska, wskutek czego pogarszają się warunki jego uprawy oraz wzrostu systemu korzeniowego roślin.

Skutkiem zakwaszenia jest ograniczony rozwój roślin

W sytuacji obniżenia wartości pH poniżej 4,5 dochodzi do uruchomienia jonów glinu, manganu i żelaza, które występujące w roztworze glebowym w nadmiarze, wykazują toksyczność wobec roślin. Negatywne oddziaływanie wymienionych pierwiastków przejawia się w zwiększeniu podatności roślin na stres środowiskowy (ekstremalne temperatury, zasolenie, suszę) i patogeny chorobotwórcze, a w następstwie – ograniczeniu ich potencjału plonotwórczego. Co więcej, niski odczyn gleby sprzyja mobilizacji metali ciężkich, co może być przyczyną ich koncentracji w tkankach roślin. Z kolei zanieczyszczone płody rolne mogą mieć negatywne oddziaływanie na zdrowie spożywających je ludzi i zwierząt.

Mniejsza dostępność składników i ubogie życie biologiczne

Stanowisko o nieuregulowanym odczynie cechuje się większą podatnością na utratę biogenów poprzez ich wymywanie lub uwstecznianie.

Aplikacja nawozów wapniowych podczas przyorywania ścierniska to sposób na ograniczenie gromadzenia się w glebie fitotoksycznych związków powstających na skutek mikrobiologicznego rozkładu słomy.

Nieprawidłowa wartość pH oddziałuje także na życie biologiczne gleby. Wraz ze zmianą odczynu zmienia się aktywność, struktura i liczebność populacji mikroorganizmów glebowych - w środowisku kwaśnym (o wartości pH poniżej 5) zwiększa się udział grzybów, a zmniejsza się liczba bakterii i organizmów uczestniczących w powstawaniu próchnicy. Oddziaływanie na parametry biologiczne gleby znajduje odzwierciedlenie w zmianie tempa i kierunku procesów zachodzących w tym środowisku. Ma to szczególne znaczenie w odniesieniu do rozkładu przyoranych nawozów naturalnych, organicznych, resztek pożniwnych czy wzmożonej degradacji związków próchnicznych.

Przytoczone powyżej przykłady nie wyczerpują listy następstw zaniedbań w stosunku do regulacji odczynu gleby. Co istotne – kwaśny odczyn to parametr, który uniemożliwia otrzymanie wysokich plonów większości gatunków roślin uprawnych, nawet w sytuacji prowadzenia prawidłowej uprawy i nawożenia.