30 dni od siewu ma rolnik na odprowadzenie opłaty dla hodowcy wykorzystanego materiału siewnego z tytułu tzw. odstępstwa rolnego. Wysokość tej opłaty wynosi 50% opłaty licencyjnej dla danej odmiany w danym roku. Chodzi o użycie do siewu ziarna wyprodukowanego we własnym gospodarstwie. Gatunek musi być także prawnie dopuszczony do korzystania z odstępstwa rolnego (wszystkie gatunki zbóż ozimych są). Odstępstwo rolne nie obejmuje odmian syntetycznych i mieszańcowych (heterozyjnych), a także zakupionych jako niekwalifikowany materiał siewny. Nie można z niego skorzystać także w ramach popularnej wymiany sąsiedzkiej.

Zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz.U. 2003, nr 137, poz. 1300) opłatę za odstępstwo rolne rolnicy uiszczają w przypadku: - odmian ziemniaków: posiadacze gruntów rolnych o powierzchni 10 ha i więcej; - pozostałych odmian roślin chronionych na poziomie krajowym i dopuszczonych do odstępstwa rolnego: posiadacze gruntów rolnych o powierzchni 25 ha i więcej;  - pozostałych odmian roślin chronionych na poziomie wspólnotowym dopuszczonych do odstępstwa rolnego: posiadacze gruntów rolnych o powierzchni 30 ha i więcej.