Rośliny pobierają fosfor w formie jonowej z roztworu glebowego, a proces ten jest uzależniony od wielu czynników. Poza naturalną zasobnością stanowiska, jedną z podstawowych przyczyn ograniczenia dostępności wspomnianego pierwiastka w glebie jest jej nieuregulowany odczyn (optymalny zakres pH mieści się w zakresie 6,0-7,2).

Problemy w pobieraniu fosforu przez rośliny objawiają się charakterystycznym antocyjanowym przebarwieniem liści.

Kiedy pobieranie fosforu jest utrudnione?

Mimo odpowiedniego zaopatrzenia roślin, fosfor może stać się niedostępny wskutek uwstecznienia do słabo rozpuszczalnych połączeń z glinem i żelazem w środowisku kwaśnym czy wapniem w środowisku alkalicznym (naturalnie zasadowym lub przewapnowanym). Barierą w pobieraniu tego pierwiastka przez rośliny mogą być panujące warunki atmosferyczne – zbyt niska temperatura (optymalna wartość w zależności od gatunku rośliny mieści się w zakresie 15-25°C) czy niedostatek opadów (optymalna wilgotność podłoża wynosi od 70 do 90% polowej pojemności wodnej). Warunki atmosferyczne, oprócz bezpośredniego wpływu na rozpuszczalność związków fosforu w roztworze glebowym (uruchomienie mineralnych połączeń czy mineralizacja jego organicznej formy) kształtują także tempo rozwoju roślin. Odpowiedni dopływ światła, uwilgotnienie, temperatura, a także zaopatrzenie w pozostałe niezbędne składniki pokarmowe to czynniki zwiększające stopień pobrania fosforu z podłoża. Objawy niedoboru tego pierwiastka na roślinach mogą pojawić się na plantacjach zachwaszczonych czy charakteryzujących się zbyt dużą gęstością siewu.

Ze względu na małą ruchliwość fosforu w glebie nawozy zawierające ten pierwiastek, np. Polifoska 6, należy stosować przedsiewnie i dobrze wymieszać z glebą.

Wprowadzony w formie nawozu fosfor wymaga wymieszania z glebą, w innym przypadku rośliny nie będą mogły z niego korzystać – fosfor to pierwiastek mało ruchliwy i nie przenika do głębszych warstw profilu glebowego. Nadmierne zaopatrzenie roślin w azotanową formę azotu może powodować objawy niedoboru tego składnika u roślin, ze względu na małą skuteczność jego pobierania i transportu w takich warunkach. Obecność magnezu, potasu, azotu amonowego i krzemu w roztworze glebowym wspiera pobieranie fosforu przez rośliny. 

Źródło:
Grzebisz W. Nawożenie roślin uprawnych. Podstawy nawożenia. PWRiL, Warszawa, 2015.
Kopcewicz J. Lewak S. 2005. Fizjologia roślin. PWN, Warszawa, ss. 812.