Fosfor jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego wzrostu i plonowania, i jednym z najważniejszych składników pokarmowych w początkowych fazach rozwojowych roślin. W Polsce około 41% gleb charakteryzuje się wysoką i bardzo wysoką zawartością fosforu, natomiast 33% gleb niską i bardzo niską zasobnością w ten pierwiastek. Jednakże nawet pomimo dużej zawartości fosforu w glebie nie zawsze jest on dostępny dla roślin, a jego niedobór zauważalny jest często wiosną w temperaturze poniżej 12°C i przy braku wilgoci.
Od czego zależy dostępność fosforu?
O dostępności fosforu dla roślin decydują właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby. Kluczowe znaczenie w dostępności fosforu dla roślin ma uregulowanie odczynu gleby.
Najkorzystniejszy zakres pH dla pobierania tego pierwiastka przez rośliny kształtuje się od 5,6 do 7,2.
W glebie o niskim pH fosfor zostaje silnie związany z cząsteczkami gleby i razem z nimi może zostać wypłukany do wód gruntowych. W glebie o pH powyżej 7,2 fosfor uwstecznia się z jonami wapnia.
Fosfor odpowiada za prawidłowy rozwój systemu korzeniowego, młode rośliny potrzebują pierwiastka już w początkowych fazach wzrostu (fot. M. Szczerbińska).
Znaczącą rolę w uwalnianiu niedostępnego fosforu i zabezpieczaniu go przed uwstecznieniem odgrywają kwasy humusowe, będące głównym składnikiem próchnicy. Mają one właściwości chelatujące, czyli neutralizują toksyczny mangan, żelazo i glin, dzięki czemu fosfor nie wytrąca się w postaci nierozpuszczalnych związków. Dlatego tak ważne jest wprowadzanie do gleby nawozów naturalnych, które zwiększają aktywność mikrobiologiczną gleby i dodatkowo są bogatym źródłem tego pierwiastka. Ponadto duża liczebność mikroorganizmów glebowych, a zwłaszcza bakterii fosforowych, sprzyja mineralizacji fosforu z naturalnych surowców.
Pobieranie fosforu przez rośliny ułatwiają jony NH4+ i Mg oraz S, natomiast jony NO3 wykazują działanie antagonistyczne w stosunku do tego pierwiastka. Najlepsze wykorzystanie fosforu z nawozów mineralnych obserwuje się przy regularnym stosowaniu starannie granulowanych nawozów, takich jak:
Super fos dar 40,
Holist agro PK 15-30, ponieważ sprzyja to równomiernemu rozpuszczaniu się fosforu i stworzeniu jednakowych warunków w całej ryzosferze.