Odpowiednie nawożenie rzepaku po zimie to klucz do uzyskania wysokich plonów. Główną trudnością w jego zaplanowaniu jest ocena kondycji plantacji po okresie zimowym. To właśnie stan roślin determinuje, jakie formy i ilości azotu należy dostarczyć uprawie. Strategia nawożenia bez wcześniejszej oceny stanu plantacji może okazać się nieskuteczna. 

Jak ocenić kondycję rzepaku? 

Aby prawidłowo zaplanować nawożenie, kluczowe jest określenie: 

1. Stanu plantacji po zimie – silne, zdrowe rośliny mają inne potrzeby niż te uszkodzone przez mróz. 
2. Oczekiwanego plonu – analiza plonów z ubiegłych lat pozwoli dostosować dawki nawozów.

 Ile azotu potrzebuje rzepak?

Rzepak charakteryzuje się dużym zapotrzebowaniem na azot. Do wytworzenia 1 tony nasion i odpowiadającej jej ilości słomy potrzebuje 50–55 kg azotu. 

Przykładowo: 

• Przy plonie 4 t/ha rzepak wymaga 200–220 kg N/ha. 
• Przy plonie 3 t/ha potrzeba 150–165 kg N/ha. 

Warto jednak pamiętać o uwzględnieniu zawartości azotu mineralnego w glebie. Jego ilość należy odjąć od planowanej dawki nawozów. 

Strategie nawożenia rzepaku

Najczęściej stosowane metody nawożenia azotem dzielą dawkę na dwa etapy. Coraz częściej jednak rolnicy decydują się na jednorazowe podanie azotu. 

Dlaczego?

1. Zmiany w przepisach – rozporządzenie azotanowe pozwala na aplikację azotu od 1 marca. W regionach, gdzie wegetacja rusza wcześniej (np. południowo-zachodnia Polska), ten termin może być zbyt późny. 
2. Nowe możliwości – od 2023 r. w odpowiednich warunkach pogodowych azot można stosować od 1 do 28 lutego. Warunkiem jest utrzymanie średniej dobowej temperatury powietrza na poziomie min. 3°C przez 5 dni. 

Co ważne rolnik nie musi sam sprawdzać warunków pogodowych. Informacje te w lutym 2025 r. publikować będzie Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB) na specjalnie przygotowanej stronie internetowej IMGW-PIB dostępnej TUTAJ. 

Warto pamiętać o ochronie uprawy przed szkodnikami i odpowiednim wsparciu roślin innymi pierwiastkami, takimi jak fosfor, potas czy siarka

Optymalne dawkowanie azotu

Aby rzepak efektywnie wykorzystał zastosowany nawóz azotowy, powinien otrzymać cały azot najpóźniej na 4 tygodnie przed kwitnieniem. W ostatnich latach kwiaty na plantacjach rzepaku pojawiały się już nawet pierwszej połowie kwietnia, a np. na Dolnym Śląsku następowało to jeszcze szybciej.

Jeśli sytuacja pozwala na podzielenie nawożenia, warto stosować azot w proporcjach:

• 50:50 – na plantacjach w dobrej kondycji. 
• 2/3 dawki na początku, 1/3 w drugim etapie – na polach, gdzie rośliny są osłabione. 

Wybór odpowiednich nawozów

W pierwszej dawce rzepak powinien otrzymać azot w formie azotanowej (saletrzanej), która działa szybko i wspiera regenerację roślin po zimie. Dodatkowo azot saletrzany pozytywnie wpływa na pobieranie przez rzepak potasu czy magnezu. Należy jednak mieć świadomość, że jest to azot najłatwiej wypłukiwany w głąb gleby i rozhartowujący rośliny, dlatego podawanie go musi być ściśle skorelowane z aurą – najlepiej ciepłą i umiarkowanie mokrą.

Wśród polecanych produktów Grupy Azoty znajdują się: eNpluS, megAN, Pulan, Zaksan, Salmag, Saletrosan 26, RSM. Wspomniana forma saletrzana azotu z tych nawozów powinna wspomóc szybką regenerację roślin po zimie. 

Dlaczego rzepak potrzebuje siarki?

Należy pamiętać, że wiosną rośliny potrzebują siarki, a rzepak jest jedną z roślin o wysokim poziomie zapotrzebowania na ten pierwiastek. Potrzeby pokarmowe, jeśli chodzi o siarkę stanowią aż ¼ zapotrzebowania rzepaku na azot. W związku z tym doskonałym rozwiązaniem jest podanie nawozu azotowego z siaką np. eNpluS, Saletrosan 26, RSMS. Dzięki takiemu rozwiązaniu w jednym zabiegu plantator zaopatrzy rośliny zarówno w odpowiednią formę azotu, jaki i siarkę. 

Azot jednorazowo – co wybrać?

Rolnicy, którzy zdecydują się na podanie całego azotu tylko w jednej dawce też mają w palecie produktów Grupy Azoty w czym wybierać. Rekomendowanym dla nich nawozem jest zawierający wszystkie trzy formy azotu (azotanową, aminową i amidową) roztwór saletrzano-mocznikowy RSM oraz wzbogacony o siarkę na bazie ATS roztwór saletrzano-mocznikowy z siarką RSMS.

Wspomniany azot, podawany na początku wiosennego nawożenia to pierwiastek niezwykle ważny dla rzepaku. To właśnie on, mając największe działanie plonotwórcze, decyduje o sukcesie ilościowym i jakościowym plantacji.

Nawożenie rzepaku to nie wszystko

Wspomniany azot, podawany na początku wiosennego nawożenia to pierwiastek niezwykle ważny dla rzepaku. To właśnie on, mając największe działanie plonotwórcze, decyduje o sukcesie ilościowym i jakościowym plantacji. Trzeba jednak pamiętać o innych, ważnych dla rzepaku składnikach pokarmowych. Wśród nich bardzo dużą rolę odgrywają fosfor, potas i magnez. Jeśli tylko zasobność gleby w te pierwiastki jest niezadowalająca, warto uzupełnić glebę w te składniki jeszcze przed ruszeniem wegetacji. Szczególnie pamiętać należy o potasie i fosforze. Pierwiastki te, by mogły być wykorzystane przez roślinę muszą przemieścić się w zasięg systemu korzeniowego, dlatego należy zaaplikować je odpowiednio wcześniej.